Պարկեշտութեան Մարմնացում Աղբարիկս` Գրիգոր Շահինեան

Պարոն Շահինեանը

Պարոն (Գրիգոր) Շահինեանը ուսուցիչ էր: Բազմաթիւ ուրիշ ձեւերով կարելի է հեշտօրէն արժեւորել իր պատուաւոր ու բեղուն կեանքը, լայնածաւալ ու բազմատեսակ վաստակը, իր աշխատանքն ու իրագործումները, վերջապէս, իր գերազանց յարգը:

Բազմատաղանդ եւ աշխոյժ մտաւորական, գրագէտ, հայերէն եւ ֆրանսէրէն լեզուներու եւ գրականութեան բարձրաստիճան մասնագէտ, բառարաններու, դասի եւ դաստիարակչական այլազան հրատարակութիւններու հեղինակ, կրթական հաստատութեան տնօրէն, ընտանիքին նուիրուած հայր եւ առաքինի մարդ, եւայլն: Սակայն ես կ’ուզեմ իր մահուան այս սրտաճմլիկ պահուն յիշատակել ի մասնաւորի Պարոն Շահինեան ուսուցիչը:

Պարոն Շահինեանը ուսուցիչ էր, բառին ամէնէն ազնիւ ու ազնուական իմաստով: Այն տեսակ ուսուցիչներէն որ կրնանք գտնել միայն իր սերունդին մէջ, եւ դեռ այդ ալ, փոքր համեմատութեամբ:

Հանդարտ ու կանոնաւոր, անսահման համբերութեան տէր, ան խորապէս կը սիրէր իր դասաւանդած նիւթը, հիմնականօրէն հայ գրականութիւն, եւ նոյնչափ ալ կը սիրէր իր ամէն մէկ աշակերտը: Ներառեալ – եւ կարծեմ, մանաւանդ – անոնց մէջէն ամէնէն անհանդարտ ու անկանոնը… Եւ այս ձեւով ու մօտեցումով, ան իր ամէն մէկ աշակերտին անպայման կը փոխանցէր սէրը հայ գրականութեան հանդէպ, եւ նաեւ իրեն հանդէպ:

Հակառակ այս հանդարտութեան – զոր խորքին մէջ կատարեալ ինքնազսպում էր -, ինչպէս նաեւ անթերի բարիացակամութեան, Պարոն Շահինեանը շատ աւելի յարգանք եւ հեղինակութիւն կը վայելէր իր աշակերտներուն մօտ, քան թէ այն դասատուները որոնք կը կարծէին թէ խստութեամբ, գոռումներով եւ պատիժներով կրնան իրենք զիրենք պարտադրել: Կարելի չէր զինք չյարգել, եւ անհնար էր զինք նեղացնել: Ի հարկին, ան իր լռութեամբ իսկ գիտէր կարգի բերել որեւէ ինքնակորոյս պատանի: Դէմքի հազիւ նշմարելի շարժում մը, հանդարտ նայուածքին մէջ յատուկ պլպլացում մը, եւ արդէն աշակերտը իր տեղը կը նստէր, թէ բառացիօրէն եւ թէ փոխաբերական իմաստով:

Բացառիկ զարգացման եւ գիտելիքներու տէր, համակրելի, սրամիտ, բարի, իմաստուն, զգայուն, կարեկցող, արդար, անկեղծ, անխոնջ եւ լիովին նուիրուած իր գործին, կամ աւելի ճիշտը՝ իր կոչումին, ան գիտէր ոչ միայն խօսիլ իր աշակերտին, խօսիլ այնպէս մը որ ան լսէ, ընդունի ու հասկնայ, այլ նաեւ գիտէր ի հարկին մտիկ ընել անոր… Երբ որ պէտք ըլլար, ուսուցիչը կը դառնար քեռի, կը դառնար հօրեղբայր, կը դառնար մտերիմ տարեց բարեկամ, եւ դասաւանդութեան ու դաստիարակութեան կողքին ան նաեւ կը դառնար հոգեկան նեցուկ:

Վերջին տասնամեակին, կեանքը յատկապէս անողոք հարուածներ վիճակեց Պարոն Շահինեանին: Ան բնաւ տեղի չտուաւ, դարձեալ հանդարօրէն եւ անխախտ կերպով դիմագրաւեց ամէն բան, հանդուրժեց ամէն բան, եւ իր բաժինը կատարեց, ինչ որ կրնար ընել, ըրաւ: Իր ազնուական հոգին երբէք չյանձնուեցաւ վատ շուքերուն: Սակայն կ’երեւի թէ մարմնային առողջութիւնը ազդուեցաւ այս բոլորէն, եւ… բայց ինչ որ է: Մենք ալ իրմէ դաս առնենք, եւ այստեղ չյանձնուինք ժխտական զգացումներու: Յարգենք իր յիշատակի մաքրութիւնը, իր փափկանկատ ամօթխածութիւնը, իր իմաստալից լռութիւնները: Եթէ ոչ, ան կրնայ յօնքերը թեթեւօրէն կիտել, վերէն, ժպիտի պէս բան մը դէմքին վրայ, եւ հաւատացէք որ չէք ուզէր այդ նայուածքը տեսնել…

Առիթն ու առանձնաշնորհը ունեցայ զինք վերջին անգամ մը տեսնելու, Հայրենիքի մէջ: Մարմնապէս հիւծած էր, սակայն հոգին, խանդն ու կորովը մնացած էին ամբողջովին անեղծ: Խորունկ աչքերուն մէջ կը պլպլային դեռ կայծեր: Միացանք, զրուցեցինք, ժամուայ մը ընթացքին ջնջեցինք քարորդ դարէ աւելի աշխարհագրական բաժանումը: Վերջաւորութեան, երբ դուրսը իրիկուն կ’ըլլար, «Լուսաւորչի Կանթեղը» արտասանեցի իրեն, եւ ան հսկեց, աչալուրջ եւ հպարտ, ի հարկին ընկերակցելով ինծի, որպէսզի մինչեւ ծայր եւ անթերի կերպով կատարեմ սկսածս: Կարծեմ լաւ նիշ նը ստացայ…

Վերելակին առջեւ, մեկնումի պահուն, թէպէտ կոկորդս սեղմուած էր, սակայն քաջաբար ձտեսութիւն ըսի իրեն, բայց իր աչքերը ուրիշ բան կ’ըսէին ինծի արդէն: Այդ խորաթափանց նայուածքը միշտ լաւ գիտցած էր կարդալ իր աշակերտին հոգեվիճակը: Եւ ան միշտ անկեղծ էր:

Այլեւս մէյ մըն ալ պիտի չտէսնէի զինք: Գոնէ ոչ այստեղ:

Պարոն Շահինեանի յիշատակը անպայման պիտի պահպանուի իր դաստիարակած բազմաթիւ բախտաւոր սերունդներու երախտապարտ սրտերուն մէջ:

Աստուած թող ուժ շնորհէ իր ընտանիքին եւ հարազատներուն, եւ իր ազնիւ ու ջինջ հոգին դիմաւորէ ու պահէ յաւերժական լոյսերու մէջ:

Նորէն ցտեսութիւն, անմոռանալի ուսուցիչս:

Մ. Հայդուկ Շամլեան

Գանատա, 22 Փետրուար 2009

http://www.shoushisummercamp.org/

..