Ուիլիըմ Սարոյեանի Այցելութիւնը
«Ասպարէզ»-ի Խմբագրատուն
Աշխարհահռչակ գրագէտ Ուիլիըմ Սարոյեան հոկտեմբեր 12-ին այցելած է Ֆրեզնոյի մեր պաշտօնակից «Ասպարէզ»-ի խմբագրատունը եւ ջերմ հանդիպում ունեցած է խմբագիրին եւ ներկաներուն հետ:
Ուիլիըմ Սարոյեան իր մանկութիւնը անցուցած է Ֆրեզնոյի մէջ, եղած է լրագրավաճառ` իր պատանի տարիքին եւ լայն շփումներ ունեցած է Ֆրեզնոյի հայ համայնքին հետ: Ճանչցած է խմբագիրներն ու գործիչները:
– Այս տարի «Ասպարէզ»-ի 60-ամեակն է (1908-1968),- ըսած է խմբագիրը:
Սարոյեան հետաքրքրուած է հիմնադիրներով: Խմբագիրը թուած է եօթը հիմնադիրներու անունները` Աբրահամ Սէքլէմեան, Յովհաննէս Գապատայեան, Ասլան Ասլանեան, Աւետիս Թիւֆէնկճեան, Պետրոս եւ Լեւոն Յակոբեան եղբայրներ եւ Արփաքսատ Սեդրակեան, որ միակ վերապրողն է եւ որուն լաւ կը ճանչնայ Սարոյեան:
– Օ՜, Սակը (Արփաքսատի կրճատուած անունը), հիմնադիր, խմբագի՞ր ալ եղած է,- բացագանչած է Սարոյեան: Ապա ըսած է.
– Իսկական խմբագրատուն է, ահա` նկարը Աւետիս Ահարոնեանի, այս թերթերը եւ գիրքերը, կը ճանչնամ հիմնադիրները:
Խմբագիրը Սարոյեանին նուիրած է «Ասպարէզ»-ի 50-ամեակին բացառիկ մեծ հատորը, որուն նիւթերն ու նկարները հետաքրքրութեամբ դիտած է, ապա խնդրած է, որ խմբագիրն իր ձեռքով եւ ստորագրութեամբ նուէր գրէ բացառիկին վրայ:
Սարոյեանի նուիրուած է նաեւ Ս. Ադամեանի «Արմենիըն Քմիւնիթի» անգլերէն հատորը:
Այնուհետեւ այցելած է նաեւ «Ասպարէզ»-ի տպարանը եւ ակումբը, հետաքրքրուած է յեղափոխական-գործիչներու նկարներով:
Ուիլիըմ Սարոյեան իր վերջին գիրքը նուիրած էր մեծատաղանդ հրապարակագիր ընկ. Ռուբէն Դարբինեանին, որ խրախուսած էր Սարոյեանը գրական ասպարէզին մէջ: Գիրքը լոյս տեսած էր- դժբախտ զուգադիպութեամբ մը, Դարբինեանի մահուան օրերուն:
Ազգագրական Տուեալներ
Շահեկան տուեալներ կը պարունակէ ՄԱԿ-ի կողմէ վերջերս հրապարակ հանուած է Ազգագրական տարեգիրքը (1968):
Համաձայն վիճակագրութիւններու, 1967-ի կիսուն աշխարհի բնակչութեան թիւը եղած է երեք միլիառ 420 միլիոն եւ, եթէ աճի ներկայ թափը շարունակուի նոյն ձեւով, այդ թիւը պիտի կրկնապատկուի 2006-ին:
Իսլանտայի մէջ ծնած աղջիկ մը մեծ հաւանականութիւն ունի ապրելու երկար կեանք մը (76 տարի), մինչդեռ Վերին Վոլթա ծնած մէկը` նուազագոյն կեանքը, այսինքն 31,1 տարի:
Ամուսնացած այրերն ու կիները ամէն տեղ, բաղդատմամբ ամուրիներուն, ամուսնալուծուածներուն կամ այրիներուն, աւելի երկար կ՛ապրին:
Զարգացած երկիրներու մէջ մահերուն մեծ մասը առաջ կու գայ խլիրդէն եւ սրտի հիւանդութենէն:
Տեղեկագիրը ցոյց կու տայ, որ աշխարհի բնակչութեան թիւը արձանագրած է 65 միլիոնի յաւելում մը` 1966-ի կէսէն մինչեւ 1967-ի կէսը: Կը նշանակէ, թէ վերջին հաշուով 180 հազար ծնունդ կ՛արձանագրուի իւրաքանչիւր օր:
Աշխարհի բնակչութեան երեք չորրորդը կը բնակի այսպէս կոչուած թերաճ շրջաններու մէջ: Մեր մոլորակի վրայ ապրողներուն կէսը կը գտնուի Ասիա: Միայն Չինաստանի մէջ կ՛ապրին 720 միլիոն անձեր: Այս երկրին ծնունդներու աճին տոկոսն է տարին 1.4 առ հարիւր, որ, ի դէպ, ամէնէն բարձրը չէ աշխարհի մէջ:
Բնակչութեան աճի տոկոսը, համաձայն 1963-1967-ի ժամանակաշրջանի տուեալներուն, հետեւեալ պատկերը կը ներկայացնէ:
Ափրիկէ 2,5 առ հարիւր, Ասիա` երկու, Եւրոպա` 0,8, Լատին Ամերիկա` 2,9, Հիւսիսային Ամերիկա` 1,3, Խորհրդային Միութիւն` 1,20, իսկ Կեդրոնական Ամերիկա ամէնէն բարձրը` 3,5 առ հարիւր:
Մանուկներու մահուան տոկոսը ամէնուրեք կը նուազի: Ամէնէն նուազը Շուէտի մէջ է (հազար ծնունդներու վրայ 12,6 մանուկ կը մեռնի): Ամէնէն բարձր տոկոսը, որ կարգ մը թերաճ երկիրներու մէջ կ՛արձանագրուի` հազարի վրայ 150 է:
Երկարակեցութեան բարձրագոյն տոկոսը Իսլանտայի մէջ է (կնոջ մը համար 76 տարի): Նախապէս Նորվեկիայի մէջ էր: Այս վերջինը Հոլանտայի, Շուէտի, Ֆրանսայի եւ Ուքրանիոյ հետ կը գրաւէ երկրորդ տեղը: Այժմ 38 երկիրներու կեանքի միջին տեւողութիւնը 70 է կամ աւելի: Տեղեկագիրը կ՛ըսէ, թէ ընդհանրապէս կիները այրերէն աւելի երկար կ՛ապրին:
Թ. Ա. Թ.
Հայաստան
Ստեփանակերտը Օր
Ըստ Օրէ Կը Մեծնայ
Լեռնային Ղարաբաղի շրջանային կեդրոն Ստեփանակերտի ընդհանուր քաղաքաշինութեան համար, կառավարութիւնը նոր յատակագիծ մը որդեգրեց,- կը գրէ ԹԱՍՍ-ի թղթակիցը` Պաքուէն: Ըստ այս նախագիծին, Ստեփանակերտի տուներուն բնակելի տարածութիւնը պիտի եռապատկուի, քսան տարուան ընթացքին: Քաղաքին մէջ, որուն տուները մեծ մասամբ քառայարկ են, ութ եւ տասը յարկանի բազմաթիւ տուներ պիտի կառուցուին: Պիտի շինուին նաեւ 15.000 հոգինոց մարզական աւան մը, մարմնամարզանքի պալատ մը, նոր ակումբներ, սինեմայի սրահներ, դպրոցներ, ճաշարաններ ու վաճառատուներ: Քաղաքին հիւսիսային թաղամասին մէջ պիտի հաստատուի արուեստական լիճ մը, որ զբօսավայրի գօտի մը պիտի ունենայ: Ստեփանակերտի պարտէզներուն եւ այգիներուն տարածութիւնը պիտի աւելնայ, թէեւ արդէն կանաչազարդ քաղաք մըն է ան:
Ստեփանակերտի բնակչութեան թիւը 30.000 է ներկայիս, պիտի կրկնապատկուի այս քսան տարիներուն: Փոխադրական միջոցներու ցանցը եւ արդիւնաբերութիւնը արդէն կը զարգանան քաղաքին մէջ: Յեղափոխութենէն առաջ արդիւնաբերութիւն չունէր Ղարաբաղը: Իսկ այժմ 44 ձեռնարկութիւն ունի:
