«Ազատութիւն» ձայնասփիւռի կայանի կայքը կը հաղորդէ, որ Միացեալ Նահանգներու մէջ հետաքրքրուած են Գիւմրիի պատմական շինութիւններու վերականգնումով:
Ուաշինկթընի նահանգապետի օգնական Լիզա Հարփըրը վերջերս այցելած էր Հայաստանի երկրորդ մեծագոյն քաղաքը` ուսումնասիրելու «Կումայրի» արգելոց թանգարանի պատմական շէնք-շինութիւնները:
«Գիւմրիի մասին ընդհանրապէս չէի լսած: Այցելութենէս առաջ իմացած եմ մասնաւորապէս «Կումայրի» արգելոց-թանգարանին մասին: Ինչ կը վերաբերի արգելոցի վերակառուցման, ապա անիկա շատ իրատեսական է», ըսաւ նահանգապետին օգնականը:
Գիւմրիի պատմական կեդրոնը, որ հիմնականօրէն կ՛ընդգրկէ «Կումայրի» արգելոցը, անմխիթար վիճակի մէջ է եւ տարիներ առաջ ընդգրկուած է «Աշխարհի յուշարձաններու հիմնադրամ» կազմակերպութեան 100 ամէնէն վտանգուած յուշարձաններու ցուցակին մէջ:
Թէեւ Գիւմրիի մէջ կ՛ակնկալէին, որ կազմակերպութիւնը միջոցներ կը յատկացնէ որոշ յուշարձաններու վերականգնման համար, բայց եւ այնպէս որեւէ շինութիւն չվերականգնեցաւ:
Տարիներ առաջ քանի մը անգամ Գիւմրիի մէջ մշակոյթի նախարարութիւնը քննարկումներ կազմակերպեց Եւրոպական Միութեան «Գիւմրիի պատմական միջուկի վերականգնման» ծրագիրի շրջանակներուն մէջ, սակայն այս նախաձեռնութիւնն ալ քննարկումներէն անդին չանցաւ:
«Կումայրի» արգելոցը կազմաւորուած է 1980-ին` կառավարութեան որոշումով: Նպատակը եղած է Գիւմրիի տարածքին 19-րդ դարէն պահպանուած պատմական նշանակութիւն ունեցող 1800 կառոյցներու պահպանումը:
Պատմամշակութային շինութիւն վերականգնելը բաւական մեծ նիւթականի կը կարօտի: Լիզա Հարփըրը կ՛ըսէ, որ Միացեալ Նահանգներուն մէջ կան բազմաթիւ անձեր, որոնք կը ցաւին այս տարածաշրջանին համար եւ պատրաստ են իրենց օգնութիւնը ցուցաբերելու:
«Քանի մը միջազգային կազմակերպութիւններ, որոնք կ՛աշխատին հին արժէքներու պահպանման ուղղութեամբ, կապուած են յայտնի բարերարներու, գործարարներու, նաեւ` շատ մեծահարուստ հայերու, որոնք ուշադրութիւն կը դարձնեն այս տարածքին: Նկատի առնելով, որ անոնք հայ են, ատիկա կրնայ պատճառ դառնալ այս նպատակին օգնելու, իսկ այլ անձեր տեղեակ չեն, որ այդպիսի բան գոյութիւն ունի», ըսաւ Լ. Հարփըր:
Ան նշեց, որ «Կումայրի» արգելոց-թանգարանի շինութիւնները ուսումնասիրելու համար այս տարի մասնագէտներու խումբ մը կը մեկնի Գիւմրի: Ըստ անոր, ներկայիս կը պատրաստուի դրամաշնորհային ծրագիր մը` յատուկ արգելոցի շէնքերու վերականգնման համար:
