Երէկ` երեքշաբթի, 17 նոյեմբեր 2015-ին, երեկոյեան ժամը 7:00-ին, Համազգայինի «Լիւսի Թիւթիւնճեան» ցուցասրահին մէջ տեղի ունեցաւ լիբանանահայ վաստակաշատ արուեստագէտ Զաւէն Խտըշեանի «60 տարուան ստեղծագործութիւն» ալպոմին մակագրութիւնն ու քանդակներու ցուցահանդէսը` կազմակերպութեամբ Համազգայինի «Լիւսի Թիւթիւնճեան» ցուցասրահին, հովանաւորութեամբ Լիբանանի հայոց թեմի առաջնորդ Շահէ եպս. Փանոսեանի, ներկայութեամբ Արամ Ա. կաթողիկոսի ներկայացուցիչ Պարոյր վրդ. Շէրնէզեանի եւ նախագահութեամբ տէր եւ տիկին Յովիկ եւ Մարալ Քիւրքճեաններուն:
Ձեռնարկին բացման խօսքը արտասանեց Կրէյս Պապոյեան-Լոճիքեան: Ան բարի գալուստ մաղթելէ ետք բոլորին ըսաւ, թէ հաւաքը կազմակերպուած է հաճոյքով վայելելու համար Զաւէն Խտըշեանի արուեստի գործերը եւ մանաւանդ անոր «60 տարուան ստեղծագործութիւն» պատկերագիրքի մակագրութիւնը: Ան յայտնեց, որ Զաւէն Խտըշեան կը նկատուի լիբանանեան եւ հայ արուեստի պատմութեան մէջ ամէնէն յաջողակ արուեստագէտը, որ նաեւ եղած է լիբանանցի առաջին մասնագէտ քանդակագործը եւ ներկայացուցած է բազմաթիւ ցուցահանդէսներ` Եւրոպայի եւ Միջին Արեւելքի մէջ:
Խօսք առաւ «Լիւսի Թիւթիւնճեան» ցուցասրահի տնօրէն Յակոբ Հաւաթեան: Ան ըսաւ, որ ցուցասրահը պատիւ ունի կազմակերպելու Զաւէն Խտըշեան արուեստագէտի գործերուն ամբողջական արգասիքը հանդիսացող գիրքի մակագրութիւնը: «Համամարդկային, ազգային արժէքները ամբողջացուցած Զաւէն Խտըշեանի 60 տարիներու վաստակին առջեւ, անոր մեծութեան, պարզութեան առջեւ կը խոնարհինք», ըսաւ Յակոբ Հաւաթեան, ապա հաստատեց, որ արուեսագէտը մեծարելով կը մեծարուի նաեւ ազգը, որովհետեւ անոր գոյերթը աւելիով կ՛երաշխաւորուի:
Յակոբ Հաւաթեան ալպոմի հրատարակութեան առիթով յատուկ շնորհակալութիւն յայտնեց Րաֆֆի Չերչեանին եւ Յակոբ Քալինճեանին: Ան խորին շնորհակալութիւն յայտնեց նաեւ Յովիկ եւ Մարալ Քիւրքճեաններուն, որոնք սիրայօժար ստանձնած էին հատորի հրատարակութիւնը, ապա վերջապէս առաջնորդ հօ`ր անոր օրհնութիւնը ստանալու առիթով:
Խօսք առաւ նաեւ Յովիկ Քիւրքճեան եւ մեծապէս շնորհակալութիւն յայտնեց արուեստագէտ Զաւէն Խտըշեանին` մարդկութեան անոր տուած արուեստին ու մշակոյթին:
Ելոյթ ունեցաւ արուեստաբան դոկտ. Մովսէս Հերկելեան: Ան ըսաւ, թէ Զաւէն Խտըշեանի «60 տարուան գործունէութիւն» պատկերագիրքը առիթ մը պիտի ըլլայ մօտէն ճանչնալու արուեստագէտը, ապա աւելի գնահատելու զինք եւ արժեւորելու անոր արուեստը: Մ. Հերկելեան ըսաւ, թէ Զաւէն Խտըշեան յատուկ համակրանք ունեցած է եգիպտական արուեստին նկատմամբ, որովհետեւ հին եգիպտական կրօնը կը ձգտէր անմահութեան:
Ինչ կը վերաբերի արուեստի հոլովոյթին, ան ըսաւ, թէ Զաւէն Խտըշեանի առաջին քանդակը եղած է ծունկի եկած աղջիկը, որմէ ետք անոր քանդակները աստիճանաբար վերապրած են, վեր բարձրացած ու սկսած են թռչիլ: Քանդակները հազիւ ուղղահայեաց կանգնած են, գտած են իրենց ընկերը եւ սկսած սաւառնիլ տիեզերք, անով ալ ձգտած են անմահանալ: Ան ըսաւ. «Զաւէնը իր ներքին մղումով կը սաւառնի տիեզերքին մէջ: Ան բացառիկ ինքնատիպ է եւ կը հետեւի իր ներքին ձայնին: Ենթագիտակցաբար ստեղծած է ոճ մը, որ ամբողջ աշխարհի մէջ գոյութիւն չունի»:
Նոյն առիթով սրտի խօսք արտասանեց նաեւ Լիբանանի հայոց թեմի առաջնորդ Շահէ եպս. Փանոսեան, որ նոյնպէս անդրադարձաւ արուեստագէտի ինքնատիպութեան եւ իւրայատկութեան: Ան ըսաւ, թէ արուեստը ազգութիւն չի ճանչնար, հետեւաբար Զաւէն Խտըշեան իր իւրայատուկ արուեստը մաս կը դարձնէ ընդհանուր հայութեան եւ մարդկութեան միաժամանակ: Առաջնորդ սրբազան հայրը հաստատեց, որ Զաւէն Խտըշեան իր կեանքին ընթացքին աշխատած է տալ հայ եւ լիբանանեան իրականութեան գեղեցիկը, կատարեալը, բարին ու վսեմը, ապա եզրափակեց իր խօսքը ըսելով. «Լիբանանահայ իրականութեան մէջ հասակ առած արուեստագէտներու անունները ժամանակին հետ չեն նօսրանար, այլ կը վերածուին կենդանի ուժի, ինչպէս որ է պարագան Զաւէն Խտըշեանին:
Խօսք առաւ արուեստագէտ Զաւէն Խտըշեան: Ան մեծապէս գնահատեց եւ իր ուրախութիւնը յայտնեց գիրքին հրատարակութեան առիթով` նշելով, որ իր երազը իրականացած է: Արուեստագէտին գործերը եթէ չյիշուին, ան շուտով կը մեռնի:
Ան աւելցուց ըսելով. «Գիրքը կը բովանդակէ նաեւ կեանքս` քանդակներուս կողքին, որովհետեւ կը հաւատամ, որ արուեստագէտի կեանքն ու գործը անբաժան են իրարմէ, պէտք է լաւապէս ճանչնալ անձը, որ կարելի ըլլայ հասկնալ անոր արուեստը: Ան ըսաւ, որ իր երազներէն մէկն է նաեւ Ղարաբաղի անկախութեան առիթով կոթողային քանդակի մը իրագործումը` իբրեւ բարոյական պարտականութիւն:
Ձեռնարկը փակեց Յակոբ Հաւաթեան : Ան շնորհակալութիւն յայտնեց բոլորին իրենց ներկայութեան համար եւ յատկապէս տոքթ. Արմենակ Եղիայեանին, Տիգրան Ճինպաշեանին եւ Արտա Էքմեքճիին, որոնք իրենց մասնակցութիւնը բերած են պատկերագիրքի հրատարակութեան աշխատանքին: Գեղարուեստական յայտագիրին ընդմէջէն ելոյթ ունեցաւ Բալիկ Լատոյեան:
Ձեռնարկի աւարտին արուեստագէտ Զաւէն Խտըշեան իր գիրքերը մակագրեց:
Տեղին է նշել, թէ ցուցասրահի երկու յարկերուն վրայ ցուցադրուած էին Զաւէն Խտըշեանին պրոնզէ, մարմարէ եւ գաճէ 45 արձանները:
Ցուցահանդէսը բաց պիտի մնայ մինչեւ 30 նոյեմբեր 2015, ամէն օր առաւօտեան ժամը 9:30-էն մինչեւ երեկոյեան ժամը 6:30:
