Հովանաւորութեամբ Լիբանանի մէջ Հայաստանի դեսպանութեան, կազմակերպութեամբ «Թէքէեան մշակութային միութեան» Լիբանանի տեղական վարչութեան, շաբաթ, 10 դեկտեմբեր 2016-ին «Պեթանիա Հարիսա» պանդոկին մէջ տեղի ունեցաւ Հայաստանի եւ Արցախի հանրապետութիւններու անկախութեան 25-ամեակին նուիրուած ձեռնարկ մը` «Հայաստանը Լիբանանի սիրտին մէջ» խորագիրով:
Դեսպան Սամուէլ Մկրտչեանի կողքին ձեռնարկին ներկայ էին սփիւռքի նախարար Հրանուշ Յակոբեան, Պապական նուիրակ եպիսկոպոս Կապրիէլ Քաչիա, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ վեհափառ Արամ Ա. ի ներկայացուցիչ Մեղրիկ եպս. Բարիկեան, Հարիսսայի եկեղեցւոյ պատասխանատու Հայր Եունան Ուպայտ, հազարապետ-զօրավար Շամել Ռուքոզ, ներկայ եւ նախկին երեսփոխաններ, լիբանանեան կուսակցութիւններու ներկայացուցիչներ:
«Թէքէեան մշակութային միութեան» Լիբանանի տեղական վարչութեան անունով անգլերէն լեզուով բացման խօսքը արտասանեց Վիգէն Ասիլեան: Ներկաներուն իր ողջոյնի խօսքը ուղղելէ ետք ան յայտնեց, թէ ոչ ոք կրնայ կասկածի տակ առնել այն իրականութիւնը, թէ հայ-լիբանանեան յարաբերութիւնները միշտ բարեկամական եղած են վերջին երկու հազար տարիներու ընթացքին: Ան շարունակեց, թէ 1991-ին` Հայաստանի անկախութենէն ետք, այդ կապը շատ աւելի ամրապնդուեցաւ` շեշտելով, որ որեւէ երկու պետութիւններու բարեկամութիւնները ընդհանրապէս կերտուած կ՛ըլլան փոխադարձ շահերու վրայ, սակայն Լիբանան եւ Հայաստան յայաբերութիւնը մեկնած չէ շահերէ, այլ աւելի գերազանց է` ըլլալով զուտ բարեկամական: Ասիլեան աւելցուց, թէ երկու ազգերը` լիբանանցին ու հայը, ունին ընդհանուր յայտարարներ` արժէքներ, որոնք զիրենք կը դարձնեն աւելի կառչած իրենց բարեկամութեան: Այդ արժէքներն են` ազատասիրութիւնը, հայենասիրութիւնը, ստեղծագործական ոգին, մշակոյթի հանդէպ սէրը եւ ժողովրդավարութեան ձգտումը:
Դեսպան Սամուէլ Մկրտչեան եւս իր խօսքին մէջ անդրադարձաւ Հայաստանի եւ Լիբանանի երկարամեայ ու ամուր բարեկամութեան, որուն փաստը եւ արդիւնքը արդէն տեսանելի եւ շօշափելի է:
Ցուցադրուեցաւ վաւերագրական ժապաւէն մը, որ կ՛անդրադառնար Հայաստանի պատմութեան մասին:
Ժապաւէնի ցուցադրութենէն ետք իր սրտի խօսքը ուղղեց հազարապետ-զօրավար Շամել Ռուքոզ: Ան ըսաւ, թէ հայ ժողովուրդէն սորվեցանք, որ խոնարհութիւնը, միասնականութիւնը եւ համայնքին ծառայելը առաջնահերթ են եւ շատ աւելի անհրաժեշտ, քան դիրքերու եւ պաշտօններու տիրանալը: Մենք սորվեցանք հայութենէն, որ միացում եւ համագործակցութիւն չի նշանակեր «լուծուիլ» ու ոչնչանալ կամ չէզոքանալ: Սորվեցանք նաեւ, թէ օրէնքի հանդէպ յարգանքն ու կացութիւններուն յարմարիլը երբեք ինքնամոռացութիւն կամ նուաստացում: Սորվեցանք նաեւ, թէ մշակոյթի, լեզուի եւ աւանդութեան պահպանումը երբեք չի նշանակեր յետամնացութիւն կամ սահմանափակութիւն չեն: Այդ պատճառով հայութիւնը իր բոլոր գաղութներու մէջ կերտած է դպրոց, եկեղեցի եւ ակումբ: Ան վերյիշեց Յովհաննէս Պետրոս պատրիարք Գասպարեանի խօսքը, որ կ՛ըսէր, թէ Լիբանանը այն հայրենիքն է, որուն փոխարէնը կարելի չէ գտնել` իր իւրայատուկ ապրելաձեւով ու համակարգով, որքան ալ դժուար ըլլան պայմանները եւ հրապուրիչ ըլլան արտաքին տուեալները: Զօրավար Ռուքոզ խօսքի աւարտին ըսաւ, թէ Սուրբ Ծնունդի նախօրեակին կը պնդենք, որ Հայկական հարցը իր լուծումը գտնէ ու յաղթանակէ եւ Թուրքիան ընդունի յստակ ձեւով Ցեղասպանութիւնը եւ հատուցէ հայ ժողովուրդին իրաւունքները` նիւթական, մարդային եւ բարոյական, որպէսզի այս սեւ էջը գոցուի, եւ նահատակները հանգստանան խաղաղութեամբ:
Զօրավար Ռուքոզի խօսքէն ետք Հրանուշ Յակոբեանին յուշանուէր մը յանձնուեցաւ, ապա իր սրտի խօսքը փոխանցեց նախարար Յակոբեան:
Ապա տեղի ունեցաւ խաչակերտ քանդակի մը բացումը եւ օրհնութիւնը` Կապրիէլ եպս. Քաչիայի, Մեղրիկ եպս. Բարիկեանի եւ Հայր Եունան Ուպայտի ձեռամբ:
Քանդակի բացման ընթացքին արաբերէն լեզուով ելոյթ ունեցաւ Ռիթա Աղտամլեան-Ասիլեան:
Խաչակերտ քանդակը գործն է արուեստագէտ Անաթոլի Աւետեանին, որուն այլ գործերու ցուցահանդէսը տեղի ունեցաւ ձեռնարկէն անմիջապէս ետք:
