Խնդիրը Քաղաքական Կամքի Բացակայութիւնն Է (Ոչ Թէ Ապացոյցի)
ՎԱՉԷ ԲՐՈՒՏԵԱՆ
Անցնող տարուան յուլիսին, այսինքն` Ուքրանիոյ արեւելեան նահանգներուն մէջ տեղի ունեցող արիւնալի բախումներուն ընթացքին, Մալեզիական օդային գիծերուն պատկանող ճամբորդատար օդանաւ մը ջախջախուեցաւ նշեալ շրջանին մէջ: Անձնակազմի բոլոր անդամներն ու ճամբորդները սպաննուեցան:
Արեւմտեան քարոզչական միջոցները ոչ իսկ երկվայրկեան մը ուշացան եւ մօտաւորապէս երկու շաբաթ անդադար Ռուսիոյ դէմ ինչեր ըսես չըսին` առանց ապացոյցի նշոյլ մը հրապարակելու: Ռուսիոյ օդանաւորդութեան մասնագէտներ հրապարակեցին իրե՛նց ձեռքին տակ գտնուող տուեալները` ռատարներու արձանագրութիւններ եւ այլն, պահանջելով, որ «միւս» կողմը եւս հրապարակէ իր տուեալները: Արեւմուտքը, իբրեւ ուղղակի շահագրգիռ կողմ Ուքրանիոյ հարցով, տրամաբանական է, որ խնդրոյ առարկայ շրջանը պահէր իր ուշադրութեան կիզակէտին վրայ` իր տեղեկահաւաք թեքնիք միջոցներով: Հետեւաբար այս ողբերգական դէպքին առարկայական ծալքերէն (թէ ի՞նչ եւ ինչպէ՞ս պատահեցաւ) տեղեակ էին Արեւմուտքի մէջ:
Դէպքէն քանի մը օր ետք ջախջախուած օդանաւին երկու սեւ տուփերը (որոնք, ի դէպ, սեւ չեն, այլ` նարնջագոյն) փոխանցուեցան ՕԹԱՆ-ի անդամ Հոլանտայի մասնագէտներուն, որոնց յանձնուած էր արկածին քննութիւնը: Իւրաքանչիւր ճամբորդատար օդանաւի մէջ գտնուող այս տուփերէն մէկը կը պարունակէ օդաչուներու խցիկին մէջ կայացած բոլոր խօսակցութիւններուն արձանագրութիւնները, իսկ երկրորդը թռիչքի թեքնիք տուեալները` բարձրութիւն, արագութիւն, ուղղութիւն եւ այլն:
Աւելի քան 8 ամիս անցած է այս դէպքէն եւ ցարդ ոչ մէկ տեղեկութիւն հրապարակուած է արկածին պատճառներուն մասին: Քար լռութիւն կը տիրէ արեւմտեան կողմն աշխարհի:
Մօտաւորապէս երկու շաբաթ առաջ, սակայն, GermanWings ընկերութեան պատկանող «Էրպաս» տիպի օդանաւ մը ջախջախուեցաւ Ֆրանսայի մէջ` պատճառ դառնալով 150 հոգիի մահուան: Մէկուկէս օր ետք օդաչուներու խցիկին ձայնային արձանագրութիւններէն երեւան եկաւ այն, ինչ որ հիմա ամբողջ աշխարհ տեղեակ է. օգնական օդաչուն հոգեկան-հոգեբանական լուրջ հարցեր ունէր եւ օգտուելով գլխաւոր օդաչուին կարճատեւ բացակայութենէն` ան օդանաւը տարած էր ջախջախումի:
Աչքառու հակասութիւն մը կայ հոս, չէ՞: Մինչ մալեզիական օդանաւին դէպքին շուրջ լռութիւն կը տիրէ աւելի քան 8 ամիս անց (նոյնիսկ մոռացութեան մատնուած է… առայժմ), գերմանական օդանաւին պարագային մէկուկէս օր ետք հիմնական տեղեկութիւնները բացայայտուեցան եւ հրապարակուեցան:
Սա ի՞նչ կը նշանակէ:
Ի շարս բազմաթիւ բաներու` մէկ հիմնական բան: Մինչ առաջինին պարագային կամքը կը բացակայի, երկրորդին պարագային` ոչ: Առաջին պարագան կը պարունակէր քաղաքական շահագործումի տարրեր, սակայն երկրորդին մէջ չկային այդ տարրերը: Առաջինին պարագային, չկար քաղաքական կամքը արարքին հեղինակ(ներ)ը երեւան հանելու, իսկ երկրորդին պարագային, կա՛ր այդ կամքը:
Ահաւասիկ կը հասնինք մեր այսօրուան բո՛ւն նիւթին:
Քանի մը շաբաթ առաջ Երեւանի մէջ սպաննուեցաւ ոմն երրորդմասցի Լէովիկ անունով մէկը` իր երկու ընկերներուն հետ (այս չէ անշուշտ մեր նիւթը): Հաւանաբար գողական աշխարհէն ներս ներքին հերթական հաշուեյարդար էր եղածը: Պետական համապատասխան մարմինները քննութիւն բացին եւ քանի մը օր ետք կատարեցին շարք մը ձերբակալութիւններ: Այսինքն ոճիրը անյայտ չմնաց, եւ քննութիւնները կրնան յաւելեալ մանրամասնութիւններ սփռել դէպքին մասին: Մնացածը դատ-դատաստանի խնդիր է:
Սակայն ցարդ անլոյծ կը մնայ Պռօշեանի գիւղապետ Հրաչ Մուրատեանի սպանութեան պարագան: Ոճիրը տեղի ունեցաւ երկու տարի առաջ, գրեթէ այս օրերուն (ապրիլ 1-ին), ցերեկով, նոյն գիւղին մէջ: Պռօշեանը Երեւան չէ. իր չափով հաւանաբար տեղաւորուի Երեւանի Հանրապետութեան հրապարակին եւ քովնտի մէկ երկու թաղերու տարածութեան մէջ: Բայց մինչեւ այսօր ոչ մէկ հաւաստի տուեալ կայ ըլլա՛յ բլթակը քաշած յանցագործին, ըլլա՛յ հաւանական պատուիրատուին կապակցութեամբ: Պետական համապատասխան սպասարկութիւնները բան չըսող «քննութիւնները կը շարունակուին» խօսքէն զատ ոչինչ ունին ըսելիք, մոռնալով, որ իրենց այս կեցուածքով Հայաստանի Հանրապետութեան օրինապահ ու օրինական համակարգին հաւաստիութիւնը կը սկսի զերոյի հաւասարիլ:
Այս յօդուածագրին խոր համոզումով, քաղաքական կամքի բացակայութեան խնդիր կայ հոս: Տրամաբանական չէ, որ գիւղի մը մէջ օր ցերեկով եւ հրազէնով մարդ սպաննուի (այս պարագային` գիւղապետը) եւ պետական համապատասխան մարմինները երկու տարի անճրկած մնան, գլուխնին քերեն` թէ ո՞վ սպաննեց կամ սպաննել տուաւ Հրաչ Մուրատեանը…
Այս ոճիրին անյայտ մնալը մուր է` քսուած Հայաստանի Հանրապետութեան ճակտին: Ի վերջոյ, Հայաստանի շահերուն համար շատ ալ տաք-պաղ չ՛ըներ, թէ ո՞վ խորտակեց մալեզիական օդանաւը Ուքրանիոյ մէջ: Բայց մեր երկրին ներքին ու արտաքին հաւաստիութեան համար, բայց մանաւանդ արդարութեա՛ն համար, իշխանութիւնները պարտաւոր են բացայայտել Հրաչ Մուրատեանի սպանութեան ծալքերը եւ սրբել այս մուրը մեր երկրին ճակտէն:
Լոս Անճելըս,
Ապրիլ 1, 2015