Պատրաստեց՝ ՆԱՐԷ ԳԱԼԵՄՔԵՐԵԱՆ
Բազմաթիւ անգամ Լիբանան այցելած Ազնաւուր տակաւին կը շարունակէ մեծ խանդավառութիւն ստեղծել հանդիսատեսին, մասնաւորաբար երիտասարդութեան մօտ` իր անմահ երգերուն շնորհիւ: Հակառակ իր յառաջացած տարիքին` Ազնաւուր երիտասարդ է աւելի քան երբեք, եւ մեզ կը հմայէ իր կենսունակութեամբ, կեանքին կառչածութեամբ: Ազնաւուր միշտ կ՛ուզէ աւելին, կ՛ուզէ աւելին ապրիլ, սորվիլ: Ան պիտի շարունակէ երգել ու հմայել, այնքան ատեն որ ողջ է:
Ամբողջ կեանքի մը տեւողութեան երաժշտական ասպարէզին մէջ մեծ կատարողները հազուադէպ են: Կարգ մը արուեստագէտներ աւելի ժողովրդական կ՛ըլլան, 20-էն մինչեւ աւելի քան 90 տարեկանին: Այսպէս է պարագան Շարլ Ազնաւուրի, այժմ` 91 տարեկան, որ շաբաթ 1 օգոստոսին բացումը կատարեց Պաթրունի միջազգային փառատօնին: Ազնաւուրի վերջին երգահանդէսը Լիբանանի մէջ տեղի ունեցաւ 2012 թուականին, Ժունիէի փառատօնին: Իր կորովը եւ կենսունակութիւնը այն ատեն գրաւած էին հանդիսատեսները, իսկ 1 օգոստոս 2015-ի գիշեր փաստեց, որ իր երաժշտութիւնն ու ձայնը կը մնան յուզական, ազդեցիկ:
Ֆրանքօ-հայկական երգիչը ապշեցուցիչ ասպարէզ մը կերտած է: Գրած է աւելի քան 1200 երգեր եւ համաշխարհային երաժշտութեան վրայ իր ունեցած ներդրումին շնորհիւ շատ կարեւոր ազդեցութիւն ունի երաժշտութենէն դուրս գտնուող աշխարհին վրայ:
«Անոնք ինկան»-ը, իր ամէնէն աւելի քաղաքական երգերէն մէկը, 1976-ին, որուն համահեղինակը Ժորժ Կառվարենցն է, Հայոց ցեղասպանութեան մասին է: Ազնաւուր Հայաստանի մնայուն ներկայացուցիչն է ՄԱԿ-ի մէջ:
Հիմնուելով Պաթրունի երգահանդէսին վրայ, կարելի է հաստատապէս ըսել, որ իր համաշխարհային ժողովրդականութեան պատճառներէն մէկը իր կեցուածքն է, անձնաւորութիւնը: Երգահանդէսին սկիզբը Ազնաւուր զգուշացուց հանդիսատեսները իր աստիճանաբար տկարացող լսողութենէն եւ գոյութիւն չունեցող յիշողութենէն: Ապա նստաւ եւ սկսաւ երգել: Իր ձայնը զարմանալիօրէն անփոփոխ էր, եւ զինք ուղղակի բեմէն լսելը, նոյնիսկ երգերու յօրինումէն 50 տարիներ ետք, հզօր փորձառութիւն մը կը հանդիսանայ:
Այդ է երաժշտութիւնը իրագործելու Ազնաւուրին ձեւը, որ սնուցած է իր երկարատեւ ժողովրդականութիւնը:
Երգիչ-երգահանին ամէնէն ժողովրդական երգերէն մէկն է «Լա պոհեմ-»ը: Առաջին անգամ 1965-ին ձայնագրուած Մոնմարթրի մասին այս երգը, երիտասարդական ազատ եւ արկածախնդրական ոգիի հրայրքով, կը շարունակէ ոգեշնչել նոր սերունդներ:
Ազնաւուր մեղմօրէն կ՛երգէ. «Ես ձեզի կը խօսիմ ժամանակի մը մասին, որ 20 տարեկանէն նուազ եղողներուն համար անծանօթ է»: Իրողութիւնը, որ երգը այնքան ուժեղ կը հաղորդակցի երիտասարդութեան հետ, կը թելադրէ, որ Ազնաւուր ի՛նչ կաթեցուցած է անոր մէջ:
Երիտասարդ ըլլալէ աւելի` կարեւոր է հասուն տարիքիդ գիտակցիլ երիտասարդութեանդ: «Մենք միշտ կը շարունակենք հաստատօրէն», կ՛երգէ Ազնաւուր:
Երգին վերջաւորութեան պատմողը չի կրնար ճանչնալ Մոնմարթրը եւ ան կ՛ողբայ կորուստը հոգիին, որուն շնորհիւ կարելի կ՛ըլլայ տեսնել գեղեցկութիւնն ու յոյսը: Կորուստի բնաբանը ակնյայտ է Ազնաւուրի բազմաթիւ երգերուն մէջ:
Ազնաւուրի երգերը ընդհանրապէս յօրինուած են առաջին դէմքով: Այդ երգերը բնաւ չեն մեղադրեր ուրիշները` մսխուած կեանքերու, կամ կորսուած կարելիութիւններու համար, բայց քննութեան կ՛ենթարկեն խօսողը:
Պատճառներէն մէկը, որ իր երգերը այնքան համոզիչ եւ ուժգին կերպով կը խօսին, այն է, որ անոնք ներհայեցութեան, ինքնաճանաչումի կարելիութիւն կ՛ընձեռեն հանդիսատեսներուն, ունկնդիրներուն:
Անոնք նախ ազատութիւն կը հրահրեն: Ազնաւուր մելամաղձոտ երգ յօրինողը չէ: «Լա պոհեմ»-ի բառերը կը ձգուին դէպի անցեալ, բայց մեղեդիին մոլեգնած վերջին ներդաշնակումները զուարթ են: Ատիկա խելագարութիւն կը յուշէ, բայց նախ` ապագայի յոյս. համադրութիւն մը, որ յստակօրէն կը բնորոշէ պատանեկան-երիտասարդական կենսակերպը, որուն մասին կ՛երգէ պատմողը:
Դառն, կծող բառերու, արագ կշռոյթով երաժշտութեան եւ երբեք դառն, կամ պարզապէս վանողական չեղող ձայնային երանգի համադրութիւնը կը կազմէ Ազնաւուրի տարբերակին նշաններէն մէկը:
«Ամէօնէ մուա»-ի մէջ, 1967, պատմողը կը ցանկայ երկրագունդի բոլոր ծայրերը հրապուրել: Ազնաւուրի ազդեցութիւնը գացած է այնքան հեռու, որ իր բառերուն գեղեցկութիւնը յուզած է սրտերը ամբողջ աշխարհի մէջ:
Օգոստոս 1-ի ելոյթը փաստեց, որ Ազնաւուրի երգերը տակաւին հանդիսատեսը կը մղեն ցնծալու, պարելու եւ երգելու:
«Տէյլի Սթար»
