Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon)
No Result
View All Result
  • Խմբագրական
  • Հայկական
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Յօդուածներ
    • Անդրադարձ
    • Գաղութային
    • Հարցազրոյց
    • Հայրենի Կեանք
    • Գաղութէ Գաղութ
    • Զաւարեանական
    • Գիտութիւն
    • Ազդակ Գաղափարաբանական
    • Պատմական
    • Առողջապահական – Բժշկագիտական
    • Արուեստ – Մշակոյթ
    • Գրական
    • ԼԵՄ-ի ԷՋ
    • Մշակութային եւ Այլազան
  • Գաղութային
  • Մարզական
  • Այլազան
    • «Ազդակ»ի ֆոնտ
    • 50 Տարի Առաջ
    • Ի՞նչ Կ՛ըսեն Աստղերը
    • Յայտարարութիւններ
    • Կնոջական
    • Մանկապատանեկան
  • Խմբագրական
  • Հայկական
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Յօդուածներ
    • Անդրադարձ
    • Գաղութային
    • Հարցազրոյց
    • Հայրենի Կեանք
    • Գաղութէ Գաղութ
    • Զաւարեանական
    • Գիտութիւն
    • Ազդակ Գաղափարաբանական
    • Պատմական
    • Առողջապահական – Բժշկագիտական
    • Արուեստ – Մշակոյթ
    • Գրական
    • ԼԵՄ-ի ԷՋ
    • Մշակութային եւ Այլազան
  • Գաղութային
  • Մարզական
  • Այլազան
    • «Ազդակ»ի ֆոնտ
    • 50 Տարի Առաջ
    • Ի՞նչ Կ՛ըսեն Աստղերը
    • Յայտարարութիւններ
    • Կնոջական
    • Մանկապատանեկան
No Result
View All Result
Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ
No Result
View All Result

Պօղոս Գուբելեանի Գրականութիւնը

Մարտ 21, 2017
| Անդրադարձ
0
Share on FacebookShare on Twitter

ԳՐԻՇ ԴԱՒԹԵԱՆ

 

Ընթացիկ հայ գրականութեան գեղարուեստական արձակի ափրիկահայն է Պօղոս Գուբելեանը, թէեւ ծնուած 1936 թուականում, Ալեքսանտրեթի միջերկրականեան կապոյտ ափերին, բայց սփիւռքահայի իր ճակատագրով, նախ, դեռեւս մանուկ, տարագրւում է մայրիների երկիրը` Լիբանան, ապա կեանքի ու աշխատանքի պարտադրանքով իր երիտասարդութեան տարիները անց է կացնում բուն Ափրիկէի խորքերում, հիմնականում` Սիէրա Լէոնում, միջինարեւելցի ազգասէր ու հայրենասէր իր կրակոտ զգացումներին ու կրքերին աւելացնելով սեւ աշխարհամասի գաղութայնացուած թէժ արեւի հուրը, վաթսունական թուականների քաղաքական, հասարակական ու ընկերային կեանքի արտակարգ փորձառոյթները: Նման կոփուածքի անհատականութեամբ է նա հարստացնում հայ արձակի ընդարձակ դաշտը` ափրիկեան սաթով շողշողուն թեմաների, բնամիտերի այնպիսի էջերով, որ նորոյթ են բերում իրենց պատումներով:

Ցայժմ հրատարակել է պատմուածքների հետեւեալ հատորները. «Ափրիկեան ափերու վրայ», 1967թ., «Ափրիկեան համանուագ», 1973թ., «Անտառը մարդուն մէջ» 1978թ., «Պայթում լռած թնդանօթներու» 1982թ., «Ֆրիուէյ», 1988թ., «Ողջո՜յն, յաւերժական Լիբանան», 1991թ., «Merci Beaucoup, ասպետական Ֆրանսա» եւ «Առաքելութիւն ի Մարաշ»: Ապա վէպեր` «Փոթորիկ», «Փասփորթ», «Փտախտ» եւ «Այն միւս փողոցը»: 2016-ին լոյս է ընծայել «Զաւեշտախառն ոստայն» խորագրով հատորը, որին ճակատագրել է` «Կը խնդրուի խորաչափել, սակայն լուրջի չառնել»: Հատորը պարունակում է տարիների ընթացքում հեղինակի գրած երգիծական փոքրածաւալ էջերը` օրաթերթային հրատարակութիւնների համար: Տարիներից ի վեր նա աշխատակցում է սփիւռքահայ մամուլին` գեղարուեստական արձակով, հրապարակագրական ու գրադատական յօդուածներով:

Նրա պատմուածքների մի կարեւոր մասը իրապատումներ են, մասամբ էլ` գունաւորուած սեփական կենսագրական պատառիկներով, գեղարուեստական ստեղծագործական ձեւակերպումով իրագործուած, ձեւ ու բովանդակութիւն ստացած: Արդարեւ, ակնառու է, որ նրա համար, որպէս ստեղծագործող հեղինակի, գերակշռաբար գրուածքի գաղափա՛րն է առաջնահերթ կարեւորութեամբ նպատակամիտւում, քան` գրուածքի բնամիտը, թեմա՛ն: Այս յատկութիւնը ունեն հայկական եղեռնուած, վերածնուած ու ազգային հպարտութեան հաստատումով ամրակայուած սփիւռքեան հոգեբանական ու ինքնաճանաչման ազդակները, որոնցմով հեղինակը միշտ հաւատարիմ է մնում իր գաղափարական նուիրապետութիւններին, սրբութիւններին, բարեպաշտական զգացումներին… վերհանելու, հնչեցնելու իր գրականութեամբ, նոյնիսկ` հեռաւոր կապուածութիւններով: Սա հեղինակային այնպիսի մի զօրաւոր նկարագրային գիծ է, որ պէտք է ըմբռնել իր ամբողջութեան մէջ: Նա բնամիտը յաճախ ենթարկում է ազգային, հասարակական եւ բարեպաշտական իր նախասիրութիւններին, նպատակներ ու կեցուածքներ հռետորելու, նոյնիսկ եթէ դրանով բեկում է պատումի գեղարուեստական զարգացումը եւ ամբողջացումը: Ճիշդ չի լինի գեղագիտական նկատառումներով նժարել այդ, քանզի բազմաթիւ սերունդների կտակային հանգանակին հաւատարիմ մնալու գերուխտով կանխակալ հեղինակը իր ազգային, հասարակական եւ բարեպաշտական հաւատարմութեամբ է ծածանում իր դրօշը, քան թէ` գեղարուեստական պատշաճութիւն պահելու փոյթը: Նա ունի սրբութիւններ, որոնց սիրոյն զոհում է այն, ինչ պարտ է: Դա ճակատագրական իրավիճակ է, ուստի չի կարելի գրադատական գրքունակ քչփորումների ենթարկել… Եւ պիտի աւելացնել, որ հեղինակը վրձնելով հանդերձ, ափրիկեան ցեղախմբային նախաքաղաքակրթեալ նախապաշարումներով խարխափող հասարակութեան ու միջավայրի իրապատկերները` միաժամանակ հայկական հասկացողութեան հասցնելու պահանջից էլ թելադրուել է պի՛նդ կենալու: Այլապէս, պակաս չեն տուեալ բնաշխարհի իւրօրինակ հեստութեան, ցոփութեան ու շուայտանքի գոյնզգոյն խճանկարները բազմաթիւ պատմուածքներում: Նա պատմում է ոգով ու զգացումներով, հասնում գեղարուեստական բարձրութեան: Պատմուածքներում միայն մէկ գերագոյն իրադրութիւն պատմելու դիպուկայնութեամբ երբ նա հասնում է աւարտին, այլեւս վերջաբանում է եզրակացնող պարբերութեամբ, գաղափարաբանական կողմնորոշումով:

Ափրիկեան պատկերներից յետոյ, «Պայթում լռած թնդանօթներու» եւ «Ողջո՜յն, յաւերժական Լիբանան» հատորներով հեղինակը վեր է հանում լիբանանահայի ու Եւրոպա այցելող հայի նուաճումները, տառապանքները, կեանքի, սիրոյ ու աշխատանքի բերքերը: Այնուհետեւ, «Ֆրիուէյ» հատորով արտացոլում է հայրենիքից ու Միջին Արեւելքից Ամերիկայի ընդարձակ ու կլանող տարածքները հասած հայ զանգուածների իրականութիւնը: Արդէն ինքը 1979-ից ի վեր հաստատուած է Լոս Անճելըսում: Նոր աշխարհի հայոց նորակազմիկ համայնքները, իրենց եօթանասուն-ութսունական թուականների առօրեայ անդոհանքով, եռեւեփումով, փայլուն նուաճումներով ու կորուստներով, լաւագոյնս ծանօթ ու հարազատ են հեղինակին: Ու նրա գրչի պտղաւորումը այս բնամիտերով փոխանցում է մեր կեանքը գեղարուեստական դիպուկ ու յուզիչ ճշմարտացիութեամբ:

Ինքնատիպ է նրա պատումի ոճը. երբեմն մի պատահական նախադասութեամբ է սկսում, այնպէ՛ս բնական, ապա տարածւում է` կերտելով պատմուածքի ամբողջութիւնը: Նա պատմում է ընդգրկուն մտորումներով, զիկզակ նշողումներով անցեալի, ներկայի ու ապագայի վրայ: Իւրաքանչիւր մտապատկերի հետ տարածւում է խոհերով, յիշողութիւններով, մաղթանքներով ու անէծքներով… Նրա երեւակայութիւնը վառ ու երփներանգ է, պատկերից պատկեր` երբեմն բաւական տարածուն թռիչքներով, որ սրատեսութիւն պէտք է նկատելու կապակցութիւնները: Նա հմտութեամբ է խորանում իր հերոսների յուզաշխարհի մէջ, իմաստասիրութեամբ է կատարում հոգեբանական ու հասարակական վերլուծութիւններ: Պատումների ընթացքում երբեմն նաեւ հեղինակային խօսակցութեան մէջ է մտնում ընթերցողի հետ եւ ստեղծում հարազատութիւն: Լայն մտահորիզոնով տեսանող ու խորհրդածող արձակագիր է, իր աստուածութիւնների համար պայքարող ու զոհաբերող, այլեւ` զգացող, ամենաբաշխ լաւին հաւատացող ու ցանկացող. ահա թէ ինչո՛ւ սրտի ու մտքի կռիւ կայ նրա երկերում: Նրա գրական լեզուն երբեմն շաղւում է բնավայրի տեղայնական խօսակցական արտայայտութիւններով: Նա թոյլ է տալիս մարմնական ծածկուած մասերի անուանումներ…

«Այն միւս փողոցը» վէպով Պօղոս Գուբելեանը այլեւս լրիւ ամերիկահայ է, որ թէեւ պատմութիւն չի պատմում վիպագրական բուն ըմբռնումով, բայց իր տեսածն ու ապրածը ներկայացնում է ընթերցողին` ամրացած հեղինակի հանգանակով, սեւեռումներով: Բնորոշ հերոս չկայ վէպում, այլ կան կերպարներ` լրացուած անհատականութեամբ, որ բնակեցնում են այն միւս փողոցը, տնից հեռու աշխատավայրը… Միջին արեւելեան կեանքից յետոյ, Ամերիկան իսկապէս այն միւս փողոցն է դարձել ո՛չ միայն միջինարեւելքցի հայ վերասփիւռուած պանդուխտի համար, այլ հայրենիքը լքած, արտագաղթեալ հայաստանցու համար էլ, որ մերւում է նոր հասարակութեան հենքին` ճախարակուելով ու մանուելով որպէս ամերիկացի:

Լիբանանից Ափրիկէ, Ափրիկէից Միացեալ Նահանգներ ուղեծրով է նրա գրական ստեղծագործութիւնների էջերի ու հատորների շղթան երկարում, եւ ստեղծում գուբելեանական մարդու ու հայի ապրած կեանքի փորձառոյթը` համաշխարհային արեւի տակ… Մեր ընկերական սրտագին մաղթանքն է, որ այն երկարի ստեղծագործական բազում օղակներով, անհատական ու ընտանեկան առողջութեան ու յաջողութեան օրաւուրով եւ ստեղծագործական նոր կայծերի ու գոյների խտացումով:

Շնչող Գրքի Ակումբ

«Շնչող գրքի ակումբ»-ները գրական խմբաւորումներ են, որոնք անգլերէն եւ հայերէն գրուած հայկական պատումների եւ գրքերի գնահատանքն են խթանում` սեղմ շրջանակում քննարկելով ստեղծագործութիւնը` կարծիքների փոխանակումով եւ հարցեր ուղղելով հեղինակին:

«Շնչող գրքի ակումբ»-ները տեղի են ունենում ամիսը մէկ անգամ, շաբաթ օրերը, ժամը 4:00-ին, «Ապրիլ» գրատան մէջ:

 

 

 

 

Նախորդը

«Խոջալու» Աղբիւր Ապատեղեկատուութեան. Քոսովոյի Զոհերը Կը Ներկայացուին Որպէս Ազրպէյճանցիներ

Յաջորդը

ՀԳՄ Վարչութեան Կոչը. «Գրականութիւնը Ազգի Ոգին Է»

RelatedPosts

Սթափելու Ժամանակը
Անդրադարձ

Թարգմանչաց Տօնին Առիթով

Հոկտեմբեր 15, 2025
Արցախեան Պայքարի 30՞, Թէ 100-ամեակ
Անդրադարձ

Մեր Ոտքերի Տակի Հողն Է Երերում, Իսկ Մենք Դեռ Պարում Ենք

Հոկտեմբեր 15, 2025
Միացեալ Նահանգներու Կառավարութիւնը Աւելի Արցախամէտ Է, Քան` Հայաստանի Վարչապետը
Անդրադարձ

Միացեալ Նահանգներու Կառավարութիւնը Աւելի Արցախամէտ Է, Քան` Հայաստանի Վարչապետը

Հոկտեմբեր 14, 2025
  • Home
  • About Us
  • Donate
  • Links
  • Contact Us
Powered by Alienative.net

© 2022 Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon). All rights reserved.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
No Result
View All Result
  • Խմբագրական
  • Հայկական
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Յօդուածներ
    • Անդրադարձ
    • Գաղութային
    • Հարցազրոյց
    • Հայրենի Կեանք
    • Գաղութէ Գաղութ
    • Զաւարեանական
    • Գիտութիւն
    • Ազդակ Գաղափարաբանական
    • Պատմական
    • Առողջապահական – Բժշկագիտական
    • Արուեստ – Մշակոյթ
    • Գրական
    • ԼԵՄ-ի ԷՋ
    • Մշակութային եւ Այլազան
  • Գաղութային
  • Մարզական
  • Այլազան
    • «Ազդակ»ի ֆոնտ
    • 50 Տարի Առաջ
    • Ի՞նչ Կ՛ըսեն Աստղերը
    • Յայտարարութիւններ
    • Կնոջական
    • Մանկապատանեկան

© 2022 Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon). All rights reserved.

Are you sure want to unlock this post?
Unlock left : 0
Are you sure want to cancel subscription?