Ակնարկ. Պատերազմ Եւ Միջուկային Դիւանագիտութիւն

2Իսրայէլի սանձազերծած պատերազմական  գործողութիւնները նոր շրջափուլի նախադրեալները կը պարզեն: Այդ ազդանշանը տրուեցաւ «Փէյճըր»-ներու եւ հաղորդակցութեան անթել միջոցներու հաւաքական պայթումներով, ուր փաստուեցաւ արհեստագիտութեան լիարժէք օգտագործման, թափանցումի եւ զանգուածային արդիւնք ստանալու մեթոտներու կիրարկումը: Հերթական անգամ համոզում փոխանցելով արդի ռազմագիտութեան նոր կանոններու կամ անոնց արմատական փոփոխութեան իրականութեան վերաբերեալ:

Լիբանանի դէմ տեղի կ՛ունենայ համախառն (հիպրիտային) պատերազմ իր բոլոր ուղղութիւններով եւ միջոցներով` հրթիռակոծում, օդային յարձակում, անօդաչու սարքեր, տեղեկատուական, հոգեբանական, քարոզչական հարթութիւններ եւ ռազմաարհեստագիտութիւն:

Անշուշտ յայտարարուած առաջադրանքները կը շղարշեն գետնի վրայ արձանագրուածը: Թել Աւիւ կը խօսի ինքնապաշտպանութեան, հիւսիսային Իսրայէլի անվտանգութեան վերականգնման, տեղահանուածներու վերադարձի, անվտանգութեան գօտիի ստեղծման, ոչ թէ ժողովուրդը, այլ Հըզպալլան հարուածելու եւ չէզոքացնելու մասին:

Պատերազմական գործողութիւններու աշխարհագրութիւնը ընդլայնուած է: Հարաւային Լիբանանէն դուրս եկած են գործողութիւնները եւ տարածուած ոչ միայն Պէյրութի հարաւային արուարձաններ, այլ նաեւ Պեքաա, եւ նոյնիսկ Զահլէի եւ Ժիպէյլի յարակից շրջաններ: Այնտեղ, ուր Հըզպալլայի կեդրոնատեղի կայ, կամ իրենց ընկալումով` Հըզպալլայի պատկանող զինամթերք:

Ուշագրաւը այն է, որ երկրորդ ճակատի բռնկումը յաջորդեց Իսրայէլի պաշտպանութեան նախարարութեան այն յայտարարութեան, թէ իսրայէլեան ուժերը յաջողած են ոչնչացնել Համասի փապուղիներու կառոյցին 80 առ հարիւրը եւ վերահսկել Ֆիլատելֆիոյ անցքը: Այս կ՛ենթադրէր, որ  գործողութիւնները մօտեցած են աւարտին: Ուրեմն, մէկ ճակատը աւարտելու սեմին կը բռնկէր երկրորդը:

Մինչ այդ սակայն, միջազգային մօտեցում կար Կազան եւ հարաւային Լիբանանը փոխկապակցելու: Այլ խօսքով` Կազայի հրադադարը կրնար տեղի տալ Իսրայէլ-Լիբանան սահմանագիծի վրայ կայանաիք զինադուլին: Գործընթացները կ՛ընթանային հակառակ ուղղութեամբ: Առաջինը չաւարտած, կը բռնկէր  երկրորդը:

Ի տարբերութիւն Կազայի սակայն, այստեղ հրթիռակոծումները կամ օդային յարձակումները բնակավայրերու կամ քաղաքային ամբողջական քանդումներու արդիւնքներով չեն կատարուիր: Թիրախային-ծաւալային ձեւաչափն է, որ կը կիրարկուի, պատերազմական գործողութիւնները տեղադրելով սահմանափակի եւ համապարփակի արանքին:

Պաշտօնական Պէյրութը  ռազմական յանցագործութիւններով կ՛ամբաստանէ Իսրայէլը եւ միջազգային ընտանիքէն կ՛ակնկալէ գործադրելու ճնշամիջոցներ` Իսրայէլի յարձակումները դադրեցնելու պահանջներով: Արաբական աշխարհի պետութիւնները որոշ երանգային տարբերութիւններով կը մեղադրեն Իսրայէլը` անմեղ բնակչութենէն զոհեր խլելու յանցանքով: Միջազգային ընտանիքը ՄԱԿ-ի ճամբով կոչեր եւ բանաձեւեր կ՛որդեգրէ Իսրայէլէն պահանջելով կրակի դադրեցում եւ 1967-էն առաջուան կացութեան վերադարձ: Գետնի վրայ սակայն Իսրայէլ անշեղօրէն կը շարունակէ իր վարքագիծը:

Ուշագրաւ յայտարարութիւններ հնչեցին Իրանէն, ինչ որ պատերազմի կարմիր գիծերը պահպանելու մասին կը համոզէ: Թեհրանը յայտարարեց նախ, որ չի ցանկար ամբողջական տարածաշրջանային պատերազմ, սակայն կառչած է ինքնապաշտպանութեան սկզբունքին: Ապա, յայտնեց, որ Հըզպալլան միայնակ չի կրնար դիմակայել Արեւմուտքի աջակցութիւնը վայելող իսրայէլեան յարձակումներուն: Վերջապէս ընդգծեց իր յորդորը Հըզպալլային, թէ յարմար պահը չէ Իսրայէլի դէմ յարձակելու:

Ամերիկեան ռազմանաւերու եւ զինուժի առաքումը շրջան, ուաշինկթընեան մեկնաբանութեամբ զգուշացնել է կողմերը լայնածաւալ պատերազմի չառաջնորդուելու:

Այս առումով դիտարժան կը նկատուի երէկ Պրիւքսելի ներկայացուցիչին յայտարարութիւնը: Խօսելով Միջին Արեւելքի մէջ տիրող իրավիճակին մասին` Պորել  նշած է, որ անհրաժեշտ է անյապաղ քայլերու ձեռնարկել հետագայ մագլցողականութենէն խուսափելու համար: Ան շեշտած է միջուկային դիւանագիտութեան վերսկսման անհրաժեշտութիւնը` յայտարարելով, որ պատրաստ են միջուկային գործարքի շուրջ բանակցութիւններ սկսելու: Պրիւքսելն ու Թեհրանը այս ձեւով կարեւոր նկատած են երկխօսութեամբ աշխարհաքաղաքական խնդիրները լուծելու ընտրանքը:

Միջուկային դիւանագիտութեան վերսկսման հրամայականը կրնայ լոյս սփռել Արեւմուտք-Իրան յարաբերութիւններու նոր փուլի վրայ, ինչ որ իր հերթին` Միջին Արեւելքի մէջ տեղի ունեցածի հետագայ ընթացքին վրայ:

Պատերազմական այս մթնոլորտին մէջ եւ իսրայէլեան  նոր սանձազերծումներու պայմաններուն մէջ կանխահաս է եզրակացնելը, որ առաջադրուած երկխօսութիւնը կամ հեռանկարային թէական համաձայնութիւնը  ի՛նչ տեսակի հետեւանք կրնայ ունենալ Միջին Արեւելքի վրայ: Ընդ որում` Լիբանանի:

«Ա.»