Դարձեա՞լ Նոր Տարի Է…

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ

Այո՛: Բոլոր անոնք, որոնք կը սիրեն Նոր տարին եւ Կաղանդի մթնոլորտը, կրնան ուղղուիլ դէպի Չինաստան եւ Ասիոյ մէջ ուրիշ երկիրներ, ուր այս տարի Նոր տարին սկսաւ չորեքշաբթի, 29 յունուարին:

* * *

Սակայն ինչո՞ւ այս տարբերութիւնը գոյութիւն ունի: Պարզապէս որովհետեւ Չինաստանի եւ մօտակայ կարգ մը երկիրներու մէջ ժողովուրդը կը հետեւի մեր օրացոյցէն տարբեր օրացոյցի մը` լուսնային օրացոյցին: Այս օրացոյցը կը հետեւի լուսինին յառաջացումի շրջանակին: Ասիկա կը նշանակէ, որ լուսնային Նոր տարին ամէն տարի տարբեր թուականներու կը զուգադիպի, ընդհանրապէս` յունուար եւ փետրուար ամիսներու միջեւ: Ուրեմն այս պատճառով է, որ չորեքշաբթի, 29 յունուարին միլիառաւոր չիներ եւ աշխարհի շուրջ ուրիշ միլիոնաւոր անձեր սկսան տօնելու իրենց Նոր տարին, եւ այս տօնակատարութիւնները պիտի տեւեն 2 շաբաթ:

* * *

Երբ մարդիկ կը խօսին լուսնային Նոր տարուան մասին, ընդհանրապէս զայն կը կոչեն չինական Նոր տարի, պարզապէս որովհետեւ այս տօնը Չինաստանի մէջ ամէնէն ծանօթ եւ ամէնէն շատ տօնուած տօնն է: Առաւել, Չինաստանէն ծագած է լուսնային օրացոյցը, զոր կը գործածուի լուսնային Նոր տարիին թուականը ճշդելու համար:

Սակայն Ասիոյ մէջ ուրիշ երկիրներ ալ կը տօնեն այս Նոր տարին: Ինչպէս, օրինակի համար, Վիեթնամի մէջ, ուր ան կը կոչուի Թեթ, Հարաւային Քորէայի մէջ` Սէօլալ, Մալեզիոյ, Սինկափուրի, Թայլանտի եւ Ինտոնեզիոյ մէջ:

Ճիշդ է, որ ան գլխաւորաբար կը տօնուի Ասիոյ մէջ, որովհետեւ ան մաս կը կազմէ տեղական սովորութիւններուն, սակայն ժամանակի ընթացքին, աշխարհին շուրջ տօնակատարութիւնները բազմացան, յատկապէս` այն շրջաններուն մէջ, ուր Ասիայէն եկած մեծ թիւով բնակչութիւն գոյութիւն ունի: Այս ձեւով մեծ տօնակատարութիւններ տեղի կ՛ունենան նաեւ Նիւ Եորքի մէջ (Միացեալ Նահանգներ), Փարիզ (Ֆրանսա), Սիտնէյ (Աւստրալիա), կամ նոյնիսկ` Պրիւքսել (Պելճիքա): Այս առիթով տեղի կ՛ունենան տողանցքներ եւ մշակութային տարբեր ձեռնարկներ:

* * *

Ինչպէս մեր մօտ, այս Նոր տարին ալ կարեւոր տօն մըն է: Սակայն ան միայն մէկ օր չի տեւեր: Օրինակի համար Չինաստանի մէջ ան կը տօնուի 15 օրուան ընթացքին. տօնակատարութիւնները կը սկսին Նոր տարուան նախօրեակին եւ վերջ կը գտնեն Լապտերներու տօնով: Տօնակատարութիւններու առաջին օրերը յատկացուած են` ընտանեկան հաւաքոյթներուն, ազգականներու այցելութիւններու եւ պապերուն նուիրատուութիւններ կատարելու:

Վիեթնամի մէջ տօնակատարութիւնները կը տեւեն մէկ շաբաթ, այդ տօնական օրերուն մարդոց իրենց ընտանիքներուն մօտ վերադառնալու առիթը տալու համար, մինչ Հարաւային Քորէայի մէջ ան պաշտօնապէս կը տօնուի միայն 3 օր. սակայն պատրաստութիւնները եւ ընտանեկան այցելութիւնները կրնան աւելի երկար ժամանակ տեւել:

Տօնակատարութիւնները կրնան տարբերիլ երկրէ երկիր, սակայն անոնք միշտ կ՛ընդգրկեն ընտանեկան ճաշի հաւաքոյթներ, բախտաբեր աւանդութիւններ եւ ներկայացումներ:

* * *

Լուսնային Նոր տարուան պատրաստութիւնները Նոր տարուան օրէն շատ աւելի առաջ կը սկսին: Ընտանիքները իրենց տուները կը մաքրեն դժբախտութիւնները հեռացնելու համար, եւ լաւ բախտը ընդունելու համար: Ապա անոնք տուները կը զարդարեն կարմիր առարկաներով եւ լապտերներով, որովհետեւ կարմիր գոյնը երջանկութեան եւ բարգաւաճութեան (առողջութիւն եւ հարստութիւն) խորհրդանիշն է:

Նոր տարուան գիշերը մեծ ընթրիք մը սեղանին շուրջ կը հաւաքէ ամբողջ ընտանիքը: Չինաստանի մէջ ճաշացուցակին մաս կը կազմեն ռավիոլի եւ բրինձէ կարկանդակ, մինչ Վիեթնամի մէջ կը պատրաստեն յատուկ ուտելիքներ, ինչպէս` «պան չանկ», որ կպչուն բրինձէ կարկանդակ մըն է: Կարեւոր սովորութիւն մըն են կարմիր պահարանները, որոնք «հոնկպաօ» կը կոչուին Չինաստանի մէջ: Անոնք դրամով լեցուն են եւ կը նուիրուին մանուկներուն` անոնց բախտ բերելու համար:

Տօնակատարութիւններուն ընթացքին ներկայացումներ կը ցուցադրուին փողոցներուն մէջ, ինչպէս` վիշապի եւ առիւծի պարերը: Այս ներկայացումները միշտ տպաւորիչ են, գունաւոր տարազներով, որոնց նպատակն է հեռացնել չար ոգիները եւ բարգաւաճութիւն բերել:

Վերջապէս, տօնակատարութիւնները վերջ կը գտնեն Լապտերներու տօնով, որուն ընթացքին մարդիկ գունաւոր լապտերներ կը վառեն եւ զանոնք դէպի երկինք կ՛արձակեն, կամ ջուրին վրայ կը ծփացնեն: Տեսարանը կախարդական կը թուայ:

Գեղեցիկ Տեսարան Մը Նաեւ Երկնքին Մէջ

21 յունուար 2025-էն ի վեր վեց մոլորակներ նոյն գիծին վրայ կը փայլին իրիկուան երկնքին մէջ: Արուսեակը, Հրատը, Լուսնթագը եւ Երեւակը կը տեսնուին  պարզ աչքով, մինչ Ուրանիւսը եւ Պոսիտոնը տեսնելու համար պէտք է գործածել հզօր աստղադիտակ մը: Եւ այս տեսարանը աւելի հրաշալի պիտի դառնայ երկուշաբթի, 3 փետրուարին, երբ կիսալուսինը պիտի գայ միանալու մոլորակներու տողանցքին, Արուսեակին եւ Ուրանիւսին միջեւ, մայրամուտէն ետք: Յաջորդ գիշերները լուսինը պիտի անցնի Լուսնթագին եւ Հրատին մօտէն` նուազ տեսանելի դառնալով: Իսկ փետրուարի վերջին շաբաթը Փայլածուն կարճ ժամանակով պիտի միանայ խումբին` մոլորակներուն թիւը հասցնելով եօթի: Այս եօթը մոլորակներու համախմբումը տեսանելի պիտի ըլլայ մինչեւ փետրուարի վերջը:

* * *

Որովհետեւ մոլորակները արեւուն շուրջ կը դառնան գրեթէ նոյն մակարդակին վրայ, անոնք յաճախ կ՛երեւին կարծէք նոյն շարքին վրայ: Սակայն մենք ընդհանրապէս չենք կրնար զանոնք նոյն ատեն տեսնել, որովհետեւ անոնք կը դառնան տարբեր արագութիւններով: Կը պատահի, որ երբեմն անոնք կը շարուին  մէկ գիծի վրայ արեւուն ետեւը, ինչպէս` այս տարի: Եւ հակառակ անոր, որ մոլորակները իրարու մօտ կ՛երեւին գիշերուան երկնքին մէջ, իրականութեան մէջ անոնք իրարմէ շատ հեռու կը գտնուին անջրպետին մէջ:

Յաճախ կը պատահի, որ երկու կամ երեք մոլորակներ գտնուին նոյն գիծին վրայ երկնքին մէջ. սակայն եօթը մոլորակներու մէկ գիծի վրայ շարանքը  այդքան յաճախակի չէ: Հետեւաբար, այս առիթով, վստահաբար բոլոր աստղերու սիրահարները պիտին ուղղուին քաղաքներէն դուրս` հեռանալով քաղաքի լոյսերէն, փնտռելով մութ երկնքի բաժին մը, ուր անոնք պիտի կարենան զմայլիլ այս երկնային տեսարանի առջեւ:

Ժամանց

Կրնա՞ս գտնել ելքի ճամբան:Քանի՞ տարբերութիւններ կրնաս գտնել 2 պատկերներուն միջեւ:Կրնա՞ս գտնել պատկերին մէջ վարի բոլոր  առարկաները:Կրնա՞ս գտնել պատկերին մէջ պահուած առարկաները: