Կազմակերպութեամբ Համազգայինի «Կոմիտաս» մասնաճիւղին, ուրբաթ, 29 յունուար 2016-ի երեկոյեան ժամը 8:00-ին, «Նշան Փալանճեան» կեդրոնի «Վասպուրական» սրահին մէջ տեղի ունեցաւ երաժշտական-դասախօսական համերգ` «Հայ դաշնամուրային արուեստի պատմութիւն» նիւթով, զոր ներկայացուց Կամիլա Երկանեան- Քէշիշեանի:
Համազգայինի «Կոմիտաս» մասնաճիւղի վարչութեան անունով Նորայր Նաճարեան բարի գալուստ մաղթելէ ետք ներկաներուն ամփոփ կէտերու մէջ ներկայացուց Կամիլա Երկանեան- Քէշիշեանը, որմէ ետք հրաւիրեց զինք ներկայացնելու իր նիւթը:
Կամիլա Երկանեան- Քէշիշեան ներկայացուց կարգ մը երաժշտահաններու ստեղծագործութիւններէն կտորներ` անդրադառնալով իւրաքանչիւրի կեանքին եւ ստեղծագործութիւններու կարեւորագոյն հանգրուաններուն:
Առաջին երաժշտահանը, որուն անդրադարձաւ դասախօսը, Արամ Խաչատուրեանն էր, որուն «Թոքաթթա»-ն նուագելէ ետք յայտնեց, որ Խաչատուրեան երաժշտական ամէնէն հռչակաւոր դէմքերէն մէկն է, որ իր ստեղծագործութիւններուն մէջ մեծ տեղ տուած է դաշնակին: Կամիլա Երկանեան-Քէշիշեան ներկայացուց Խաչատուրեանի կեանքը` թուելով անոր ստեղծագործութիւնները եւ ըսաւ, որ ան գրած է նաեւ շարժապատկերներու յատուկ 25 կտորներ: Ան նաեւ յօրինումներ կատարած է պատանի դաշնակահարներու համար:
Երկրորդ ականաւոր դէմքը, որ ներկայացուեցաւ դասախօսին կողմէ, երաժշտահան, մշակոյթի գործիչ, ժողովրդային արուեստագէտ Ալեքսանդր Սպենդիարեանն էր: 1916-ին Թիֆլիսի մէջ առաջին անգամ ըլլալով կը ծանօթանայ հայ մշակոյթին եւ երաժշտութեան, երբ կը հրաւիրուի Հայոց ցեղասպանութենէն ճողոպրած գաղթականներու նուիրուած համերգի մը: Այնուհետեւ կը հաստատուի Երեւան եւ իր առաքելութիւնը կ՛ըլլայ երաժշտական կեանքի ձեւաւորումն ու հաստատումը: Ապա Քէշիշեան նուագեց Սպենդիարեանի «Օրօրոցային»-ը, որմէ ետք Կոմիտասի յօրինած «Օրօրոցային»-ը, որուն դաշնամուրային մշակումը կատարած է Սարաճեան, ապա Բարսեղ Կանաչեանի «Օրօրոցային»-ը, եւ բացատրեց, որ Սպենդիարեանի «Օրօրոցային»-ը ունի համամարդկային երաժշտական ոճ, իսկ Կոմիտասի եւ Կանաչեանի «Օրօրոցային»-ները հիմնուած են ազգային հայկական մեղեդիի վրայ: Ան անդրադարձաւ Գէորգի Սարաճեանի կեանքին եւ հայ դաշնամուրային արուեստի զարգացման մէջ անոր ունեցած ներդրումին: Սարաճեան նաեւ դաշնաւորած է աշուղական եւ ժողովրդային երգեր: Ապա Կամիլա Երկանեան-Քէշիշեան նուագեց Սայաթ Նովայի «Քամանչա»-ն:
Ռոպերթ Անդրէասեանի մասին խօսելով` Քէշիշեան ըսաւ, որ անոր երաժշտական գործունէութիւնը հայ դաշնամուրային մշակոյթի պատմութեան նշանակալի էջերէն մէկն է` աւելցնելով, որ Անդրէասեան առաջիններէն էր հայ երաժշտական ասպարէզին մէջ, որ հայ դաշնակահարական արուեստը դուրս բերաւ ժամանակակից դաշնակահարական լայն ասպարէզ` ծանօթացնելով հայ դաշնակահարական դպրոցի պատմաժանրութեան եւ տարբերութիւններուն: Ապա ան մեկնաբանեց Կոմիտասի «Ծիրանի ծառ»-ը` Անդրէասեանի դաշնաւորումով:
Այնուհետեւ Կամիլա Երկանեան-Քէշիշեան նուագեց հայկական ժողովրդային պարերու եղանակներու փունջ մը` «Նազ պար», «Մարտունիի քոչարի», «Նազելի», «Շալախօ», որոնց դաշնամուրային մշակումը կատարած էր Էդուարդ Պաղտասարեան: Ան նկատել տուաւ, որ հայ երաժիշտներ մեծ թիւով պարային երաժշտութիւն յօրինած են` հարստացնելով դաշնամուրային ժամանակակից եւ դասականացած ստեղծագործութիւններու ցանկը:
Մեծանուն երաժշտահան Էդուարդ Աբրահամեանին անդրադառնալով` Քէշիշեան յայտնեց, որ ան բազում դաշնամուրային ստեղծագործութիւններու հեղինակ է եւ անոր ստեղծագործութիւններուն հիմքը ազգային մեղեդին է: Ապա Քէշիշեան նուագեց Աբրահամեանի 24 «Փրելիւտ»-ներու շարքէն մէկը:
Յաջորդ երաժշտահանը, որ ներկայացուեցաւ Առնօ Պապաճանեանն էր, որ բացառիկ տաղանդաւոր եւ իր սերունդի լաւագոյն դաշնակահարը եղած է` յօրինելով շարք մը դաշնամուրային ստեղծագործութիւններ: Ապա Քէշիշեան նուագեց Պապաճանեանի «Փրելիւտ»-ը, որմէ ետք Էդուարդ Միրզոյեանի «Տխուր վալս»-ը` շեշտելով, որ Միրզոյեան դաշնամուրային ստեղծագործութիւններու կողքին հեղինակ է նաեւ սենեկային երաժշտութեան:
Վերջին երաժշտահանը, որուն անդրադարձաւ Կամիլա Երկանեան-Քէշիշեան, Յարութիւն Տէլալեանն էր, որուն անուան հետ առնչուած է հայ դաշնամուրային արուեստի արդի նուաճումներու ոլորտը: Քէշիշեան յայտնեց, որ անոր «Նուիրում Կոմիտասին» սոնատը, որ գրուած է 1982-ին, ուրոյն նշանակութիւն ունի իրեն համար: Կոմիտասի ոդիսականին ընդմէջէն Հայոց ցեղասպանութեան իրողութեան մասին է սոնատը, որուն ընթացքին Կոմիտաս իր ամբողջ կերպարով իր ոգեղէն ներկայութիւնը կը պարտադրէ սոնատի ամբողջ ընթացքին: Ապա Քէշիշեան նուագեց «Նուիրում Կոմիտասին» սոնատը:
Ձեռնարկի աւարտին ներկաները մեծապէս գնահատեցին Կամիլա Երկանեան-Քէշիշեանի կատարումները եւ շնորհաւորեցին զինք` մաղթելով նորանոր նուաճումներ:
