Ծովահէնները Իսկապէս Գոյութիւն Ունեցա՞ծ Են

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ

Այո՛: Ծովահէնները յայտնուեցան առաջին նաւերուն հետ, 11,000 տարիներ առաջ:

Ամբողջ պատմութեան ընթացքին ծովահէնները նաւերուն վրայ յարձակած են բոլոր ծովերուն մէջ, տարբեր ցամաքամասերու ջուրերուն մէջ:

Հին յոյներուն եւ հռոմէացիներուն ժամանակաշրջանին, Միջերկրական ծովը ծովահէններով լեցուն էր: Ապրանքներով լեցուն նաւերը յաճախ ծովահէններուն թիրախը կ՛ըլլային: Օրինակի համար, որոնք կը գողնան հիւսիսային Ափրիկէէն դէպի Հռոմ ուղղուող ցորենի բերքը: Ք. Ա. 75 թուականին, անոնք նոյնիսկ կ՛առեւանգեն պատանի Յուլիոս կայսրը: Անոնք վեց ամիս զայն բանտարկուած կը պահեն կղզիի մը վրայ:

***

16-րդ եւ 17-րդ դարերը ծովահէններուն ամէնէն բարգաւաճ շրջանն էին: Քարայիպի եւ Անթիյներու կղզիներու շրջանը (Ամերիկա) անոնց նախասիրած «խաղավայրը» կը հանդիսանար:

Եւրոպացիները տակաւին նոր գտած էին Ամերիկան: Քրայիպի շրջանին մէջ անգլիական, սպանական եւ ֆրանսական նաւերը մեծ քանակով ոսկի եւ արծաթ կը փոխադրէին: Այս նաւերուն վրայ յարձակելով` ծովահէնները մեծ հարստութիւններ ձեռք կը ձգեն: Այդ ժամանակաշրջանին Կրիայի կղզին (այժմ Հայիթիի մէջ) ծովահէններու «մայրաքաղաքն» է:

 

Գիտէի՞ր, Թէ

• Հին յունարէն լեզուով ծովահէնները կը կոչէին «փէյրաթէս», որ կը նշանակէ` «ան, որ իր բախտը կը փորձէ»:

• Կային նաւաստիներ, որոնք ղրկուած կ՛ըլլային թագաւորի մը կողմէ` յարձակելու ուրիշ երկիրներու նաւերուն վրայ: Այս նաւաստիները ստիպուած էին իրենց աւարը թագաւորին յանձնելու: Անոնք իրաւունք ունէին այս յարձակումները կատարելու միայն պատերազմի ժամանակ: Այս նաւաստիներէն շատեր հետագային ծովահէն դարձան` նախընտրելով իրենց գրաւած գանձերը իրենց պահել:

• Գոյութիւն ունէին նաեւ կին ծովահէններ: Անոնք կը հագուէին տղամարդոց նման, կը կռուէին, շատ կը խմէին… Անոնք տղամարդոց նման դաժան էին: 19-րդ դարուն կին ծովահէն մըն էր Շինկ Շիհ, որ դարձաւ Չինաստանի ծովու ծովահէններուն հետը: Ան կ՛իշխէր 80.000 մարդոց եւ 1800 նաւերու վրայ:Arial Armenian   որ դարձաւ Չինաստանի ծովու ծովահէններուն հետը: Ան կ՛իշխէր 80.000 մարդոց եւ 1800 նաւերու վրայ:

 

Որքա՞Ն Խորունկ Է
Խաղաղական Ովկիանոսը

Խաղաղական ովկիանոսը աշխարհի ովկիանոսներուն ամէնէն մեծ եւ ամէնէն խորունկ ովկիանոսն է: Ան կը ծածկէ երկրագունդի մակերեսին աւելի քան մէկ երրորդը եւ կը պարունակէ անոր ջուրերէն կէսէն աւելին:

Խաղաղական ովկիանոսին յատակը, որուն խորութիւնը միջին հաշուով 4300 մեթր է, կը նմանի խորունկ ծովու մը յատակին: Խաղաղական ովկիանոսին անունը տրուեցաւ փորթուգալցի նաւապետ Ֆերտինան Մաժելլանի կողմէ, 1520 թուականին:

Խաղաղական ովկիանոսը գոյութիւն ունեցող ովկիանոսներուն ամէնէն հինն է. անոր ամէնէն հին ժայռերը գոյութիւն ունէին արդէն 200 միլիոն տարիներ առաջ:

Խաղաղական ովկիանոսը շրջապատուած է արեւելքէն` հիւսիսային եւ հարաւային ամերիկեան ցամաքամասերով, հիւսիսէն` Պէրէնկի նեղուցով, արեւմուտքէն` Ասիա ցամաքամասով, Մալիզիոյ կղզեխումբով եւ Աւստրալիայով, իսկ հարաւէն` Անթարքթիքայով:

 

Գիտէի՞ր, Թէ

• Երկրագունդէն 360 միլիոն քառակուսի քմ ծածկուած է ջուրով:

• Խաղաղական ովկիանոսին մէջ կը գտնուի երկրագունդին ամէնէն խորունկ փոսը` Մարիաններու փոսը, 11,034 մեթր խորութեան:

• Խաղաղական ովկիանոսին մէջ կը գտնուին աւելի քան 30,000 կղզիներ: Սակայն անոնց ընդհանուր մակերեսը կը ծածկէ միայն ովկիանոսին մակերեսին մէկ առ հարիւրին մէկ քառորդը:

 

Աշխարհին Շուրջ

 

Իւրայատուկ տուգանք մը:
19 տարեկան ամերիկացի Վիքթորիա իւրայատուկ տուգանքի մը արժանացաւ, որովհետեւ ան մերժեց վճարել թաքսիին վարորդին: Դատաւորը անոր երկու ընտրութիւն տուաւ` կա՛մ 30 օր բանտը անցընել, կամ ալ 48 քմ քալել 48 ժամէն (ոտքին Ճի. Փի. Էս. գործիք մը ունենալով): Վերջապէս Վիքթորիա նախընտրեց քալել…

Պանիրներուն ծակերուն գաղտնիքը:
Երկար տարիներու փնտռտուքներէ եւ ուսումնասիրութիւններէ ետք, վերջապէս զուիցերիացի գիտնականները հասկցած են, թէ ինչո՛ւ մենք էմանթալի նման կարգ մը պանիրներու մէջ ծակերու կը հանդիպինք: Այս նշանաւոր ծակերը կը յառաջանան կովերը կթելու ժամանակ կաթին մէջ ինկած յարդի շատ մանր մասնիկներուն պատճառով: Խմորումին ընթացքին այս մասնիկները կ՛արտադրեն կազեր, որոնք ծակեր կը յառաջացնեն պանիրին մէջ:

Հանսըլ եւ Կրէթըլի իսկական տո՞ւնը:
Մենք ծանօթ ենք Հանսըլ եւ Կրէթըլի հեքիաթին, որուն մէջ այս եղբայրն ու քոյրը անտառին մէջ կը գտնեն անուշեղէններէ եւ տուրմէ շինուած տուն մը: Սակայն իսկական կեանքին մէջ ալ մենք կրնանք հանդիպիլ այս հեքիաթային տան, Պրայընի մէջ, Միացեալ Նահանգներ: Ան համեմներով կարկանդակներէ եւ անուշեղէններէ շինուած աշխարհի մեծագոյն տունն է: Ան ունի 18,28 մ երկայնք, 12,80 մ լայնք, իսկ անոր ամէնէն բարձր կէտը կը հասնի 3 մեթրի: Այս կարկանդակէ տունը շինելու համար գործածուած են, տարբեր նիւթերու կարգին, 7200 հաւկիթ 3300 քիլօ ալիւր, 800 քիլօ կարագ: Իսկ տան պատերը զարդարելու համար գործածուեցան 23,404 պոնպոններ: Անոր շինութիւնը վերջացաւ 2013-ի վերջաւորութեան:

 

Խաղանք

Պարտէզին Մէջ

Ահա հաճելի խաղ մը, զոր այս ամառ պարտէզին մէջ կրնաս խաղալ ընկերներուդ հետ:

Խաղին նպատակն է նշանակուած ճամբու մը վրայէն անցնիլ փակ աչքերով` հետեւելով ընկերոջ մը ցուցմուքներուն:

Խաղին համար պէտք պիտի ունենաք կերպասի կտորներու` աչքերը ծածկելու համար եւ տարբեր առարկաներու` խաւաքարտէ սնտուկ, փայտի կտոր, ջուրի շիշ, աթոռ…

Խաղը սկսելէ առաջ ճամբուն սահմանները նշանակեցէք` ճիւղերու պզտիկ կտորներով:

1.- Երկու անձերէ բաղկացած խումբեր կազմեցէք: Մէկը պիտի ըլլայ առաջնորդը, իսկ միւսը աչքերը գոց խաղցողը:

2.- Առաջնորդը գիծէն դուրս կը մնայ եւ իր ցուցմունքներով կ՛ուղղէ աչքերը գոց խաղցողը: Ան ուշադիր պիտի ըլլայ, որ խաղցողը ճամբէն դուրս չելլէ, չզարնուի առարկաներուն…

3.- Երբ խաղցող մը առարկայ մը տեղէն կը շարժէ կամ վար կը ձգէ (բացի աթոռը, որուն տակէն պէտք է անցնի ան), ան դարձեալ սկիզբէն կը սկսի:

4.- Իւրաքանչիւր խումբի պարագային ժամանակը կը հաշուըուի: Այն խումբը, որ ամէնէն արագ միջոցին կտրած է ճամբան, կը յաղթէ:

 

Ժամանց