ԳԷՈՐԳ ՎՐԴ. ԳԱՐԱԿԷՕԶԵԱՆ
Հսկիչ դպրեվանուց
Անհատի մը համար տուն յղացքը` բացի իր քարեղէն կառոյցէն, կը պարփակէ շարք մը էական յատկանիշներ. իւրաքանչիւր անհատ իր տան մէջ կը զգայ հարազատ, ապահով, հանգիստ, ազատ եւ պաշտպանուած: Տունը միայն ընտանեկան յարկը չէ, այլ անիկա նաեւ կը վերաբերի այն բոլոր միջավայրերուն, ուր մարդ կ՛աճի ու կը կազմաւորուի: Արդիւնաւէտ եւ առողջ կեանք մը վարելու համար նախապայման է, որ մարդ իր տան մէջ` անիկա ըլլայ ընտանիք, եկեղեցի, վարժարան, ակումբ, կիրակնօրեայ դպրոց թէ միութենական միջավայր, զգայ սիրուած, փնտռուած եւ յարգուած: Ահա այս զգացումներուն փորձառութիւնը ունեցած եմ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան դպրեվանքէն ներս, ուր անցուցած եմ տասներեք տարիներ նախ որպէս աշակերտ, ապա` իբրեւ հսկիչ եւ դասաւանդ ուսուցիչ:
Դպրեվանքը դարձած է իմ տունս, որովհետեւ այս տան մէջ կազմաւորուած են արժէքներս, ինքնութիւնս եւ նկարագիրս: Այս յարկին տակ ապրուած իւրաքանչիւր պահ, կամ ինծի յանձնուած պարտականութիւն շինիչ, դաստիարակիչ եւ բարերար ազդեցութիւն ունեցած է վրաս: Այս վայրին մէջ գտած եմ անկեղծ, բարի, ազնիւ եւ ծառայասէր ընտանիքի անդամներ, որոնք առանց որեւէ ակնկալութեան` միշտ պատրաստ եղած են օգտակար դառնալու ու զօրավիգ կանգնելու իրարու` դժուար թէ լաւ օրերուն: Դպրեվանքին մէջ անցուցած իւրաքանչիւր վայրկեան ինծի համար անփոխարինելի է, որովհետեւ ինչ որ ապրած եւ զգացած եմ դպրեվանքին մէջ, չեմ կրցած գտնել կամ տեսնել ուրիշ տեղ: Դպրեվանքի եղբայրներուս հետ անցուցած ժամանակս` դասի, խաղի, աղօթքի, ընթերցանութեան, երգեցողութեան, պատարագի, մարզանքի, արուեստի, աշխատանքի եւ պտոյտի պահերը հոգիիս եւ մտքիս մէջ հոգեւոր, ազգային եւ մշակութային արժէքներուն դիմաց խոնարհող մարդը եւ հայը կերտած են: Դպրեվանքի հովանիին տակ ծանօթացած եմ Հայ եկեղեցւոյ, Հայոց պատմութեան, հայ գիրի եւ գրականութեան արժէքներուն եւ տիտաններուն, որոնք յարատեւօրէն կը լուսաւորեն իւրաքանչիւր դպրեվանեցիի միտքն ու ներաշխարհը:
Դպրեվանքը ինծի համար երբեք ուսումնառութեան սովորական վայր մը չէ եղած, ոչ ալ` սոսկ աշխատատեղի մը, ուր պաշտօնեաներու աշխատանքի ժամը լրանալուն պէս` անոնք անհոգօրէն կ՛արձակուին եւ կը վազեն դէպի անտարբեր առօրեայ: Այս իմաստով, դպրեվանքը կեանքի հասարակ եւ տարտղնուած ժամանակացոյցէն մեզ բարձրացնող հոգեհարազատ վայր մը եղած է. վայր մը, ուր սերունդներ դաստիարակուած են ու կը շարունակեն դաստիարակուիլ, յղկուիլ եւ պատրաստուիլ` ապագայ հայուն հարազատ արժեհամակարգով: Դպրեվանքը պատրաստած է կաթողիկոսներ, հոգեւորականներ, կրթական մշակներ եւ ազգային գործիչներ` ազգին եւ եկեղեցիին նուիրեալներու հսկայ փաղանգ մը հայթայթելով մեր հաւաքական կեանքին:
Ահա այսպիսով, դպրեվանքը կը դառնայ նաեւ հայ ազգին տունը, որովհետեւ այստեղ է, որ կ՛աճին ու կը բեղմնաւորուին մեր անհատական ու հաւաքական յոյզերը, իղձերն ու տեսլականները: Հպարտօրէն կրնամ վկայել, որ եկեղեցիս ու ազգս ճանչնալու եւ անոնցմով հպարտանալու գիտելիքները, զգացումները եւ ոգին դպրեվանքէն ստացած եմ, եւ անոր իսկ դաստիարակութեամբ այս բոլորին տէրը դառնալու նախանձախնդրութեան կը ձգտիմ միշտ:
Դպրեվանեան ուսումնակրթական տարեշրջանի իւրաքանչիւր վերամուտ մեր մէջ կը ստեղծէ յատուկ խանդավառութիւն: Բոլորս անհամբեր կը սպասենք վերադառնալու մեր ջերմ ու կարգապահ առօրեային: Մեզի կը միանան նոր սաներ, որոնց ներկայութիւնը միշտ ալ տարբեր երանգ մը կու տայ դպրեվանեան կեանքին: Եւ դպրեվանքի վերամուտը բոլորիս համար յիշեցում մըն է` վերադառնալու մեր ապահով տունը, բոլորիս տունը, ուր մեր հոգեւոր եւ ազգային ինքնութիւնը, լեզուն եւ մշակոյթը միշտ կը ծաղկին վերանորոգ ոճով:
Իբրեւ վերջաբան` կը մտաբերեմ դպրեվանքի գրասեղաններուն վրայ սորված եւ հարազատօրէն իւրացուցած Մուշեղ Իշխանի «Հայ լեզուն տունն է հայուն» բանաստեղծութիւնը եւ փոխ առնելով անոր բառերը` կ՛ըսեմ.
Դպրեվանքը տունն է հայուն, աշխարհիս չորս ծագերուն,
Ուր կը մտնէ ամէն հայ իբրեւ տանտէր հարազատ,
Կը ստանայ սէր ու սնունդ, սրտի հպարտ ցնծութիւն
Եւ բորեանէն ու բուքէն հոն կը մնայ միշտ ազատ:
