Զատկուան Անսովոր Սովորութիւններ

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ

Սովորութիւն է Զատիկին հաւկիթներ ներկել, հաւկթախաղ ընել, տուրմէ նապաստակներ ուտել… Սակայն գիտէի՞ր, թէ գոյութիւն ունին նաեւ կարգ մը «անսովոր» սովորութիւններ:

1. Հաւկիթի մրցում նախագահին հետ

«Իսթըր էկ ռոլ» մրցումը ամերիկեան աւանդութիւններէն մէկն է: Անիկա տեղի կ՛ունենայ Միացեալ Նահանգներու Սպիտակ տան պարտէզին մէջ, նախագահին ներկայութեամբ: Խաղին օրէնքը շատ պարզ է. դգալ մը գործածելով` խաշուած հաւկիթ մը քշել, որքան կարելի է հեռու եւ ամէնէն արագը: Այս հաւաքին կը մասնակցին աւելի քան 30 հազար անձեր:

2. Ջուր թափել… աղջիկներու վրայ

Հունգարիոյ մէջ, իրենց աւանդական հագուստները հագած, երիտասարդները աղջիկներու վրայ դոյլերով ջուր կը թափեն: Այս աւանդութիւնը մնացած է նախաքրիստոնէական շրջաններէն (որ տեղի ունեցած է աւելի քան 1800 տարիներ առաջ):

3. Իկուանի միս ուտել

Աւագ ուրբաթ օրը կաթողիկէները պէտք չէ կարմիր միս ուտեն: Հետեւաբար Նիքարակուայի մէջ ժողովուրդը գտած է ուրիշ լուծում մը` իկուանի միս: Այս ձեւով Զատկուան գլխաւոր ճաշերէն մէկը դարձած է «իկուանի փինոլը»: Ան բաղկացած է խորոված եւ խաշուած եգիպտացորենէ (փինոլ), բանջարեղէններէ, անասունին միսէն եւ անոր հաւկիթներէն, եւ այս բոլորը կը հրամցուին հոթ-տոկի հացի հետ:

4. Պարտէզը զարդարել

Գերմանիոյ մէջ հաւկիթները ծառերուն վրայ «կը բուսնին»: Գերմանացիները իրենց պարտէզին ծառերը կը զարդարեն հարիւրաւոր հաւկիթներով: «Օսթըրքէօրը» ուրիշ գերմանական սովորութիւն մըն է: Ուրախութեան այս մեծ կրակը գերմանացիները կը վառեն Աւագ շաբաթ օրը, մթնշաղէն ետք:

5. Զատկուան գլխարկը

Սկզբունքով այս «Իսթըր պոնէն» (Զատկուան գլխարկ) կը գործածուէր վայելուչ կերպով եկեղեցի երթալու համար: Անիկա շքեղ է եւ զարդարուած` թռչուններով կամ գարնանային մանրամասնութիւններով: Այժմ «Իսթըր պոնէ փարէյտը» մեծ եւ ուրախ հաւաքի մը առիթը դարձած է Նիւ Եորքի մէջ: Մասնակցող կիներուն նպատակն է` ամէնէն երեւակայական եւ գունաւոր գլխարկը ունենալ:

6. Կորսուելու վտանգի ենթարկուած անասուն մը փրկել

Զատիկին յաճախ նապաստակ մըն է, որ հաւկիթները կը բերէ: Սակայն այդպէս չէ Աւստրալիոյ մէջ, ուր այս անասունները մեծ թշնամի կը նկատուին, որովհետեւ անոնք արագօրէն կը բազմապատկուին, մինչ պիլպին իր մեծ ականջներով եւ սուր քիթով կորսուելու վտանգին ենթարկուած է: Հետեւաբար աւստրալիական սովորութիւնը որդեգրած է այս անասունը: Աւստրալիոյ մէջ անիկա դարձած է Զատկուան խորհրդանիշը:

7. «Սմիկուս Տինկուս»

Լեհաստանի մէջ «սմիկուս տինկուս» սովորութիւնը յառաջացած է հեթանոսական տօնակատարութենէ մը: Գարնան երիտասարդ տղաքը ամուսնանալու տարիք ունեցող աղջիկներուն վրայ կը սրսկէին ջուր, որ մաքրութեան եւ բերրիութեան խորհրդանիշն էր: Այժմ այս աւանդութիւնը տեղի կ՛ունենայ Զատկուան երկուշաբթի: Ամբողջ օրուան ընթացքին մարդիկ իրարու վրայ դոյլերով ջուր կը թափեն:

8. «Հալոուին» եւ Զատիկ միասին

Շուէտի մէջ Աւագ հինգշաբթի օրը մանուկները կը հագուին երկար փէշեր եւ գլուխներուն վրայ թաշկինակներ կը դնեն` իբրեւ վհուկ ծպտուելով: Ձեռքերնին աւել մը բռնած, անոնք տունէ տուն կը պտտին պոնպոններ պահանջելով: Ապա Զատկուան կիրակին շուէտացիները հրախաղեր կը կազմակերպեն եւ շատ աղմուկ կը հանեն Զատկուան չար վհուկները փախցնելու համար:

9. «Հաւկթախաղ»

Պուլկարիոյ մէջ, Զատկուան արարողութենէն ետք, մարդիկ սովորութիւն ունին եկեղեցիին պատին վրայ եւ նոյնիսկ իրենց ընտանիքի անդամներուն վրայ հաւկիթներ նետելու: Եւ եթէ հաւկիթը չկոտրուի, ասիկա ապագայ բախտի եւ երջանկութեան նշան է:

10. Զատկուան աղաւնին

Վերջապէս, Իտալիոյ մէջ Զատկուան սեղանին վրայ, Զատկուան զարդարանքներուն, ճաշին եւ հաւկիթներուն կողքին, ներկայ է նաեւ քոլոմպան` աղաւնիի ձեւով Զատկուան կարկանդակը:

 

Ձեռային Աշխատանք .

Զատիկ

Վստահաբար դուն արդէն ներկած ես Զատկուան հաւկիթները, իսկ տունը զարդարած ես պզտիկ ճուտիկներով եւ նապաստակներով: Եւ հիմա, եթէ ազատ ժամանակ ունիս, կրնաս այս պզտիկ հաւկիթներով պսակը շինել, զայն կախել մուտքի դրան վրայ` ուրախութեամբ ընդունելու կիրակի օրուան ձեր հիւրերը եւ, իբրեւ յիշատակ, անոնց նուիրել այս պզտիկ սիւսեթ-նապաստակները:

Ա) Մուտքի դրան վրայ

Այս ձեռայինին համար պէտք ունիս խաւաքարտէ պնակի, պարզ խաւաքարտի, մելան ներկերու, գարնանային կամ Զատկուան վերաբերեալ գոյներով եւ զարդարանքներով թուղթերու, խէժի, մկրատի եւ ժապաւէնի:

1.  Խաւաքարտէ պնակին ներսի բաժինը կտրէ եւ պահէ միայն դուրսի օղակաձեւ բաժինը:

2. Եթէ տարբեր զարդարանքներով թուղթեր ունիս, անոնց ետեւի բաժինին վրայ գծէ հաւկիթները եւ զանոնք կտրէ: Այլապէս, կրնաս հաւկիթները գծել եւ կտրել խաւաքարտի կտորի մը վրայ, եւ ապա զանոնք գոյնզգոյն ներկել եւ զարդարել: Հաւկիթները գծելու համար կրնաս գործածել ընդհանրապէս քուքիներու համար գործածուող կաղապար մը, կամ խաւաքարտին վրայ գծել եւ կտրել կաղապար մը:

3. Հաւկիթները փակցուր խաւաքարտէ օղակին վրայ:

4. Ժապաւէնի կտոր մը փակցուր պսակին ետեւը եւ պսակը կախէ մուտքի դրան վրայ:

Բ) Ուտուելիք նապաստակներ

Այս փոքրիկ նուէրներուն համար պէտք ունիս կլորակ սիւսեթներու, հաստ ճերմակ խաւաքարտ կամ ձեռայինի յատուկ սպունգէ ֆոամ, ծխամորճ մաքրելու յատուկ երկաթէ ճերմակ երիզներ, մելանով ներկեր (վարդագոյն, սրճագոյն կամ սեւ), խէժ, մկրատ:

1. Ճերմակ ֆոամին կամ խաւաքարտին վրայ գծէ եւ կտրէ նապաստակին կլոր գլուխը եւ սրտի ձեւով ոտքերը:

2. Վարդագոյն ներկով գծէ նապաստակին քիթը, իսկ սրճագոյն կամ սեւ մատիտով գծէ աչքերը եւ պեխերը:

3. Սիւսեթը փակցուր սրտի ձեւով ոտքերուն վրայ, իսկ կլոր գլուխը` անոր ցպիկին վրայ:

4. Վերջապէս, ծխամորճ մաքրելիք ժապաւէնները ծալէ անոնց ականջներու հաւկթաձեւ ձեւ մը տալու համար: Զանոնք փակցուր նապաստակին գլխուն ետեւը:

 

 Ինչո՞ւ Աքլորը Ամէն Առտու Կը Կանչէ

Որովհետեւ արեւը անոր կ՛արթնցնէ, եւ անոր առաջին գործը կ՛ըլլայ ամբողջ շրջանին յիշեցնել, թէ ինքն է պետը: Տեղեկութիւնը յստակ է իր մրցակիցներուն համար. աքլորին կը պատկանի ամբողջ այդ շրջանը, ուր կը լսուի իր կանչը:

Կը պատահի նաեւ, որ ան օրուան ընթացքին երգէ, սակայն այդ պարագային անոր կանչը ուղղուած է իր հաւերուն: Ան անոնց կը յիշեցնէ, թէ իրենց պաշտպանն է:

 

 Ինչո՞ւ Անապատներուն Մէջ Չ՛անձրեւեր

Անձրեւի ամպերը յաճախ կը կազմուին ովկիանոսներուն վրայ: Մինչ անապատները յաճախ կը տարածուին ծովերէն հեռու վայրերու մէջ: Եւ երբեմն զանոնք շրջապատող լեռները կը կեցնեն ովկիանոսներէն եկած ամպերը: Արդիւնք` անապատներուն մէջ գրեթէ չ՛անձրեւեր:

 

Ժամանց