Հայ աւետարանական համաշխարհային խորհուրդը (ՀԱՀԽ) իր տարեկան ժողովը գումարեց Մոնրէալի Հայ աւետարանական առաջին եկեղեցւոյ մէջ, 17-18 հոկտեմբերին: Ժողովը նիստի կոչեց ՀԱՀԽ-ի նախագահ դոկտ. Նազարէթ Տարագճեան կարճ պատգամով եւ աղօթքով: Խորհուրդը իր յարգանքի տուրքը ընծայեց նորոգ հանգուցեալ Աւետարանչականի գործադիր տնօրէն Զաւէն Խանճեանին:
Դիւանի ու խորհուրդի անդամներու բերանացի եւ գրաւոր տեղեկագրութիւններէն ետք քննարկուեցան օրակարգի վրայ գտնուող կէտերը, որոնց համապատասխան որոշումներ տրուեցան:
Մասնաւոր խորհրդածութեան առարկայ դարձան Արցախի, Մերձաւոր Արեւելքի եւ Հայաստանի ներկայ քաղաքական իրավիճակը:
ՀԱՀԽ-ը ցաւով նշեց, որ Արցախի եւ Հայաստանի անկախութեանց հռչակումէն ասդին, այս տարի, 2024 սեպտեմբերին առաջին անգամն է, որ հայութիւնը միայն Հայաստանի Հանրապետութեան անկախութեան տարեդարձը տօնեց, որովհետեւ 2023-ի սեպտեմբերին Ազրպէյճան զէնքի բիրտ ուժով գրաւեց Արցախը:
Սեպտեմբեր 2023 թուականին Արցախ հայաթափուեցաւ, եւ անոր բնակչութիւնը ապաստան գտաւ Հայաստանի մէջ: Հայ աւետարանական եկեղեցիներ եւ եկեղեցապատկան կազմակերպութիւններ Ամերիկայի Հայ աւետարանչական ընկերակցութեան միջոցով, օգնութեան ձեռք երկարեցին Արցախի հայ գաղթականներուն:
Աւելի քան տարի մը անցած է Արցախի արտագաղթէն եւ դեռ անորոշ է գաղթականներու ապագան: Մէկ բան որոշ է, որ շատ արցախահայեր կը բաղձան վերադառնալ իրենց հայրենի տուները` միջազգային ապահովութեան երաշխիքի պայմաններով:
Խորհուրդը նաեւ խօսեցաւ պատերազմի ընթացքին Ազրպէյճանի կողմէ գերի առնուած կալանաւորներու, քաղաքական բանտարկեալներու եւ ազերիներու կողմէ Արցախի հայկական մշակոյթին եւ կրօնական վայրերու կործանման մասին:
Խորհուրդը որոշեց կոչ ընել Միացեալ ազգերու կազմակերպութեան եւ միջազգային հասարակութեան, որպէսզի ազդեցիկ միջոցներ ձեռք առնեն` ի գործ դնելու հետեւեալները.
Ա.- Երաշխաւորել ապահով վերադարձը արցախահայութեան` իրենց հազարամեայ հայրենիք Արցախ,
Բ.- Ազատ արձակել Ազրպէյճանի կողմէ կալանաւորուած պատերազմական եւ քաղաքական գերիները,
Գ.- Արգիլել կործանումը հայկական մշակոյթի կեդրոններուն եւ սրբատեղիներուն,
Դ.- Արգիլել ապագայ կարելիութիւնը Ազրպէյճանի կողմէ մարդկային իրաւունքներու բռնաբարման:
Խորհրդակցութեան նիւթ դարձաւ նաեւ Միջին Արեւելքի մէջ տեղի ունեցող պատերազմը, յատկապէս` Լիբանանի վրայ կատարուած Իսրայէլի ռազմական գործողութիւնները, որուն պատճառով օրէ օր կ՛աւելնան թիւերը մարդկային զոհերուն, ինչքերու կորուստին եւ անտուն գաղթականներուն: Խորհուրդը կը դատապարտէ այս ամէնը եւ կ՛աղօթէ շուտափոյթ զինադադարի մը հռչակումին համար: Խորհուրդը նաեւ իր գնահատանքը կը յայտնէ տարածաշրջանի հայ աւետարանական ղեկավարութեան ցուցաբերած քաղաքական իմաստութեան, շրջահայացութեան եւ կարեկցութեան ոգիին` տիրող տագնապալի կացութեան մէջ:
Ինչ կը վերաբերի Հայաստանի ներկայ կացութեան, գաղտնիք չէ, որ մեր հայրենիքը գոյութենական պայքարի մէջ է եւ արտաքին ու ներքին ճնշումներու ենթակայ: Անտարակոյս Հայաստանի ներկայ վարչակարգի նկատմամբ տեսակէտներու տարբերութիւններ կան: Խորհուրդը կը հաւատայ, որ վարչակարգերը վաղանցուկ են, կու գան ու կ՛երթան, բայց հայրենիքը մնայուն իրականութիւն է: Ամէն հայու սրբազան պարտականութիւնն է զօրավիգ կանգնիլ հայրենիքին եւ պաշտպանել զայն սպառնացող վտանգներու դէմ:
ՀԱՀԽ-ի ժողովը վերջ գտաւ գործադիր տնօրէն վեր. դոկտ. Վահան Յ. Թութիկեանի փակման խօսքով եւ աղօթքով: