«Նիուզ»-ի թղթակիցին հետ ունեցած զրոյցի մը ընթացքին Արցախի նախկին պետական նախարար Արտակ Բեգլարեան յայտնեց, որ արցախցիներուն հաւաքական իրաւունքներու պաշտպանութիւնը օրակարգի վրայ է, իսկ անոնց Արցախ վերադարձի իրաւունքը իրենց ռազմավարական նպատակն է:
Ան շեշտեց, որ մարդասիրական ծրագիրները պէտք է ծառայեն այդ օրակարգին: «Մենք պէտք չէ թոյլ տանք, որ Հայաստանի իշխանութիւնները փակեն այդ հարցը: Այն պէտք է լինի Ազրպէյճանի հետ բանակցութիւնների սեղանին: Առանց Հայաստանի իշխանութիւնների յստակ դիրքորոշման` մենք արդիւնքի չենք հասնի: Նրանք պէտք է ընդգծեն, որ դա Ազրպէյճանի նկատմամբ տարածքային պահանջ չէ: Միջազգային դատարանը համապատասխան որոշում է ընդունել արցախցիների վերադարձի իրաւունքի մասին», ըսաւ Բեգլարեան:
Արցախցիներուն ամէնէն ծանր ընկերային հարցը, ըստ Բեգլարեանի, բնակարանային հարցն է: «Ելնելով պատճառներից` արցախցիներին սխալ է համեմատել Հայաստանի` կացարանից զրկուած բնակիչների հետ: Արցախցիները բռնի տեղահանուածներ են դարձել ցեղասպանութեան պատճառով, ինչպէս նաեւ` Հայաստանի ստանձնած պարտաւորութիւնների ձախողման պատճառով: Ձախողել են նաեւ Ռուսաստանը, Ֆրանսան, Միացեալ Նահանգները եւ, ընդհանուր առմամբ, ամբողջ միջազգային հանրութիւնը: Դրանից բացի` Հայաստանը փախստականի կարգավիճակ ունեցողների նկատմամբ լրացուցիչ պարտաւորութիւններ ունի: Մեր դէպքում տարբերւում է նաեւ ֆինանսաւորման աղբիւրը: Հայաստանը պէտք է միջազգային հանրութիւնից խոշոր գումարներ պահանջի արցախցիների ընկերային խնդիրների համար: Դրա փոխարէն` Հայաստանի իշխանութիւնները յայտարարում են, որ արդիւնաւէտօրէն լուծում են այդ խնդիրները` միջազգային հանրութեանը ազդարարելով, որ նրանց աջակցութեան կարիքը չկայ», ընդգծեց Բեգլարեան:
Ան յայտարարեց, որ աշխուժ կերպով կը համագործակցին անդամներուն հետ Արցախի ժողովուրդի հիմնարար իրաւունքներու պաշտպանութեան հարցերով յանձնախումբին, զոր կը ղեկավարէ Հայաստանի արտաքին գործոց նախկին նախարար Վարդան Օսկանեանը:
«Աշխուժ, արդիւնաւէտ համագործակցում ենք: Յուսով եմ, որ կոմիտէն հանրային գործունէութեան փուլ կը մտնի: Կարեւոր է, որ այս կոմիտէն ստուեր չգցի Արցախի պետական հաստատութիւններին վրայ կամ չստանձնի նրանց լիազօրութիւնները», յայտնեց Բեգլարեան:
Ան նաեւ ըսաւ, որ Հայաստանի իշխանութիւնները կրնան հրաժարիլ Ազրպէյճանի դէմ բողոքներէն, եթէ հասարակական լուրջ դիմադրութիւն չըլլայ, շեշտելով, որ անոնք անընդհատ զիջումներ կը կատարեն Ազրպէյճանին` փոխարէնը ոչինչ ստանալով: Նոյնը եղաւ Արցախի հարցով:
«Տարօրինակ է, որ նրանք դասեր չեն քաղում այս սխալներից: Մենք, ըստ էութեան, հրաժարւում ենք զսպող կարեւոր իրաւական եւ դիւանագիտական գործիքից: Ազրպէյճան շարունակում է իր հայատեաց քաղաքականութիւնը եւ բռնագրաւման քաղաքականութիւն է վարում Հայաստանի նկատմամբ: Ուստի, եթէ բողոքները մերժուեն, Պաքուն կը շարունակի նոր յանցագործութիւններ կատարել: Այսօրուայ յանցագործութիւնները նախորդ յանցագործութիւնների անպատժելիութեան հետեւանք են: Հայաստանի իշխանութիւնների նման որոշումը կ՛աջակցի Ազրպէյճանի յանցաւոր վարչակարգին», ընդգծեց Բեգլարեան:
Ան յիշեցուց, որ Ազրպէյճանի դէմ հայցեր ներկայացուած են թէ՛ ՄԱԿ-ի միջազգային դատարանին եւ թէ՛ Մարդու իրաւունքներու եւրոպական դատարանին:
«Կայ անհրաժեշտութիւն եւ հնարաւորութիւն նոր պահանջներ ներկայացնելու` շատ ամուր փաստացի եւ իրաւական հիմքերով: Ինչ վերաբերում է Հայաստանի իշխանութիւնների այն յայտարարութեանը, որ իրենք նման քայլի կը գնան, եթէ Ազրպէյճանը նոյնպէս հրաժարուի իր բողոքներից, ապա պէտք է հասկանալ, որ նոյն այդ բողոքներն Ազրպէյճանից անհիմն են` ի տարբերութիւն հայկական պնդումների: Պաքուն հայց է ներկայացրել` դա որպէս քաղաքական սակարկութեան առարկայ օգտագործելու համար», նշեց Բեգլարեան:
Ան յայտնեց, որ Երեւանէն ակնյայտ ճնշում կայ Արցախի իշխանութիւններուն վրայ, ինչ որ Արցախի պաշտօնատարներուն հասարակական աշխուժութեան պակասի պատճառներէն մէկն է:
«Սա պայմանաւորուած է Հայաստանի իշխանութիւնների տարբեր ներքաղաքական մտավախութիւններով, ինչը դառնում է արցախցիների թիրախաւորման եւ հասարակութեան մէջ հակաարցախեան տրամադրութիւններ առաջացնելու պատճառ: Հաշուի առնելով տարբեր վտանգները, սպառնալիքները, ճնշումները` Արցախի պաշտօնեաները հանրային տարածքում իրենց զուսպ են պահում: Միջոցներու բացակայութեան պայմաններում աշխատանքը դանդաղ է ընթանում: Հոկտեմբերից Արցախի իշխանութիւնները որոշակի աշխատանքներ ամէն դէպքում իրականացրել են: Արցախի իշխանութիւնների եւ օտարերկրեայ բարձրաստիճան շրջանակների աշխուժ շփումները շարունակւում են: Կարծում եմ, որ գործունէութիւնը պէտք է աւելի հրապարակային լինի», ըսաւ Բեգլարեան` աւելցնելով, որ վաղը տեղի պիտի ունենայ հանրահաւաք մը` Արցախի ժողովուրդի կարիքներուն վերաբերեալ, եւ` առանց վերաբերելու Հայաստանի մէջ ներքաղաքական գործընթացներուն:
Բեգլարեան յայտնեց, որ Արցախի իշխանութիւնները յայտարարած են հանրահաւաքին մասնակցելու պատրաստակամութեան մասին:
«Հաշուի առնելով, որ Հայաստանի տարբեր քաղաքական շրջանակներ փորձում են դա շահարկել, մենք պահանջ ենք ներկայացրել` կապուած հանրահաւաքին ներքաղաքական բովանդակութիւն հաղորդելու փորձերից խուսափելու հետ», ընդգծեց Բեգլարեան:
Ան կոչ ուղղեց Հայաստանի իշխանութիւններուն` չփորձելու բացասական տրամադրութիւններ յառաջացնել արցախցիներուն նկատմամբ:
Ան նշեց, որ արդէն սեպտեմբեր 2023-էն ի վեր Հայաստանի իշխանութիւններուն քարոզչամեքենան կը շահարկէ այն, որ իբր թէ արցախցիները Հայաստան եկած են իշխանափոխութիւն իրականացնելու համար:
Ըստ Բեգլարեանի, այս մէկը ժխտական ազդեցութիւն կ՛ունենայ թէ՛ Արցախի ժողովուրդին, թէ՛ Հայաստանի մէջ կառուցողական ներքաղաքական պայքարին վրայ:
«Պէտք է պայքարել, որպէսզի Արցախի պետական հաստատութիւնները պահպանուեն, եւ Հայաստանի իշխանութիւնները, ինչպէս նաեւ` միջազգային հանրութիւնը, պէտք է հաշուի նստեն դրանց հետ: Արցախի պետական կառոյցների օրինականութիւնը պէտք չէ խաթարուի: Մենք Հայաստանի եւ Ազրպէյճանի իշխանութիւնների ջրաղացին ջուր չենք լցնելու», եզրափակեց Բեգլարեան:
