Մօտ քառասուն օրեր առաջ` 2 յուլիսին Դամասկոսի հայութիւնը մեծ կսկիծով, սակայն արժանավայել յարգանքով հողին յանձնեց գաղութի ծանօթ անձնաւորութիւններէն Յակոբ Պ. Խաճարեանը:
Ան Խարբերդէն գաղթած Պօղոս Խաճարեանի երեք որդիներուն կրտսերագոյնն էր, ծնած 1930-ին եւ ճաշակած գաղթականութեան պատճառած բոլոր զրկանքներն ու դժուարութիւնները: Հացի կարօտը ստիպած էր զինք կանուխէն ձգել դպրոցը եւ նետուիլ դերձակութեան ասպարէզ` հետեւելով իր մեծ եղբօր:
Բայց եւ այնպէս գործի դժուարութիւնները եւ պարտաւորութիւնները երբեք պատճառ չեղան, որ ան հեռու մնայ գիրէն ու գրականութէնէն, ան ինքաշխատութեամբ հայերէն եւ արաբերէն լեզուներու կողքին տիրապետեց նաեւ անգլերէն եւ ֆրանսերէն լեզուներուն, ընթերցանութիւնը, որուն նուիրած էր իր ազատ ժամերը հասցուցած էին զինք զարգացման նախանձելի մակարդակի մը, որ հաճոյք կը պատճառէր իր զրուցակիցներուն:
Ան ամուսնացաւ 1967-ին եւ կազմեց պատուական ընտանիք մը` հայր դառնալով երկու դուստրերու:
Եղբ. Յակոբ ծանօթ էր բոլորին որովհետեւ երկար տարիներ զանազան առիթներով կազմակերպուած ձեռնարկներուն եւ հանդիսութիւններուն յաճախ բեմի վրայ էր, երբեմն իր լուրջ ելոյթներով եւ ասմուքներով, իսկ յաճախ ալ զանազան նիւթերով իր յօրինած քննադատական կամ գովերգական կատակագրութիւններով: Ան քննադատած է փառամոլութիւնը, ինքնահաւանութիւնը, չարաշահութիւնը, պատեհապաշտութիւնը եւ այլ մոլութիւններ, նաեւ գովերգած եւ փառաբանած է հայ ժողովուրդի աշխատասիրութիւնը, հայրենասիրութիւնը, միակամութիւնը նոյնիսկ միամտութիւնը, եւ այս բոլորը պարզ եւ հաճելի լեզուով ու օրինակներու մէջբերումներով, որոնք նկատած է մանաւանդ դամասկահայերու մօտ:
Յակոբ Խաճարեան կանուխէն անդամակցած է ՀՄԸՄ-ին, իբրեւ առաջնակարգ մարզիկ մաս կազմած է պասքեթպոլի, վազքի եւ մանաւանդ հեծելարշաւի խումբերուն` արժանանալով Սուրիոյ մակարդակի պետական շքանշաններու: Սկաուտական կազմին մէջ հասած է վարիչ առաջնորդի աստիճանին եւ երկար շրջան մը տարած է վաշտի Ագելլայի պաշտօնը, մասնակցած է ՀՄԸՄ-ի համագաղութային եւ տարածաշրջանային բանակումներուն, որոնց ընթացքին աչքի զարկած է իր զանազան ձիրքերով, մանաւանդ սկաուտական գաւազաններու վրայ գեղեցիկ փորագրութիւններով եւ գծագրութիւններով: Իր մասնակցած իւրաքանչիւր բանակումէ պահած է այդ ձեռայիններէն վրան յիշելով բանակումի վայրն ու թուականը այսպիսով ունենաելով բաւական հարուստ հաւաքածոյ:
Տարիներ շարունակ ընտրուած է մասնաճիւղի վարչութեան անդամ կամ նշանակուած Սկաուտական խորհուրդի կազմին մէջ եւ այս բոլորին ու այլ գործունէութեանց համար գնահատուած է միութեան կողմէ` եւ 1993-ին, ՀՄԸՄ-ի 75-ամեակի առթիւ ստանալով միութեան Ծառայութեան շքանշանը:
Համազգայինի Դամասկոսի «Լ. Շանթ» մասնաճիւղին մէջ եւս ունեցած է տարիներու ծառայութիւն, իբրեւ վարչական նաեւ` թատերգական ու գեղարուեստական աշխատանքներու մասնակից, ուր նաեւ արժանացած է մասնաճիւղի յատուկ պատուոյ գիրի մը:
Իր այս բեղուն գործունէութէնէն ետք, վերջին ամիսներուն ան ֆիզիքապէս տկարացած էր եւ հազուադէպօրէն տունէն դուրս կու գար, բայց ան երբեք առանձին չզգաց ինքզինք, զինք սիրողներու եւ յարգողներու փաղանգը այնքան մեծ էր, որ ամէն օր այցելու ունէր, իսկ հեռու մնացողներուն վիճակին մասին ինք կը հարցնէր, անոնց յաջողութիւններով կ՛ուրախանար եւ ցաւալի լուրերով կը տխրէր` բոլորովին մոռնալով իր ոչ նախանձելի վիճակը: Այսպէս մնաց ան մինչեւ որ հասաւ այն օրը, երբ իր հանդարտ բնաւորութեան նման հանդարտօրէն եւ յաւիտեանս հանգչեցաւ իր անկողինին մէջ, որուն կողքին զետեղուած սեղանիկին վրայ խնամքով շարուած կը պահէր իր հպարտութեան պատճառ հանդիսացող Հ.Մ.Ը.Մ.-ի «Մարզիկ» ամսագիրի հաւաքածոն, զոր թերթատելու առիթ պիտի չունենայ ասկէ ետք:
Հողը թեթեւ գայ վրադ, եղբ. Յակո՛բ:
ՀՄԸՄ-Ի ԴԱՄԱՍԿՈՍԻ ՄԱՍՆԱՃԻՒՂԻ ՎԱՐՉՈՒԹԻՒՆ
