«Նոր Յառաջ» կը հաղորդէ, որ ֆրանսահայ կազմակերպութիւնները համակարգող խորհուրդի համանախագահներ Արա Թորանեան եւ Մուրատ Փափազեան երկուշաբթի, 7 մարտին ընդունուած են Նախկին ռազմիկներու հարցերու պետական քարտուղար Ժան-Մարք Թոտեսքինիի կողմէ:
Ֆրանսահայ կազմակերպութիւնները համակարգող խորհուրդի համանախագահները դատապարտած են Ազրպէյճանի կողմէ ի գործ դրուած քարոզչական արշաւը, ինչպէս` 26 փետրուարին Փարիզի Յաղթանակի կամարին տակ տեղի ունեցած բոցի արծարծման արարողութիւնը, որ կազմակերպուած է ընդառաջելով Ազրպէյճանի դեսպանատան դիմումին:
Պաքուի քարոզիչները այդ պահը վերածած են Խոջալուի զոհերու յիշատակին նուիրուած արարողութեան մը: Նախկին ռազմիկներու հարցերու պետական քարտուղարը ցաւ յայտնած է ի տես Պաքուի կատարած չարաշահումին` շեշտելով, որ Ֆրանսական պետութիւնը բացարձակապէս չ՛երաշխաւորեր նման արարողութիւններ: Ան աւելցուցած է, որ Բոցի արծարծման յանձնախումբը բոլորովին անկախ մարմին մըն է եւ երբեք չի դիմեր Ֆրանսայի կառավարութեան, Յաղթանակի կամարին տակ տեղի ունեցող արարողութիւններուն մասին ո՛չ անոր կարծիքը առնելու, ո՛չ ալ զայն տեղեակ պահելու համար:
Արա Թորանեան եւ Մուրատ Փափազեան շեշտը դրած են Պաքուի նախաձեռնութեան ստայօդ բնոյթին վրայ, որուն միջոցով անիկա կը փորձէ մոլորեցնել հանրային կարծիքը` գործածելով ֆրանսական կառավարութիւնը: Այս հանդիպման արդիւնքէն ի յայտ կու գայ, որ ազրպէյճանական դիւանագիտութիւնը փորձած է քարոզչական ձեռնարկ մը, որ յաջողած է ֆրանսական որոշ շրջանակներու մօտ` Պաքուի լոպիին տարած աշխատանքին շնորհիւ:
Ֆրանսահայ կազմակերպութիւնները համակարգող խորհուրդի համանախագահները հանդիպումէն դուրս ելած են ապահովուած: Բոցի արծարծման յանձնախումբը այսուհետեւ զգօնութեան պիտի հրաւիրուի ֆրանսական կառավարութեան կողմէ: Համանախագահները 3 մարտին հետեւեալ նամակը ղրկած էին Ֆրանսայի վարչապետ Մանուէլ Վալսին. «Պարո՛ն վարչապետ, Ֆրանսահայ կազմակերպութիւնները համակարգող խորհուրդը խոր ընդվզումով տեղեկացաւ, որ 26 փետրուարին Յաղթանակի կամարին տակ` «Խոջալուի ցեղասպանութեան զոհերու յիշատակի ոգեկոչման» արարողութիւն մը տեղի ունեցած է` Ազրպէյճանի դեսպան Էլչին Ամիրպայովի ներկայութեամբ:
«Նոյն նպատակով, 25 փետրուարին ալ համերգ մը տրուած է Էնվալիտի Սեն-Լուի եկեղեցւոյ մէջ, որ կախեալ է Բանակներու թեմէն: Ազրպէյճանի կողմէ ծրագրուած այս ձեռնարկները մաս կը կազմեն քարոզչութեան մը, որ կը միտի հայերը ցոյց տալ իբրեւ «ցեղասպաններ» եւ աւելին` ատիկա կը կատարուի Ֆրանսայի կողմէ ալ պաշտօնապէս ոգեկոչուած` 1915-ի Ցեղասպանութեան 100-ամեակի ճիշդ վաղորդայնին: Այն դէպքերը, որոնց կ՛ակնարկեն այս ձեռնարկները, «ցեղասպանութեան» հետ ոչ մէկ կապ ունին: Անոնք պատահած են ղարաբաղեան պատերազմի ընթացքին, որ երկու կողմերէն 30.000 զոհեր խլեց: Անմեղ հազարաւոր հայ քաղաքացիներ կոտորուեցան այդ տագնապին ընթացքին, թէ՛ պատերազմի հուրին ներքեւ (Ստեփանակերտի անվերջ հրթիռակոծում, ապա նաեւ 10 ապրիլ 1992-ին` Մարաղայի ջարդերը), թէ՛ ալ ճակատէն հարիւրաւոր մղոններ հեռու, հրադադարի պայմաններու մէջ. 28 փետրուար 1988-ին եւ յաջորդող օրերուն` Սումկայիթի ջարդը (հարիւրաւոր զոհեր), 13-էն 19 յունուար 1990-ին Պաքուի ջարդերը (շուրջ 400 զոհ), նոյեմբեր 1988-ին Կիրովապատի ջարդը, որ պատճառեց աւելի քան հարիւր զոհ եւ մեծ թիւով քաղաքացիներ ալ անհետացան:
«Այս պատերազմին մասին ֆրանսական հանրային կարծիքին անգիտութիւնը շահագործելով` հայերը իբրեւ «ցեղասպաններ» ներկայացնելու Ազրպէյճանի ընթացքը ինքնին անընդունելի է: Իսկ Ֆրանսայի պաշտօնական վարչական շրջանակներուն` ալիեւեան վարչակարգին լայնօրէն նպաստած քարոզչական այդ գործողութեանց մասնակից դառնալը բազմաթիւ հարցականներու տեղի կու տայ: Մանաւանդ, որ Ֆրանսա տագնապի լուծումին կոչուած Մինսքի խմբակի համանախագահ երկիր ըլլալով, լաւատեղեակ է անցուդարձին: Հայոց դէմ ուղղուած զրպարտական այս գործողութիւնները, որոնք կ՛երաշխաւորուին Ֆրանսայի Հանրապետութեան կողմէ, իսկական գրգռութիւններ են, որոնք խորապէս կը ցնցեն ծագումով հայ Ֆրանսացիները, որոնք լաւ կը գիտակցին «ցեղասպանութիւն» եզրին բուն կշիռին:
«Ա՛լ աւելի կը դժուարանանք հասկնալու այս խեղաթիւրումներուն նկատմամբ ցուցաբերուած ակներեւ հաճոյակատարութիւնը, մինչ գիտենք ձեր փարումը հայ ժողովուրդի դատին, զոր հանրապետութեան նախագահը 28 յունուարին` Ֆրանսահայ կազմակերպութիւնները համակարգող խորհուրդի ընթրիքին բնութագրեց իբրեւ «արդարութեան դատը»:
«Սպասելով ձեր պատասխանին, պարո՛ն վարչապետ, կը փոխանցենք մեր բարձրագոյն յարգանքներուն հաւաստիքը:
Մուրատ Փափազեան
Արա Թորանեան»
