Իր պատմութեան ողջ ընթացքում Դաշնակցութիւնը առերեսուել է համազգային նշանակութեան բարդագոյն խնդիրների լուծմանը: Լինէր դա օտարի բռնակալութեան ներքոյ ապրող յուսահատ ժողովրդի համար ազատագրական տեսլականի մշակումը, օսմանեան հայասպան քաղաքականութեան դէմ ինքնապաշտպանական մարտերի կազմակերպումը, ծանրագոյն ընկերային-տնտեսական պայմաններում, դարեր շարունակ անկախութիւն չունեցող երկրում պետականութեան հաստատութիւնների կայացումը, մայր հայրենիքից կտրուած հայապահպանութեան առաքելութեան իրականացումը, հայ ժողովրդի արդարացի պահանջները միջազգային օրակարգում պահելը, ինքնաշէն զէնքերով արցախեան գոյամարտին լծուելը, նորանկախ Հայաստանի քաղաքական համակարգում արժանի տեղը զբաղեցնելը:
Միանշանակ կարելի է պնդել, որ Դաշնակցութիւնը պատուով է դուրս եկել վերը նշուած խնդիրների լուծումից: Պատուով է դուրս եկել, քանզի այս ծանր մարտահրաւէրներին առերեսուել է գաղափարական ամուր հենքով, կուռ կազմակերպչական կառուցուածքով, մեծ հայրենասիրութեամբ եւ գործին նուիրուածութեամբ, երբեք չի խուսափել պայքարի առաջնագծում լինելուց եւ իր վրայ պատասխանատուութիւն վերցնելուց:
Անգնահատելի է Դաշնակցութեան դերակատարութիւնը 1918թ. մայիսեան յաղթանակների եւ դրանց արդիւնքում Հայաստանի Ա. Հանրապետութեան հիմնադրման գործում: Նոյնքան անգնահատելի է դաշնակցական ջոկատների աւանդը հայ ժողովրդի նորագոյն պատմութեան մեծագոյն յաղթանակում` արցախեան գոյամարտում: Շահէն Մեղրեանը, Պետրոս Ղեւոնդեանը եւ շատ ուրիշներ իրենց քաջութեամբ եւ հայրենասիրութեամբ ցոյց են տուել, որ հայ ժողովրդի ազատատենչ ոգու առջեւ անզօր են թուաքանակով եւ զինատեսակներով գերազանցող, վարձկաններով եւ ահաբեկիչներով իրենց շարքերը համալրած բանակներն անգամ:
Այսօր էլ Դաշնակցութեան առջեւ ծառացած խնդիրները պակաս կարեւոր չեն` Հայաստանում ընթացող բարեփոխումների գործընթացին, սփիւռքում հայ ինքնութեան պահպանութեան գործին աշխուժ մասնակցութիւնը, օտար հասարակութիւններում եւ քաղաքական շրջանակներում համահայկական խնդիրների վերաբերեալ իրազեկուածութեան բարձրացումը: Յուսով ենք, որ դաշնակցականների նոր սերունդը եւս, իր նախնիների խիզախութիւնն ու հայրենասիրութիւնը ժառանգած, կը կարողանայ կուսակցութեան դրօշը տանել դէպի նորանոր բարձունքներ:
Վստահ ենք, որ ՀՅԴ Հոլանտայի կառոյցները` «Արամ Մանուկեան» կոմիտէն, Հայ դատի գրասենեակը, Հոլանտայի ՀՅԴ «Գարեգին Նժդեհ» երիտասարդական միութիւնը, ՀՄԸՄ-ը եւս պատրաստ են լինելու այս պայքարի առաջամարտիկները:
Ընդունուած ճշմարտութիւն է` Հայաստանն ուժեղ է ամուր սփիւռքով, իսկ սփիւռքն ամուր է, երբ կենսունակ եւ համախմբուած են սփիւռքեան կառոյցները: Համահայկական նշանակութեան խնդիրների լուծումը` արցախեան հիմնահարցի արդարացի կարգաւորումը, Հայոց ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչումն ու դատապարտումը, Հայաստանի հետագայ հզօրացումն ու բարգաւաճումը, հայրենիք-սփիւռք կապերի ամրապնդումը, տարբեր երկրներում վտանգի մէջ գտնուող հայկական համայնքներին աջակցելու եւ մեր մշակութային ժառանգութեան պահպանութեան հարցերը պահանջում են սփիւռքեան կառոյցների, այդ թւում` հոլանտահայութեան աշխուժ եւ համախմբուած մասնակցութիւնը: Նախորդ տարի` Հայոց ցեղասպանութեան 100-րդ տարելիցին, հոլանտահայութիւնն ապացուցել է, որ ունի բաւարար ներուժ եւ կամք` իրականացնելու համահայկական նշանակութեան առաքելութիւն: Զարմանալի չէ, որ Հոլանտայի ՀՅԴ կառոյցները այս անգամ եւս հոլանտահայ այլ կազմակերպութիւնների հետ միասին պայքարի առաջնագծում էին:
Տիկնա՛յք եւ պարոնա՛յք,
Մեծանուն հասարակական-քաղաքական գործիչ, դաշնակցական Նիկոլ Աղբալեանն իր հարազատ կուսակցութեան մասին գրել է. «Դաշնակցութիւնը համամիտ մարդկանց մի պատահական խմբաւորում չէ, այլ մի կազմակերպութիւն է, այսինքն մի մնայուն մարմին է, որ ամէն օր, ամէն ժամ իր գործն ունի եւ հետապնդում է իր ծրագիրը»: Եւս մէկ անգամ շնորհաւորելով ՀՅԴ հիմնադրման 126-րդ տարեդարձի առթիւ, ցանկանում եմ մաղթել` տոկունութիւն` մշտապէս մնալու գաղափարի մարտիկ, պատուով կրելու դաշնակցականի անունը եւ շարունակելու ձեր քաջարի նախնիների յաղթական երթը` ի շահ Հայաստանի, ի շահ համայն հայութեան:
