ՎԱՀԱԳՆ ԳԱՐԱԳԱՇԵԱՆ
Սեպտեմբերի արեւաբոյր առաւօտ է Արցախի մէջ: Ասկերանի զօրամասին մէջ զինուորական եռուզեռ է: 1994-ի մայիսին կնքուած հրադադարէն ետք, օգոստոսի սկիզբը ազրպէյճանական կողմէն դաւադիր յարձակումներու պատճառով երկու հակադիր կողմերու սահմանային զօրամասերը ահազանգային վիճակի մէջ են:
Փոխգնդապետ Քամալեան եւ փոխգնդապետ Յակոբեան ինծի կը յանձնեն փամփշտարգել զրահանդերձը` ապահովութեան համար: Զինուորական փոխադրակառքով կ՛ուղղուինք Աղտամի ճակատ: Լեռնային Ղարաբաղի պաշտպանութեան նախարարութեան յատուկ թոյլտուութեամբ, կը մեկնինք Աղտամի թիւ X խրամադիրք, կամ` խրամաբջիջ, ինչպէս զինուորական հասկացողութեամբ կը կոչեն հոս ռազմագիծի սահմանային պահակակէտը:
Կը հասնինք Ակնա, Աղտամ: Այժմ ուրուականներու բոյն դարձած այս ազրպէյճանական քաղաքը պատերազմի թէժ օրերուն Ստեփանակերտի խաղաղ բնակչութիւնը ամէնօրեայ ռմբակոծումներով եւ հրթիռարձակութեամբ պատուհասող թշնամիի որջն էր: Այսօր երբեմնի քաղաքի միակ կանգուն կառոյցը մինարէները դէպի երկինք պարզած իսլամական մզկիթն է: Այստեղ 1993-ի յուլիս 24-ին մղուած ճակատամարտով վճռուած է Արցախի արեւելեան սահմանի ապահովութեան ապագայ ճակատագիրը, երբ հայ ռազմիկներու յանդուգն յարձակումով ազատագրուած է Աղտամը եւ այդ գործողութեամբ ամրապնդուած են Ջրաբերդի, Խաչենի, Վարանդայի եւ Դիզակի արեւելեան սահմանադռները:
Կը հասնինք խրամադիրք: Մեր եւ հակառակորդի դիրքերուն միջեւ հեռաւորութիւնը 500 մեթր է, որ կը վկայէ, թէ սահմանային այս ռազմադիրքը վտանգաւոր գիծ է: Այստեղ մարտական հերթապահութիւնը իրականացնող սահմանապահ զինուորները սպառազինուած են ամբողջական զրահանդերձով, նռնականետներով եւ այլ պաշտպանողական զինապահեստով: Զինուորները կարգապահ են, ազնուական կեցուածքով: Կը զրուցենք: Կը հարցնեն քանատահայութեան մասին: Իրենց կը վստահեցնեմ, որ Քանատայի եւ սփիւռքի այլ հայկական ոստաններու մէջ սփիւռքահայ իրենց քոյրերն ու եղբայրները ամուր կառչած են պաշտպանողական երկրորդ գիծին վրայ` քարոզչական պատերազմի խրամներուն մէջ, դիմագրաւելու համար ազրպէյճանական հակահայ քարոզչութիւնը:
Խրամատին մէջ, պահակադիրքին մէջ դիրքաւորուած սահմանապահ զինուորը, դէպի հակառակորդի դիրք նայող նեղ ծերպին ուղղելով ցուցամատը, կը բացատրէ հեռուն դարանակալած հակառակորդին դիրքերը: Փոխգնդապետ Քամալեանի եւ փոխգնդապետ Յակոբեանի հետ կ՛ըմպենք հայկական բանակի համեղ սուրճը:
Անոնք կը հաստատեն, թէ հայկական յառաջապահ ստորաբաժանումները կը վերահսկեն իրադրութիւնը սահմանագիծի ամբողջ երկայնքով: Բաղդատելով յուլիս-օգոստոս ամիսներու պայթիւնավտանգ կացութեան` կրակոցներն ու դիպուկահարութեան դէպքերը զգալիօրէն նուազած են:
Մէկ բան յստակ է եւ այդ մէկը կը փաստեն սահմանը պաշտպանող հայ մարտիկներու վճռական նայուածքները, որ իրենք զգօն են, պատրաստ` թշնամիին սադրանքները դիմակայելու, զանոնք կանխարգիլելու եւ ի հարկին արժանի հակահարուած տալու:
Հրաժեշտ կ՛առնենք զինուորներէն, այն երիտասարդներէն, որոնք յուլիս-օգոստոսի թշնամիին կողմէ սանձազերծուած խափանարար գործողութիւնները ձախողութեան մատնեցին, որոնց գնդացիրներու դիպուկ հարուածներուն տակ թշնամին տուաւ տասնեակներով սպաննուած, եւ փաստեցին, որ հայ զինուորը իր մարտական եւ բարոյահոգեբանական բարձր պատրաստուածութեամբ ի վիճակի է պարտութեան մատնելու թշնամին: Հրաժեշտ կ՛առնենք այն երիտասարդներէն, որոնք Արցախի հիւսիս-արեւելեան մատոյցներուն վրայ թէժ մարտերու ընթացքին իրենց արեամբ վերագծեցին ու ամրագրեցին հայրենիքի սահմանները:
ԱԿՆԱ
