ՄԱՐԳԱՐ ՇԱՐԱՊԽԱՆԵԱՆ
Յաճախ երբ Զահրատի մասին մտածեմ ու զինք փնտռեմ գրադարանիս մէջ, ընթերցումներուս ու երեւակայութեանս ազդեցութեանց տակ մտովին կը ճամբորդեմ Պոլիս ու իր տարեկիցներն ու գրչակիցները կը մտաբերեմ, որոնց մէջ կ՛իյնան նաեւ իր նախորդ մօտակայ սերունդի սքանչելի տղաքը, որոնք հիմնադիրները հանդիսացան յետեղեռնեան պոլսահայ գրականութեան:
Միտքս կու գան մանաւանդ Կարպիս Ճանճիկեանը եւ Հայկազուն Գալուստեանը, որոնք նորաոճ փոքր ու իմաստալի քերթուածներով իրենց բնատուր ապրումները տուին եւ նոր ուղի բացին պոլսահայ արդի բանաստեղծութեան մէջ:
Իրենց նորարարութիւններուն հետեւեցան նաեւ երիտասարդ ուրիշ բանաստեղծներ:
Ամէն անգամ երբ Զահրատ կարդամ, ինքնաբերաբար միտքս կու գան Ռոպեր Հատտէճեանն ու Զարեհ Խրախունին (առաջինը արձակագիր, երկրորդը բանաստեղծ):
Հատտէճեանին հանդէպ հիացում ունիմ: Իր վաստակը միշտ ներկայ է գրադարանիս մէջ: Հատտէճեանը իր վէպերով, իր «Յուշատետր»-երով, իր գրական յուշագրութիւններով ու քննադատութիւններով, իր հոյակապ լեզուով, իր «Մարմարա»-ով ուղղակի զարմացուցած է զիս զմայլանք պատճառելու աստիճան, երկար տարիներէ ի վեր: Իր վաստակին առջեւ անվերապահ խոնարհումի արժանի է ան:
Սակայն, ի՛նչ մեղքս պահեմ, Խրախունիէն շատ գիրք չունիմ: Իրեն ծանօթ եմ սակայն, ինչպէս նաեւ` իր բանաստեղծութեանց, որոնք արդարեւ խորիմաստ բանաստեղծութիւններ են:
Իսկ Զահրատը, առանց բաղդատականի, ուրիշ գիծ է: Ան ունի մտածելու իր ինքնուրոյն եղանակը, գրելու ոճը, որ իր ընթերցողը յաճախ անակնկալի կը բերէ: Այսպէս է իրաւ գրականութիւնը: Ամէն գրող իր սեփական աշխարհն ու արտայայտուելու ոճը ունի: Կեանքը ըմբռնելու իր յատուկ կարողութիւնը, որ անձնական է, անկասկած:
Գրականութեան մէջ ճշմարտութիւնը աւելի գեղեցիկ է, քան ինքը` ընդունուած գեղեցկութիւնը, որուն «գեղեցիկ գրականութիւն» անունը կը տրուի` փոխանակ զայն ճշմարիտ եւ իրաւ գրականութիւն կոչելու, որ խորքին մէջ մարդուն կեանքն է: «Արուեստը արուեստի սիրոյն» եւ կամ գեղեցկութիւնը գեղեցիկի սիրոյն բացատրութիւնները իմ նախընտրած գրականութեանց մէջ աննպատակ են ու անտեղի: Ամէն բանէ աւելի անոնց մէջ գտնուող իրական ու գոյութիւն ունեցող կեանքն է, որ գնահատելի է ինծի համար:
Քանի մը օրով ու առիթով վերստին Զահրատով կլանուած մնացի: Ահա՛ իմ հասկցած ու հաւատացած Զահրատը:
Ուշի
