Խմբագրական «Նոր Յառաջ»-ի. Առաջին Քայլը Արապեան Դպրոցի Բացումին Առթիւ

4 յուլիս 2015 թուականը պատմական է ֆրանսահայութեան կրթական կեանքին մէջ: Նախ` որովհետեւ Մեծ եղեռնի հարիւրամեակին վերակառուցուած է դպրոց մը` «Գէորգ Արապեան» վերանուանումով, նախապէս` «Սուրբ Մեսրոպ» կրթարան, որ հաւանաբար գալ տարի դառնայ նաեւ միջնակարգ վարժարան` կրթական ծրագրի բնական շարունակականութիւնը ապահովելով նախակրթարանը աւարտող դպրոցականներուն: Այս դպրոցը փաստն է սփիւռքի դժուարին պայմաններուն մէջ հայութեան մշակութային վերականգնումին ու գոյատեւումին:

Երկրորդ` առաջին անգամ ըլլալով երկու երկիրներու` Ֆրանսայի եւ Հայաստանի վարչապետները կը մասնակցին հայկական վարժարանի մը բացումին: Ալֆորվիլի քաղաքացիները եւ ալֆորվիլահայութիւնը այսքան մեծ պատիւի չէին արժանացած հայկական դպրոցի մը բացումին առթիւ:

Սակայն կայ երրորդ պատճառ մը, որ այս թուականը, այս օրը իսկապէս կ՛իմաստաւորէ, այն ալ հաւատքն է, համոզումը, որ դեռ հայկական դպրոց կառուցելը կարելի է, անհրաժեշտ է, կենսական է: Դպրոցին կառուցման ետին կայ ամէնօրեայ պայքարը` քարացած մտայնութիւններու, անտարբերութեան, օր ըստ օրէ նահանջի անձնատուր մտայնութեան տէր դասակարգի: Հակադիր այս երկու ուժերու բախումին գիտակցութիւնը դպրոցին կառուցումը կը դարձնէ աւելի հետաքրքրական, աւելի իմաստալից:

Վերոնշեալ առաջին երկու կէտերը արդիւնք են, հետեւանք են երրորդին: Եթէ չըլլար հաւատքն ու համոզումը եւ մղուած ամէնօրեայ պայքարը, վարչապետներ առիթ չէին ունենար ներկայանալու հանդիսութեան: Անոնք ոչ մէկ դեր ունեցան կառուցման մէջ: Դպրոցը կառուցուեցաւ իրենց կամքէն անկախ:

Նմանապէս, ԱՓՔԱՖ-ի (Ֆրանքեւհայկական մշակոյթի զարգացման միութիւն) մարտահրաւէրը, անոր տարած ամէնօրեայ աշխատանքին, պայքարին նպատակը եղած է դպրոցին կառուցումը հասցնել հարիւրամեակի ոգեկոչման խորհրդանշական պահուն:

Անշուշտ մեծ պատիւ է վարչապետներու ներկայութիւնը: Պէտք է ըսել` քիչ մը չափազանցուած պատիւ է: Կրթութեան նախարարներու կամ նոյնիսկ քաղաքապետական մակարդակով ալ նոյնքան պատշաճ բացում կարելի էր ապահովել թէ՛ ֆրանսական, թէ՛ հայկական կողմերուն համար: Գալով հայկականին, զարմանալի էր վարչապետին ներկայութիւնը, որովհետեւ սփիւռքի մէջ կրթական հաստատութիւններ բանալու խնդիրը մինչ այժմ տեղ չէ գրաւած ո՛չ Հայաստանի կառավարական, ո՛չ ալ կրօնական իշխանութիւններու ծրագրին մէջ: Որքան պիտի ուրախանայինք, եթէ այդպէս ըլլար: Թերեւս այս մէկը առաջին քայլը հանդիսանայ այդ գիտակցութեան:

Վարչապետներու ներկայութեան խնդիրը, երեւոյթը կրթական մակարդակէն քաղաքական հարթակ փոխադրելու միտում կը պարզէ: Օրուան քաղաքական պայմանները այդ կը պահանջեն, ինչ որ կը շեղէ խնդիրը կրթական լուրջ խորհրդածութիւններու ենթարկելէ: Շէնքը կառուցելը առաջին քայլն է, սակայն` վասն ինչպիսի՞ կրթական բովանդակութեան: Բուն գործը հիմա կը սկսի, շատ աւելի խստապահանջ ու ծանրակշիռ գործը, որուն համար պէտք են` թէ՛ դրամագլուխ եւ թէ՛ կրթական ծրագիր մշակելու ատակ անձեր, ոչ միայն ֆրանսական կրթական ծրագիրը իրագործելու համար, այլ` ստեղծելու այն վայրը, ուր երկու մշակոյթները մանուկներուն եւ պատանիներուն հոգիներուն մէջ իրենց համազօր տեղը ունենան:

ԱՓՔԱՖ-ի գործունէութիւնը մինչեւ օրս եղած է օրինակելի: Ուժերու համախմբումը, սերունդներու գործակցութիւնը, փորձառութիւններու եւ մասնագիտութիւններու համատեղումը ցոյց տուին, որ անկարելի թուացող դպրոցաշինութիւնը կարելի՛ է իրագործել: Պատճառ չկայ, որ նոյն համոզումով սկիզբ չդրուի նոր մանկավարժական շարժումի մը` հայկական դպրոցներէն ներս, ուր հայերէնը չմնայ երկրորդ դասակարգի դասանիւթ, այլ դառնայ դպրոցականները բազմալեզւութեան, ինքնաճանաչման ու ինքնազարգացման նոր հորիզոններ առաջնորդող ուժ:

Ժ. Չ.