Սուրիոյ տագնապի առաջին օրերէն, Թուրքիան մխրճուելով սուրիական ճգնաժամին մէջ, ոգի ի բռին պայքարեցաւ յագուրդ տալու սուրիական հողատարածքներուն վրայ իշխանութիւն հաստատելու իր բացայայտ ցանկութեան:
Սուրիոյ վարչակարգի տապալման համար ահաբեկչական խմբաւորումներուն հոսքը քաջալերող թրքական իշխանութիւնները այսքանով չբաւարարուեցան. անոնք չորս տարի անընդմէջ կրկնեցին նոյն յանկերգը` Սուրիոյ հիւսիսային շրջանին մէջ ապահովական կամ ոչ, թռիչքային եւ կամ այսպէս կոչուած մեկուսացուած օդային տարածք հաստատելու մասին: Տարածք, որուն ապահովման պարագային, Թուրքիան կարելիութիւն պիտի ստեղծէր տուեալ շրջանին մէջ ահաբեկչական խմբաւորումներու ազատ շարժումին, քրտական ջոկատներուն պիտի սպառնար ու սուրիական պետութիւնը տապալելու նոր միջոցներ ձեռք պիտի ձգէր:
Վերջերս Թուրքիոյ արտաքին գործոց նախարարութենէն բարձրաստիճան պաշտօնատար մը «Շարք Աուսաթ» օրաթերթին յայտնեց, որ «հիւսիսային Սուրիոյ մէջ մեկուսացուած տարածք պիտի հաստատուի մօտ օրէն` երեք ամիսէն»` աւելցնելով, որ նման տարածքի մը ստեղծումը «թրքական ռազմավարական որոշում մըն է, որուն գործադրութիւնը իրողապէս սկսած է»:
Թրքական այս յանկերգը սակայն ձայնակից չունեցաւ: Իսկ «Մեկուսացուած Տարածք»-ի հեղինակ Էրտողան իր որոշումին հետ… մեկուսացաւ…:
Մինչ թրքական կողմը հանդէս կու գար նման որոշումի մը գծով Միացեալ Նահանգներու համաձայնութիւնը ստացած ըլլալու յայտարարութեամբ, Միացեալ Նահանգներու արտաքին գործոց նախարարութեան բանբերը յաջորդ օրն իսկ կը հերքէր լուրը:
Ակնթարթ մը ետք, Ռուսիան արդիական «ՄԻԿ» տիպի օդանաւեր եւ հրթիռներ կը տրամադրէր Սուրիոյ` մէկէ աւելի ուղերձներ յղելով Թուրքիոյ եւ անոր յանձնակատարներուն:
Առաջին պատգամը այն էր, որ Ռուսիան կը շարունակէ իր զինուորական եւ քաղաքական զօրակցութիւնը Սուրիոյ, ի հակասումն զանգուածային լրատուամիջոցներու մէջ տարածուող այն ապատեղեկատուութեան, թէ ռուսական կողմը սկսած է վերատեսութեան ենթարկել Սուրիոյ նկատմամբ իր նախկին կեցուածքները:
Երկրորդը, որ Ռուսիան սուրիական օդուժը կ՛օժտէ ռուսական զինուորական ճարտարարուեստի գերարդիական այնպիսի սարքերով, որոնք սուրիական կողմը ատակ կը դարձնեն գերազանցապէս տիրապետելու երկրի օդային տարածքին:
Նոյն օրերուն, ՕԹԱՆ-ի անդամ Գերմանիան եւ Միացեալ Նահանգները որոշում կը կայացնեն չերկարաձգելու թրքական հողամասերուն վրայ իրենց «Փաթրիոթ» հակաօդային պաշտպանութեան համակարգերու տեղակայումը:
Իսկ Իրանի արտաքին գործոց փոխնախարարը Սուրիոյ հիւսիսային շրջանին մէջ, այսպէս կոչուած, ապահովական կամ մեկուսացուած տարածքի ստեղծումը այդ երկրին միասնականութեան եւ գերիշխանութեան ոտնահարում կը նկատէ:
Վերոնշեալ տուեալներու լոյսին տակ, Թուրքիան կը մեկուսանայ իր արկածախնդիր գործելակերպով:
Մինչ տարածաշրջանին մէջ օր ըստ օրէ կ՛աշխուժանան սուրիական հարցին մէջ ազդեցութիւն ունեցող երկիրներուն միջեւ քաղաքական ամէնօրեայ հանդիպումները` Ժընեւ 3-ի նախապատրաստութեան եւ սուրիական հարցին քաղաքական լուծման տարբերակներու ներկայացման օրակարգերով:
Զ. Պ.
