ՀԱՅԿԱԶՈՒՆ
Շատերու նման` աւելի քան վեց տարիէ ի վեր ես ալ կը հետեւիմ Նիկոլ Փաշինեանի քաղաքական գործունէութեան եւ ելոյթներուն: Բնական է. մարդուն զբաղեցուցած պաշտօնը, կեցուածքները, որոշումներն ու յայտարարութիւնները լրջագոյն հետեւանքներ կրնային ունենալ եւ ունեցա՛ն հայրենի պետականութեանց համար:
Նախագահ Սերժ Սարգսեանի լիազօրութեանց վերջին օրերու իրադարձութիւններուն, 2020-ի պատերազմին, Արեւմուտքի մէջ քաղաքական հանդիպումներու եւ, վերջապէս` 2023-ի արցախասպանութեան ժամանակ Ն. Փաշինեան իր ելոյթներուն մէջ ընդհանրապէս կը մնար, այսպէս ըսած, հաւասարակշռուած, կամ, աւելի ճիշդը, հակակշռուած:
Արտայայտութիւնները, ձայնի բարձրութիւնը, խօսած ատեն կիրարկած շարժուձեւերը կը մնային չափի մէջ: Ոչ մէկը չափազանցուած կը թուէր: Քիչ մը աւելի բարձր, քիչ մը աւելի ցած, ձեռքի մէկ-երկու շարժում` այդքան:
Կը կարծէի, որ այս պահուածքը կրնայ միմիայն երկու բացատրութիւն ունենալ. առաջինը, որ մարդը հանդարտաբարոյ եւ մեղմ խառնուածք ունի, երկրորդը` քաղաքական գործիչի, պետական պատասխանատուութիւն ստանձնած անձի պահուածքը պահպանելու հրամայականը:
Ու վրայ հասաւ Հայաստանի Հանրապետութեան Ազգային ժողովի անցեալ շաբթուան նիստը: Դուրսը «Տաւուշը յանուն հայրենիքի» շարժումն ու ցուցարարները, կարմիր եւ սեւ գլխարկներով ոստիկաններու վայրագութեանց դիմաց անզիջող, յամառօրէն իրենց կարծիքը կ՛արտայայտէին: Ներսը ընդդիմութեան երեսփոխանները մէկ առ մէկ պրն. Փաշինեանի հակասութիւնները, սխալներն ու յանցանքները փաստերով կը թուէին ու զինք կը մերկացնէին:
Եւ ամպիոն բարձրացաւ Ն. Փաշինեան: Ինծի համար զարմանալին այն չէր, որ այդպիսի ժողովի, այդպիսի օրակարգի, այդպիսի փաստագրուած ամբաստանութիւններուն պատասխանելով` առանց որեւէ տրամաբանական հիմնաւորումի, փաստի կամ տուեալի, աջ ու ձախ դատապարտումներու անկապ շարք ներկայացուց: Այդպիսի բովանդակութեան վարժուեցանք:
Զարմանալին Ն. Փաշինեանի ելոյթի ձեւն էր, իր պահուածքը. խելագարի պէս կը ճչար, ջլախտաւորի պէս ամբողջ մարմնով օդը կ՛ելլէր-կ՛իջնէր, երկու ձեռքերով ամպեր հաւաքելու եւ մատներով խոցելու շարժումներ կ՛ընէր, այնքան մը, որ հաւատացեալներ պիտի ըսէին` «այս մարդը այսահարուեցաւ յանկարծ»:
Եթէ Հայաստանի վերջին շաբաթներու անցուդարձերէն, ժողովրդային ընդվզումէն ու բողոքէն, ազգային ու քաղաքական դաշտի անցուդարձերէն նեղացած էր Ն. Փաշինեան եւ այդպիսով իր սրտնեղութիւնը կ՛արտայայտէր, արդեօք 2020-ին շուրջ հինգ հազար հայ երիտասարդի նահատակութիւնն ու հարիւրաւոր ուրիշներու գերեվարումը, Պաքուի բանտերուն մէջ անհետացումը, Հայաստանի ինքնիշխան տարածքին մէջ Պաքուի ուժերու 31 հողատարածք ներխուժումն ու գրաւումը, Արցախի հայաթափումն ու Ալիեւի` «Հայաստանը արհեստական գոյացութիւն մըն է Արեւմտեան Ազրպէյճանի հողին վրայ» ու նման ամէնօրեայ արտայայտութիւնները, այս բոլորէն ոչ մէ՞կը այսքան սրտնեղութիւն պատճառեց Ն. Փաշինեանին, որ ոչ մէկ անգամ այսքան զայրացած, նոյնիսկ ատելավառ ու կատաղած հակազդեցութիւն ունեցաւ:
Փաստօրէն նախորդ երկու հաւանականութիւնները սխալ էին: Ո՛չ հանդարտաբարոյ է, ո՛չ ալ պաշտօնի բերմամբ ինքզինք հակակշռող:
Պարզապէս իր քաղաքականութեան հայրենակործան ընթացքը մերժող քաղաքացիներու խաղաղ արտայայտութիւնը, ժողովրդային ու քաղաքական յայտարարութիւններու փաստացի հիմնաւորումները, լրատուական դաշտի ազատ հաղորդումն ու իր ոստիկանութեան վայրագութիւններուն ներկայացումը Ն. Փաշինեանը նեղացուցած եւ զայրացուցած էին:
Մինչ վերը իմ թուած ազգային եւ պետական աղէտները, մարդկային ողբերգութիւնները զինք չէին նեղացուցած: Ըստ երեւոյթին, անոնք նոյնիսկ իր սրտովն էին, ձեռքին գործերը:
Փաստօրէն, այս երրորդ բացատրութի՛ւնն է ճիշդը, եւ անոր հիման վրայ պէտք է վերաբերիլ այդ մարդուն հետ: Թէ՛ խենթանոց գացող խելագարին, թէ՛ կախաղան բարձրացող դաւաճանին զսպաշապիկ պէտք է: