Հայ Օգնութեան Միութիւնը Կ՛ոգեկոչէ Հայոց Ցեղասպանութեան Հարիրամեակը` Նիւ Եորքի Մէջ

«… Այնքան ատեն որ ես ողջ եմ, պիտի չարտօնե՛մ, որ Թուրքիան մաս կազմէ Եւրոպական Միութեան»:

ԴՈԿՏ. ԷԼԵՆԻ ԹԷՈԽԱՐՈՒՍ
Եւրոպայի խորհրդարանի անդամ

Հայ օգնութեան միութեան Կեդրոնական վարչութեան նախաձեռնութեամբ եւ համագործակցութեամբ ՀՕՄ-ի Միացեալ Նահանգներու Արեւելեան շրջանի Շրջանային վարչութեան, Հայոց ցեղասպանութեան հարիւրամեակին նուիրուած ձեռնարկները մեծ յաջողութեամբ կայացան Նիւ Եորք քաղաքին մէջ` 5-7 մարտ 2015-ին:

Կազմակերպութեամբ ՀՕՄ-ի Կեդրոնական վարչութեան եւ ՄԱԿ-ի մէջ Հայաստանի ներկայացուցչութեան, հինգշաբթի, 5 մարտ 2015-ի երեկոյեան, Միացեալ ազգերու կազմակերպութեան շէնքին մէջ տեղի ունեցաւ «Ասեղնագործել վերապրելու համար. հայ կիներու ձեռարուեստը» խորագիրով հայկական ձեռագործներու ցուցահանդէսին պաշտօնական բացումը:

Սոյն ձեռնարկին ներկայ էին` ՄԱԿ-ի մէջ Հայաստանի ներկայացուցչութիւնը, ՀՕՄ-ի Կեդրոնական վարչութիւնը, ՀՕՄ-ի Քանատայի, Միացեալ Նահանգներու Արեւելեան եւ Արեւմտեան, եւ Հարաւային Ամերիկայի շրջաններուն անդամներ, ինչպէս նաեւ` ՄԱԿ-ի եւ ոչ կառավարական կազմակերպութիւններու ներկայացուցիչներ, հոգեւոր հայրեր, եւ օտար թէ հայ այլ հիւրեր:

Որպէս ձեռնարկի գլխաւոր հովանաւոր` ցուցահանդէսին բացումը կատարեց ՀՕՄ-ի Կեդրոնական վարչութեան ատենապետ Վիքի Մարաշլեան: Ան անդրադարձաւ հայ կնոջ նուիրումին եւ կամքին` պահպանելու հայ ընտանիքն ու մշակոյթը, հայոց պատմութեան բոլո՛ր հանգրուաններուն: «Այս ցուցահանդէսին նպատակն է ներկայացնել հայ կնոջ դերը որպէս վերապրողի, զօրաւոր եւ կամքի տէր անձի, որ ներկայ պատմութեան մէջ իր յատուկ տեղը կը գրաւէ: Այս հրաշալի իգական ուժը ծնունդ առաւ ճնշուած ժողովուրդի դաժան պայմաններուն ընդմէջէն, երբ հայ կինը ապաստան գտաւ «Նոր Աշխարհին» մէջ եւ գաղթականի հանգամանքէն դուրս ելլելով` կարողացաւ աշխատանք գտնել եւ դառնալ ինքնաբաւ», ըսաւ Մարաշլեան:

ՄԱԿ-ի մէջ Հայաստանի մնայուն ներկայացուցիչ, դեսպան Զոհրապ Մնացականեան իր խօսքին մէջ անդրադարձաւ ցուցահանդէսին իւրայատկութեան` նշելով, թէ ան իբրեւ «խորհրդանիշ եւ իրականութիւն»` կը ներկայացնէ Ցեղասպանութենէն վերապրած կիներուն  պատմութիւնը: Մնացականեան նաեւ նշեց, թէ հայ կինը, ապաստան գտնելով օտար ափերու վրայ` կարողացաւ ուժ գտնել վերակառուցելու իր կեանքը: Խօսքին աւարտին, դեսպանը բարձր գնահատեց ՀՕՄ-ի ներդրումն ու գործակցութիւնը այս ձեռնարկին յաջողութեան համար եւ նշեց, թէ հայ ժողովուրդը իր կամքո՛վ է, որ կարողացեր է հայկական դրօշը բարձրացնել ՄԱԿ-ի մէջ:

Հայկական ձեռագործները կը ցուցադրուին ՄԱԿ-ի մէջ, երբ հազարաւոր ներկայացուցիչներ, աշխարհի զանազան երկիրներէ, կը գտնուին Նիւ Եորք` մասնակցելու համար ՄԱԿ-ի Կանանց իրավիճակի 59-րդ յանձնաժողովի նիստերուն:  Այս յատուկ ցուցահանդէսը կը միտի փաստելու հայ կնոջ վերապրումի եւ հզօրացման կամքը` յետցեղասպանութեան տարիներէն մինչեւ օրս:

Երեկոյին իր մասնակցութիւնը բերաւ նաեւ ջութակահար Տիաննա Վասիլեան, որուն գեղեցիկ երաժշտութիւնը բարձր գնահատուեցաւ ներկաներուն կողմէ: Ձեռնարկին հիւրասիրութիւնը եղաւ հայկական «Մայեաս»  ճաշարանին նուիրատուութեամբ:

Ցուցադրուած իրերը յատկացուեցան Ամերիկայի հայկական թանգարանին (Ուոթըրթաուն, Մասաչուսեց) եւ ՀՕՄ-ի Միացեալ Նահանգներու Արեւելեան շրջանին կողմէ: ՀՕՄ-ի Կեդրոնական վարչութիւնը իր խորին շնորհակալութիւնը կը յայտնէ Ամերիկայի հայկական թանգարանի տնօրէնութեան` ջերմ համագործակցութեան համար, ինչպէս նաեւ Սիւզան Լինտ-Սինանեանին, որուն ճիգերով կարելի եղաւ ցուցադրել հայկական ձեռագործները:

Հայոց ցեղասպանութեան հարիւրամեակին առթիւ հայ կնոջ նուիրուած ցուցահանդէսին գլխաւոր հովանաւորներն էին տէր եւ տիկին Յարութ եւ Վիքի Մարաշլեաններ: Շնորհակալութիւն բոլո՛ր մասնակիցներուն եւ նուիրատուներուն, որոնց սրտաբուխ նուիրատուութիւններով եւ աշխատանքով կարելի եղաւ այս ծրագիրը ի գործ դնել եւ համայն աշխարհին ներկայացնել հայ կնոջ իւրայատուկ եւ բացառիկ գործերը:

 ***

ՀՕՄ-ի Կեդրոնական վարչութեան Հայոց ցեղասպանութեան հարիւրամեակի յանձնախումբին ծրագրած «Վերականգնել ազգութիւն մը. հայ կիներու մէկ դարու դիմադրութիւնն ու հզօրացումը» խորագիրով միօրեայ գիտաժողովը, հոծ բազմութեամբ, տեղի ունեցաւ Ուրբաթ, 6 մարտ  2015-ին, «Սելվէյշըն արմի»-ի սրահին մէջ, մասնակցութեամբ Եւրոպական խորհրդարանի անդամ, ատենապետ Եւրոմիութիւն-Հայաստան բարեկամութեան խմբաւորման` դոկտ. Էլենի Թէոխարուսի, Ֆրեզնոյէն` Քալիֆորնիոյ նահանգային համալսարանի հայոց եւ գաղթի պատմութեանց աւագ դասախօս` փրոֆ. Իզապէլ Գաբրիէլեան-Չըրչիլի, «Արմենոյտ փրոտաքշընզ»-ի վարիչ տնօրէն` Պարետ Մարոնեանի, Սգաութ Թուֆանքճեանի` նկարիչ-լրագրող եւ «There is Only the Earth:Images from the Armenia Diaspora Project» գիրքի հեղինակ եւ Մարիան Մեսրոպեան Մաքքըրտիի` հեղինակ «Sacred Justice: The Voices and Legacy of the Armenian Operation Nemesis» գիրքին:

Խորհրդաժողովին բացումը կատարեց ՀՕՄ-ի Կեդրոնական վարչութենէն Քարոլին Շմաւոնեան:  Յոտնկայս լռութեամբ յարգելէ ետք մեր նահատակներուն յիշատակը, Կեդրոնական վարչութեան անունով Շմաւոնեան բարի գալուստի խօսքը ուղղեց ներկաներուն: Իսկ ՀՕՄ-ի Կեդրոնական վարչութենէն հանդիսավար Փոլին Կեցոյեան ներկայացուց խօսք առնողները, որմէ ետք իւրաքանչիւր խօսք առնող տարբեր տեսանկիւնէ ներկայացուց հայ կնոջ դերը յետ-ցեղասպանութեան տարիներուն, ինչպէս նաեւ անոնց դերակատարութիւնը` որպէս հայ ընտանիքին հզօր մասնիկը:

Իր խօսքին մէջ դոկտ. Թէոխարուս կեդրոնացաւ հայ կիներու հզօրացման թեմային` նշելով Հայոց ցեղասպանութեան տարիներուն եւ մասնաւորապէս անդրադառնալով հայ կնոջ դերակատարութեան` արցախեան պատերազմի օրերուն: Ան բարձր գնատահեց Հայ օգնութեան միութեան դերը հայապահպանման աշխատանքներուն մէջ եւ նշեց, թէ իրեն համար պատիւ է մասնակցիլ Հայոց ցեղասպանութեան հարիւրամեակին նուիրուած ձեռնարկներուն: Քաջատեղեակ ըլլալով հայու արդար իրաւունքներու պահանջատիրութեան` Թէոխարուս նշեց. «Այնքան ատեն որ ես ողջ եմ, պիտի չարտօնե՛մ, որ Թուրքիան մաս կազմէ Եւրոպական միութեան»:

Դոկտ. Իզապէլ Գաբրիէլեան-Չըրչիլի ներկայացումը կեդրոնացած էր հայկական ձեռագործներուն թեմային վրայ: Նկատի ունենալով, որ նոր սերունդը ծանօթ չէ հայկական ասեղնագործութեան,  Չըրչիլ իր ներկայացման ընդմէջէն շեշտեց կարեւորութիւնը հայկական ասեղնագործութեան` իբրեւ վերապրումի միջոցի:

Ցուցադրելով աշխարհասփիւռ զանազան հայ համայնքներու խորհրդանշական լուսանկարներ` Թուֆանքճեան շաղկապեց աշխարհի զանազան տարածքերու վրայ ապաստան գտած հայերը: «Ցեղասպանութեան որբերը» եւ «1915 կիները» վաւերագրական ժապաւէններուն անդրադառնալով եւ բաժիններ ցուցադրելով` Պ. Մարոնեան վերարժեւորեց հայ կնոջ դերը Հայոց ցեղասպանութեան տարիներէն մինչեւ օրս:

ՄաքՔըրտի անդրադարձաւ հայ կնոջ երբեմնի լուր եւ գիտակից աշխատանքին` օրինակ տալով իր մեծ մօր դերակատարութիւնը, իբրեւ ՀՕՄ-ի հիմնադիրներէն մէկուն:

***

Շաբաթ երեկոյեան տեղի ունեցաւ ընթրիք եւ մշակութային երեկոյ` նուիրուած Հայոց ցեղասպանութեան հարիւրամեակին: Ձեռնարկը կազմակերպուած էր ՀՕՄ-ի Միացեալ Նահանգներու Արեւելեան շրջանի Շրջանային վարչութեան կողմէ, որ հովանաւորուած էր Օշական արք. Չոլոյեանի կողմէ (առաջնորդ Միացեալ Նահանգներու Արեւելեան թեմի) եւ` ՀՕՄ-ի Կեդրոնական վարչութեան: Ձեռնարկին ներկայ էին` ՄԱԿ-ի մէջ Հայաստանի մնայուն ներկայացուցիչ դեսպան Զոհրապ Մնացականեան, Անուշաւան արք. Դանիէլեան` փոխառաջնորդ Միացեալ Նահանգներու Արեւելեան թեմի, հոգեւոր հայրեր, ՀՕՄ-ի Կեդրոնական վարչութեան անդամներն ու հիւրեր, ՀՕՄ-ի Քանատայի, Արեւելեան, Արեւմտեան եւ Հարաւային Ամերիկաներու շրջաններէն անդամներ, ինչպէս նաեւ մեծ թիւով ՀՕՄ-ի համակիրներ:

***

Հայ օգնութեան միութիւնը այս տարի եւս կը մասնակցի ՄԱԿ-ի Կանանց իրավիճակի 59-րդ յանձնաժողովի նիստերուն: Հայոց ցեղասպանութեան հարիւրամեակի յիշատակման ձեռնարկներուն ծիրին մէջ այս առիթով ՀՕՄ-ը կազմակերպեց  «Կինը եւ սփիւռքը` անցեալէն դէպի յետ-2015» խորագիրով աշխատանիստը` համագործակցելով ՄԱԿ-ի մէջ Հայաստանի եւ Կիպրոսի մնայուն ներկայացուցչութեանց, ինչպէս նաեւ` այլ ոչ կառավարական կազմակերպութիւններու հետ:

Աշխատանիստին բացումը կատարեց ՄԱԿ-ի մէջ Կիպրոսի մնայուն ներկայացուցիչ դեսպան Նիքոլաս Էմիլիու: Աշխատանիստը վարեց «Արմինիըն ուիքլի»-ի թերթի խմբագիր Նանոր Պարսումեան, որ անդրադառնալով իր փորձառութեան, իբրեւ սփիւռքի մէջ ապրողի եւ գործող կնոջ, առիթ տուաւ խօսք առնողներուն ներկայացնելու իրենց տեսակէտը:

Հայ օգնութեան միութեան անունով սփիւռքի մէջ հայ կնոջ դերակատարութեան անդրադարձաւ Նորա Սիմոնեան: Խօսելով հայ մօր մասին` որպէս հայ ընտանիքի ողնասիւնին, Սիմոնեան նշեց, թէ  որքա՛ն հիմնական եղած է ու կը շարունակէ ըլլալ հայ կնոջ դերը սերունդներու հայապահպանման առաքելութեան մէջ` զանոնք շաղկապելով հայրենի հողին:

Սոյն աշխատանիստին նաեւ խօսք առին դատախազ Հարիէթ Փաւլըս Ճորճ, Հայլանտս էնտ Այլանտս համալսարանի (Սքոթլանտ) դասախօս Ճիմ ՄաքՖըրսըն, ՄԱԿ-ի Կանանց կազմակերպութենէն` Սարա Կամաժ եւ Ափրիկէի սփիւռքի կանանց ցանց կազմակերպութենէն (DAWN) Սեմրա Արէա: Փակման խօսքը արտասանեց ՄԱԿ-ի մէջվ Հայաստանի մնայուն դեսպան Զոհրապ Մնացականեան: (Մանրամասնութիւնները յառաջիկային):

ՀՕՄ-ի Կեդրոնական վարչութեան նախաձեռնութեամբ Նիւ Եորքի մէջ Հայոց ցեղասպանութեան հարիւրամեակին նուիրուած չորսօրեայ վերոնշեալ ձեռնարկները  կու գան անգամ մը եւս ամրապնդելու հայ կնոջ կամքը եւ ՀՕՄ-ի առաքելութիւնն ու պատգամը որպէս կնոջ հզօրացման եւ հայ ինքնութեան պահպանման ջահակիրի` սփիւռքի եւ հայրենիքի մէջ: