7 փետրուարին «Արմենիա» պատկերասփիւռի կայանէն սփռուող «Բանաձեւ» յայտագիրին ընթացքին` ՀՅԴ-ին եւ իշխանութիւններուն միջեւ կապին վերաբերող հաղորդավար Արտակ Ալեքսանեանի հարցումին պատասխանելով` ՀՅԴ Հայաստանի Գերագոյն մարմինի ներկայացուցիչ Աղուան Վարդանեան ըսած է, որ առաջին անգամ Դաշնակցութեան հետ համագործակցութեան մասին խօսուած է սահմանադրական հանրաքուէէն մէկ-երկու շաբաթ ետք:
«Եթէ լրջօրէն ուսումնասիրէք ՀՅԴ-ի վերջին տարիներու ընթացքը եւ գործունէութիւնը, ապա կը գտնէք այդ հիմքերը: Ասիկա մէկ-երկու օրուան մէջ ծնած գաղափար չէր, հիմքերը շատ աւելի վաղուց դրուած էին», ըսած է ան:
Պատասխանելով այն հարցումին, թէ սահմանադրական փոփոխութիւններու հանրաքուէին Դաշնակցութեան աշխուժ մասնակցութիւնը արդեօք հետագայ համագործակցութեան պայմա՞ն էր` Աղուան Վարդանեան ըսած է. «Բացարձակապէս: Ցաւօք, նման տեսակէտներ կը տեսնենք մամուլի կամ քաղաքագիտական շրջանակներու մէջ, բայց սահմանադրական բարեփոխումները Դաշնակցութեան հաւատամքն էին շուրջ 20-25 տարի, եւ մենք ի սկզբանէ այդ բարեփոխումներուն կողմնակիցն էինք: Մենք սահմանադրական բարեփոխումներուն կողմնակիցն էինք այն ատեն, երբ նոյն քաղաքական մեծամասնութիւնը նոյնիսկ չէր ուզեր լսել խորհրդարանական կառավարման համակարգին մասին: Այնպէս որ, անկախ ամէն ինչէ, մենք պիտի կատարէինք մեզմէ կախեալ ամէն բան, որ կեանքի կոչուէր մեր պատկերացուցած կառավարման համակարգը: Այլ բան է, որ ժամանակի բերումով, սահմանադրութեան նախագիծի մշակման ընթացքին, աշխատանքի ընթացքին հասունցաւ նաեւ քաղաքական մեծամասնութիւնը եւ հանգիստ կերպով յանգեցաւ այս տարբերակին»:
Աղուան Վարդանեան անդրադարձած է այն գործօններուն, զորս կարեւոր կը նկատէ Դաշնակցութիւնը` իշխանութեան հետ համագործակցութեան համար: «Առաջինը, որ հիմքը կը դրուի նոր համակարգի մը: Ես խորապէս վստահ եմ, որ կառավարման խորհրդարանական համակարգի ներդրումով մենք դրած կ՛ըլլանք միանձնեայ կամ միակուսակցական որոշումներ տալու համակարգի աւարտին սկիզբը: Իսկ ատիկա կը նշանակէ Հայաստանի մէջ քաղաքական նոր մշակոյթի ներդրում», ըսած է ան` աւելցնելով, որ քաղաքական համակարգի, կուսակցութիւններու կայացման առումով կայ լուրջ հարց, որուն լուծման համար պէտք է մասնակցիլ քննարկումներուն, բանավէճերուն` հասնելով համաձայնութեան, եւ ոչ թէ իրարու հետ յարաբերիլ թշնամի բանակներու նման:
Ըստ Աղուան Վարդանեանի, կառավարման խորհրդարանական համակարգը կ՛ենթադրէ համագործակցութիւն, քննարկում, բանավէճ: «Ասիկա պայմանաւորուած է նաեւ մեր անհրաժեշտ մասնակցութեամբ, աշխատանքով, որ այս համակարգը կեանքի կոչուի: Հիմա մենք Ընտրական օրէնսգիրքին շուրջ պէտք է աշխատինք եւ այլն», նշած է Վարդանեան:
Ան հաստատած է, որ ասիկա կուսակցութեան տեսակէտն է, Դաշնակցութիւնը համոզուած է, որ «մեր պետականութիւնը կը մտնէ նոր հանգրուան»:
ՀՅԴ Հայաստանի Գերագոյն մարմինի ներկայացուցիչը նաեւ անդրադարձած է շատերը հետաքրքրող այն հարցին, թէ ինչո՞ւ Դաշնակցութիւնը համագործակցութեան կը սկսի ընտրութիւններէն տարի մը առաջ` նշելով, որ այս մէկը կատարելու ծառայող տուեալներ առկայ են: «Մենք այդ հարցը հրաշալի կերպով կը հասկնանք: Այո՛, մենք մշտապէս ըսած ենք, որ իրական համախմբական կառավարութիւնները (քոալիսիոնները) կը կազմուին, երբ ընտրութիւններէն ետք որեւէ քաղաքական ուժ մեծամասնութիւն չունի: Մեր պարագային` ինչո՞ւ հիմա: Ես ըսի, որ եթէ նայինք Դաշնակցութեան գործունէութեան վերջին տարիներու յետագիծը, կը տեսնենք, որ ատիկա դանդաղ կերպով հասունցած է եւ յանգած այս օրուան: Մենք հայ-թրքական արձանագրութիւններուն հետ առնչուած հարց ունէինք, հիմա այդ արձանագրութիւնները մեռած են, գոյութիւն չունին: Մենք ունեցանք Հայոց ցեղասպանութեան 100-ամեայ տարելիցի Համահայկական հռչակագիրը, որուն մէջ մեր մօտեցումները յստակօրէն ամրագրուած են: Մենք ունեցանք սահմանադրական բարեփոխումներ, որոնք դարձեալ 90 առ հարիւրով կը համապատասխանէին Դաշնակցութեան տեսակէտներուն, եւ մենք ունինք երկրին մէջ լրջագոյն խնդիրներ` թէ՛ կառավարման, թէ՛ տնտեսական, թէ՛ ընկերային, թէ՛ բարոյահոգեբանական առումով: Այսօր այս նոր համակարգը կեանքի կոչելու պատասխանատուութիւն ունինք: Վստահ ենք, որ մեր մասնակցութեամբ այդ հոլովոյթը շատ աւելի արագ պիտի ըլլայ, եւ մենք պատասխանատուութենէ երբեք չենք խուսափած», հաստատած է ան:
Հաղորդավարը հարցուցած է, թէ ինչպէ՞ս եւ որո՞ւ կողմէ ծագած է համագործակցութեան գաղափարը. Աղուան Վարդանեան պատասխանած է, որ պետականութեան խնդիրներուն, Արցախի հարցին, արտաքին քաղաքական խնդիրներուն գծով Դաշնակցութիւնը մնայուն կերպով փոխգործակցած է, եւ համագործակցելու հարցը միշտ առկայ եղած է:
«2009-ին, երբ մենք դուրս եկանք համախմբական կառավարութենէն, թերեւս 6 ամիս կամ 1 տարի ետք չէ եղած ամիս, որ չգրուի, որ Դաշնակցութիւնը, ուր որ է, պիտի մտնէ համախմբական կառավարութեան մէջ: Արդէն 7 տարի է` այդ մասին կը խօսուի: Այս մասին քննարկումներ եղած են նաեւ 2012-ի ընտրութիւններէն ետք նոյնիսկ, բայց մենք այդ ժամանակ չհամաձայնեցանք եւ գտանք, որ ընդդիմադիր դաշտին մէջ պէտք է գործենք: Ընդդիմադիր դաշտին մէջ գործեցինք բաւական արդիւնաւէտօրէն: Աւելին ըսեմ` քառեակի ձեւաչափը յառաջացաւ, երբ իշխանութիւնը ամբողջութեամբ միահեծան էր եւ ուշադրութիւն չէր դարձներ քաղաքական կեանքի միւս կողմերուն` «Մենք ենք, ինչ ուզենք, կ՛ընենք» սկզբունքով: Քառեակը յառաջացաւ Դաշնակցութեան օրակարգով եւ Դաշնակցութեան բերած օրէնքներուն հետ կապուած: Եւ մենք բաւական արդիւնաւէտ կերպով համագործակցեցանք, բայց երբ եկաւ հիմնական խնդիրը` սահմանադրական փոփոխութիւններու խնդիրը, զարմանքով նկատեցինք, որ մեր գործընկերներէն առնուազն երկուքը, որոնք նախապէս համաձայն էին կառավարման խորհրդարանական համակարգին, գացին այլ ճամբով: Այստեղ եղաւ բաժանումը: Ես կը կարծեմ, որ այսօր մենք ունինք կառավարման արդիւնաւէտութեան խնդիր, Հայաստանի մէջ դրական ակնկալիքներ, սպասումներ յառաջացնելու խնդիր», ըսած է ան:
Պատասխանելով այն հարցումին, թէ արդեօք կա՞յ սկզբունքային խնդիր այն մասին, թէ համագործակցութեան պարագային ո՛ր մարզերու ղեկավարումը աւելի կարեւոր է Դաշնակցութեան համար` Աղուան Վարդանեան ըսած է, որ բանակցութիւններուն ընթացքին կը քննարկուին երեք խնդիրներ: Առաջինը` ուղղութիւնները, թէ ի՛նչ պէտք է ընեն, որպէսզի երկրին մէջ դրական ակնկալութիւններ յառաջանան ու երեւին այն գծով, որ Դաշնակցութիւնը կ՛ուղղուի որակական փոփոխութիւններու ճամբով:
Երկրորդը` ի՛նչ ձեւաչափով ալ ըլլայ համագործակցութիւնը, ատիկա կ՛ենթադրէ որոշ ձեւակերպում` թէ որոշումները ինչպէ՛ս պիտի տրուին, ո՛ւր պիտի քննարկուին, ինչպէ՛ս պիտի կազմուի միասնական տեսակէտը:
Եւ երրորդ խնդիրը` պատասխանատուութեան հարցն է: «Այնպէս չէ, որ այսօր Հայաստանի մէջ որեւէ քաղաքական ուժ ունի իր ստուերային կառավարութիւնը, բոլոր մարզերուն մէջ պատրաստ մարդուժ եւ պատրաստ է որեւէ պահու որեւէ մարզ ղեկավարել: Բնական է, որ եթէ պատասխանատուութիւն ստանձնելու ցանկութիւն ունիս, պէտք է որ նայիս նաեւ քու հաւանական թեկնածուներուն: Երբ երկու կողմեր կը բանակցին, պէտք չէ ըսես. «Ինծի համար յարմարագոյնը ասոնք են, ան ալ ըսէ, չէ` ասոնք են ձերը»: Տեղի կ՛ունենան քննարկումներ, ճշգրտումներ, անուններ® Ասիկա աշխատատար հոլովոյթ է», ըսած է ՀՅԴ Հայաստանի Գերագոյն մարմինի ներկայացուցիչը:
Աղուան Վարդանեան վստահեցուցած է, որ կառավարութեան մէջ աշխատիլը մեծ պատասխանատուութիւն կ՛ենթադրէ: «Մենք կը հասկնանք, որ նոր հեռանկարներ կը բացուին, եւ դժուար պիտի ըլլայ, ասիկա մէկ օրուան մէջ լուծուող խնդիր չէ: Բայց մենք կ՛ուզենք մեր գործընկերներուն հետ փորձել Հայաստանի մէջ իսկապէս մթնոլորտ փոխել», ըսած է ան:
Աղուան Վարդանեան շատ հաւանական նկատած է այն, որ կառավարութեան մէջ աշխատելու համար Դաշնակցութիւնը նոր անուններ տայ: «Բնականաբար, նոր անուններ պիտի ըլլան, նոր դէմքեր: Կեանքը յառաջ կ՛երթայ, մենք ունինք երիտասարդ նոր մարդուժ», նշած է ան: Նաեւ յայտարարած է, որ Դաշնակցութիւնը կառավարման խորհրդարանական համակարգին ձգտած է ո՛չ այն պատճառով, որ բոլորը խորհրդարանը լքեն եւ կառավարութեան մաս կազ
մեն: «Ես ինքս պիտի մնամ` իբրեւ քաղաքական ներկայացուցիչ», ըսած է Աղուան Վարդանեան:
