Ի՞նչ Ըսիր, Կու Գա՞ս

ՔՐԻՍՏ ԽՐՈՅԵԱՆ

Գիշերուան ժամերը համեմատելով առաւօտեան ժամերուն` Պուրճ Համուտը աւելի խաղաղ է եւ հանդարտ: Առեւտրական խանութներու կրկնափեղկերը գրեթէ փակ են, եւ նեղ թաղերուն մէջ լոյսեր կը վառին դէս ու դէն: Մարդիկ ճամբաներէն կ՛անցնին` տեղ մը երթալու, կամ հաւաքուած են ուտեստեղէնի վաճառախանութի մը դիմաց` պատառ մը ուտելու: Մէկը` իր ինքնաշարժը պահ մը կը շարէ, միւսը իր մոթոսիքլեթով կը սուրայ, քաղաքապետարանի ոստիկան մը կ՛անցնի, մրոտած երեսով ոտաբոպիկ պատանի մը, փոխան քանի մը լիրայի, կօշիկներուդ նոր գոյն ու փայլք տալ կը խոստանայ:

Կը պատահին սակայն օրեր, երբ կը խախտի այս համայնապատկերը: Թաղ մը կը դառնայ լուսաւոր ու բանուկ, երբեմն մարդու ներկայութեան զուգընթաց երգի ու երաժշտութեան ձայն կը բարձրանայ, եւ կը քանդուի պահ մը միօրինակ խաղաղութեան առասպելն այնտեղ: Տօնական նշում մը, խրախճանք մը, կամ հանրային ձեռնարկ մը տեղի կ՛ունենայ, եւ ամէն անցորդ, բիբը ակամայ լայնցած, հայեացքը պահ մը կ՛ուղղէ այնտեղ` եղելութենէն իրականութեան բաժին մը կորզելու համար:

Իսկ եթէ ընթերցողս երբեմն կը փափաքի անցորդ-դիտորդի դերը ստանձնելու փոխարէն` բազմութեան մէջ գտնուիլ եւ այնտեղ եղելութեան հաճոյքն ու մթնոլորտը վայելել, ապա այս գրութիւնը հրաւէր մըն է անոր:

Այս ուրբաթ եւ կիրակի` 16 եւ 18 փետրուարին, «Յակոբ Տէր Մելքոնեան» թատերասրահի բեմ պիտի բարձրանայ այդ օրերուն Լիբանան գտնուող հայրենի վաստակաւոր արուեստագէտ Նարինէ Գրիգորեանը, որ այդ սրահի հանրութեան պիտի ներկայացնէ Հրանտ Մաթեւոսեանի «Գոմէշը»:

Արուեստասէր եւ յատկապէս հայ թատրոնի բեմը սիրող մարդուն համար այնքան ալ անծանօթ չեն այս զոյգ անունները:

Հրանտ Մաթեւոսեանը Խորհրդային Հայաստանի գրականութեան ռահվիրաներէն է: Թատերագիր, բեմագիր եւ արձակագիր մանկավարժը յաճախ երգած է գիւղը` իր բնութեամբ, անասնական աշխարհով եւ տեղւոյն վրայ ապրող գիւղացիներով, եւ այդ բոլորին ամբողջութեան մէջ յաճախ հպած է ցաւի ու ցասումի, տառապանքի եւ պոռթկումի լարերուն: Անոր ստեղծագործութիւններու վերնագիրները եթէ պահ մը կարդանք, պիտի տեսնենք, որ  այնտեղ տիրող ներկայութիւն են գիւղի բնութեան տարրերը: Մաթեւոսեանի գործերը թարգմանուած են աւելի քան տասնեակ մը լեզուներու եւ ներկայացուած` աշխարհի տարբեր անկիւններու բեմերու վրայ:

Իսկ դերասան Նարինէ Գրիգորեանը, որուն անպայմանօրէն հայ հանդիսատեսը անգամ մը գէթ հանդիպած է տան հեռատեսիլի կամ իր խելախօսի պաստառին վրայ, առաջին անգամ չէ, որ լիբանանահայ բեմ կը բարձրանայ: Նարինէ Գրիգորեան որպէս դերասան, Սօս Սարգսեանի անուան Համազգային թատրոնէն ներս աւելի քան քսան տարիներու վաստակ ունի, եւ 2018-էն ի վեր այնտեղ կը վարէ գեղարուեստական ղեկավարի պաշտօնը: Բեմադրած է միջազգային ու հայ գրողներու ստեղծագործութիւններ եւ հրամցուցած զանոնք` տարբեր բեմերու վրայ, Հայաստանէն ներս ու դուրս, տարբեր ազգութիւն ունեցող հանդիսատեսներու դիմաց: Նարինէին, բեմերէ անդին, նաեւ կը հանդիպինք ժապաւէններու մէջ: «Amerikatsi», «Կեանք ու կռիւ», «Եւա» եւ աւելի քան տասնեակ մը ժապաւէններ համալրուեցան եւ ամբողջացան անոր դերասանութեամբ եւ ներկայացուցած տիպարներով: Ան ներկայիս մաս կը կազմէ Ազնաւուրի կեանքին ու գործին նուիրուած,  ֆրանսական արտադրութեամբ եւ Մեհտի Իտիրի բեմադրութեամբ ժապաւէնի մը դերասանական կազմին: «Պարոն Ազնաւուր» անուանակոչուած այս ժապաւէնին մէջ Նարինէ կը ստանձնէ Ազնաւուրին մօր դերը:

Նարինէ Գրիգորեան այս շաբաթ երկու անգամ մենակատարութեամբ պիտի ներկայացնէ «Գոմէշը»` Մաթեւոսեանի այն վիպակը, ուր հեղինակը պատմութիւն մը կը փոխանցէ անասունի մը դիտանկիւնէ: Բեմագիրը կը փորձէ խլրտալ գոմէշի հոգեբանութեան մէջ ու հոնկէ դիտել գիւղը, բնութիւնն ու մարդիկը: Այլաբանական այս գործը պատգամ մը ունի իր մէջ եւ հանդիսատեսը, յետ ներկայացման, միտնունայն չէ, որ կը վերադառնայ իր առօրեայ կեանքին:

Այս բոլորէն ետք կը մնայ հարց տալ քեզի, սիրելի՛ ընթերցող:

Ի՞նչ ըսիր:

Կու գա՞ս: