ՐԱՖՖԻ ՏԷՄԻՐՃԵԱՆ
9 դեկտեմբեր 1948-ին Միացեալ ազգերու կազմակերպութիւնը վաւերացուց Ցեղասպանութեան յանցագործութիւնը կանխելու եւ պատժելու մասին բանաձեւը, որ կը հաստատէ, թէ խումբի անդամներու սպանութիւնը, խումբի անդամներու մարմնական կամ հոգեկան վնաս պատճառելը, լիակատար կամ մասնակի ֆիզիքական ոչնչացման պայմաններու ստեղծումը, խումբի ծնունդները կանխելու նախատեսուած միջոցներու կիրարկումը եւ խումբի երեխաներու բռնի տեղափոխումը մէկ այլ խումբ` ցեղասպանութիւն է, մինչ ցեղասպանը պէտք է պատժուի:
Հետագային ցեղասպանութիւններու կրկնութիւնը կանխելու ու առաւել եւս շեշտակի դարձնելու համար, Հայաստանի նախաձեռնութեամբ, ցեղասպանութեան կանխարգիլման վերաբերեալ ՄԱԿ-ի Մարդկային իրաւանց խորհուրդը իր 28-րդ նստաշրջանին ընթացքին ընդունեց բանաձեւ մը, որուն մէջ նշուած է, որ` «Ցեղասպանութեան եւ մարդկութեան դէմ ոճիրներու անպատժելիութիւնը կը խրախուսէ նոյնպիսի յանցագործութիւններու կրկնութիւնը եւ լուրջ խոչընդոտ է միջազգային խաղաղութեան եւ անվտանգութեան ապահովման ուղղութեամբ ժողովուրդներու համագործակցութեան համար եւ կ՛ընդգծէ անպատժելիութեան դէմ պայքարը` իբրեւ կանխարգիլման կարեւոր գործիք»:
Կազայի եւ հարաւային Լիբանանի մէջ պատահածը ի՞նչ է: Հրթիռներու հարուածներով ու համատարած աւերներով Իսրայէլ բռնի կը տեղահանէ ժողովուրդը: Արեւի շողերուն տակ, նկարահանման խցիկներուն դիմաց Իսրայէլ կը սպաննէ ծերունիներն ու փոքրիկները, անկարներն ու կիները, կը քանդէ բնակավայրեր, հիւանդանոցներ ու դպրոցներ, կ՛այրէ դաշտեր ու հազարաւոր երեխաներ կը զրկէ մայրական հոգատարութենէն, կը ներխուժէ, ուր որ կ՛ուզէ, եւ նշեալ արարքներով ոչ մէկ միջազգային օրէնք կը յարգէ: Այսօր աշխարհը կ՛ապրի նոր ցեղասպանութիւններ, որոնք հոլիվուտեան բեմականացումներ չեն, այլ իրական արիւն կը թափի, անմեղներ կը զոհուին, երազներ կը թաղուին, ու «մանկութիւն չունեցող մարդոց» թիւերը կ՛աւելնան:
Լա՛ւ: ՄԱԿ-ը ձեւական յայտարարութիւններէն անդին` Կազայի ու Լիբանանի մէջ ցեղասպանութիւնը կանխարգիլելու համար ի՞նչ ըրաւ: Մէկ-երկու սնտուկ սննդեղէնով ու դեղորայքով չի կրնար ոճիրը կանխել, եւ ոչ ալ արցունքոտ աչքերը կրնան կացութիւն փրկել:
Վստահաբար ՄԱԿ-ը պարզապէս մէկն է, որովհետեւ ոչ մէկ միջազգային կազմակերպութիւն խօսքերէն ու «կարեկցանք»-էն անդին բան մը կատարած է: Արաբական լիկան արդէն շատո՜նց արաբական դատէն հեռացած է, իսկ Եւրոպական Միութիւնը սիրային-սեռային խնդիրներով ու շուներու իրաւունքներով զբաղած է, ու առաջնահերթութիւնները փոխուած են: Եւրոպային համար երեխաներուն, այսպէս կոչուած, «սեռը ճշդելու ենթակայի իրաւունքը» աւելի կարեւոր է Լիբանանի փողոցները «ապրող» գաղթականներէն:
Երէկ Հայոց ցեղասպանութիւնն էր, մօտիկ անցեալին Արցախի մէջ ցեղասպանութիւն կատարելու ճիգն էր, իսկ այսօր Կազայի եւ հարաւային Լիբանանի բնակիչները ենթարկուած են այս արհաւիրքին, եւ այնքան ատեն որ Թուրքիա չէ պատժուած, եւ այնքան ատեն որ բոլոր ցեղասպանները չեն դատուած, ու արդար հատուցում չէ տրուած ցեղասպանութեան ենթարկուած հաւաքականութիւններուն, ապա նոր ցեղասպանութիւններ պիտի ըլլան, եւ նոր ոճիրները առաւել եւս ողբերգական ու աւերիչ պիտի ըլլան:
Ժամանակն է, որ ՄԱԿ-ը միա՛յն մէկ անգամ հաւատարիմ մնայ Ցեղասպանութեան բանաձեւին եւ նուազագոյնը խիզախութիւնը ունենայ դատապարտելու արարքը ու քննելու պատժական տնօրինումներու եղանակները: Կրնա՞յ: Վստահաբար` ոչ:
Այս ընթացքով այս կազմակերպութիւնը եւ գրեթէ բոլորը ամբողջովին պիտի պարպուին իրենց էութենէն եւ պիտի նմանին այն կառոյցներուն, որոնք միայն ժողովներ կը գումարեն, ատենագրութիւններ կը գրեն, էջեր կը լեցնեն ու ժամեր կը խօսին, բայց ժողովներէն, ասուլիսներէն, համագումարներէն ու խորհրդաժողովներէն անդին` ոչ մէկ գործնական աշխատանք կը տանին: Ֆիզիքապէս կա՛ն, բայց իրողապէս չկան եւ իրենց առաքելութենէն մոլորակներ հեռու են, եւ այնքան ատեն որ Իսրայէլը անպատիժ կը մնայ, վաղը նոր ցեղասպանութիւններ պիտի կատարուին:
22 հոկտեմբեր 2024
