ՄԻՀՐԱՆ ՔԻՒՐՏՕՂԼԵԱՆ
Կարծիքի ազատ արտայայտութեան իրաւունքը գերզգայուն խնդիր է արեւմտեան մտածողութեան մէջ, յատկապէս մտաւորական, ակադեմական, լրագրական եւ քաղաքական շրջանակներուն մօտ: Ասիկա լոզունգ մըն է, որուն դիմաց առարկութիւն չի դիմանար. նոյնիսկ եթէ փարիսեցիական է գերզգայնութիւնը, այսինքն` ի ցոյց մարդկանց, իրողութենէն բան չի փոխուիր, ոչ ալ ոեւէ մարդ իրաւունք կրնայ տալ ինքնիրեն կասկածի տակ առնելու անոնց անկեղծութիւնը. նման կասկած մը արտայայտել` պիտի նշանակէ կասկածողին թերահաւատ նկարագիր ունենալը կամ ալ անոր հալածախտէ տառապիլը. ի վերջոյ, միայն մե՞նք ենք արդարութեան ծառայողը այս «անարդար» աշխարհին մէջ, մեզի պէս չմտածողները զրկուա՞ծ են ըստ իրենց ըմբռնումներուն գործելու իրաւունքէն…
Միշտ մնալով ժխտողականութեան շրջագիծին մէջ, ըստ ինծի տրամաբանական չէ Հայոց ցեղասպանութիւնը համեմատել հրէական Ողջակիզումին հետ` հիմնաւորելու համար, թէ ինչու արգիլուած է առաջինը ժխտել եւ ժխտելու պարագային պատիժի ենթակայ դառնալ, իսկ երկրորդին պարագային` ոչ: Նման համեմատութիւն մը հիմնաւորում իսկ չէ, քանի որ Ողջակիզումին հեղինակը` Գերմանիան ընդունած է իր յանցանքը եւ հատուցում կատարելու պարտաւորութիւնը, իսկ Թուրքիան` ո՛չ: Արդ, յանցապարտը ընդունած ըլլալէ ետք գործած ցեղասպանութիւնը, ատիկա ժխտողը կա՛մ շիլ նպատակ կը հետապնդէ կա՛մ մտքով խեղճ մըն է…
Այս իմաստով դիպուկ է Հայաստանի նախագահին մէկ պատասխանը լրագրողի մը այն հարցումին, թէ` «ի՞նչ կը պահանջէք պարոն նախագահ»: «Կը պահանջենք, որ Թուրքիան ճանչնայ իր գործած Ցեղասպանութիւնը, որ նախապայման է, որպէսզի հարցի լուծման երկխօսութեան ձեռնարկուի»:
Ասիկա չի նշանակեր, որ ժխտողականութիւնը արգիլելու մեր արշաւը պէտք է դադրեցնենք, բայց նաեւ զգուշ պիտի ըլլանք, որ համաձայն չեղողները առանց որեւէ տուեալի չամբաստանենք Թուրքիոյ կամ այլոց պատուէրները գործադրելու յանցանքով եւ անտեղիօրէն թշնամիներ աւելցնենք, միշտ ի մտի պէտք է ունենաք, որ ինչպէս մենք, նաեւ ուրիշներ իրենց համոզումները ունին եւ այս կամ այն պատճառով, կամ ասոր ու անոր խաթերին համար պիտի չհրաժարին իրենց համոզումներէն… եթէ զգուշ չըլլանք, այդ արշաւը կրնայ լպրծուն գործադաշտի վերածուիլ մեզի համար: Ի վերջոյ, երրորդ կողմի պատկանող մարդիկ Թուրքիան կը տեսնեն այնպէս, ինչպէս որ է, այսինքն` համաշխարհային ընտանիքին պատկանող` ՄԱԿ-ի եւ Եւրոպական խորհուրդի անդամ երկիր մը:
Չմոլորինք եւ չմոլորեցնենք մեր շրջապատը անտեղի որակումներով ներկայացնելով մարդիկ, որոնք մեզի համակրող ու մեր բարիքը ցանկացող մարդիկ են թերեւս…
