ԴԵՐԵՆԻԿ ՄԵԼԻՔԵԱՆ
1.- 2018-ի հայաստանեան «թաւշեայ յեղափոխութիւն»-ը սկզբից եւեթ արեւմտամէտութեան վաւերականութիւն գտաւ ժամանակին ԱՄՆ նախագահի Ազգային անվտանգութեան հարցերով խորհրդական, ընդգծուած իսրայէլամէտ եւ իր դիւանագիտական ասպարէզում յայտնի` որպէս խիստ հակաիրանեան Ճոն Պոլթընի Երեւան այցով:
Թէ ի՜նչ հեռանկարներ ուրուագծեցին, այսպէս ասած, պոլթընեան անվտանգային չափագրումները ՀՀ-ի ապագայի հաշուին, պարզ դարձաւ յաջորդող 5-6 տարիներին: Ժամանակաշրջան, որն էլ, ըստ ամենայնի, Հայաստանի ու հայութեան համար աննախադէպ վտանգներով ուղեկցուեց ու այսօր եւս շարունակում է լրջագոյնս սպառնալ երկրի հողային ամբողջականութեանն ու հայոց պետականութեան պահպանմանը…
2.- Դիւանագիտական ու ռազմաքաղաքական բազմաթիւ հնարքների գործադրմամբ, ՀՀ-ի անվտանգութեանը սպառնացող առգոյ միտումների կենսագործումը մինչ օրս կարելի է եղել կանխել Հայաստանի հարաւային դարպաս ու շնչերակ Իրանի շնորհիւ: Աւելի շուտ` նրա հանրայայտ ու բազմիցս բարձրաձայնած «ԿԱՐՄԻՐ ԳԻԾ»-ի շնորհիւ, որը պարունակում է ողջ կովկասեան տարածաշրջանի աշխարհագրա-քաղաքական էական եւ միեւնոյն ժամանակ անփոփոխ դրոյթներ:
3.- Այս պարունակում ՀՀ-ի եւ Իրանի շահերի համընկնումը բխում է երկուստեք եւ խոշոր հաշուով քաղաքական համատեղ առաջնահերթութիւններից, որոնք այլապէս պատմականօրէն խիստ հակադրութեան մէջ են եղել փանթուրանականութեան հետ: Այս վերջինը, սակայն, յատկապէս` արցախեան պատերազմից ու հայաթափումից յետոյ, թուրք-ազրպէյճանական դաշինքի կողմից արդէն իսկ կենսագործելի ծրագիր է համարւում…
4.- Սոյն ծրագրի, այսպէս ասած, «Զանգեզուրեան» բեմագրութիւնը թէեւ ժամանակաւորապէս բացառուեց նոյն Իրանի անզիջում կեցուածքի շնորհիւ, բայցեւայնպէս շրջանառութեան մէջ է դրուել, այսպէս ասած, «Խաղաղութեան խաչմերուկ»-ի բեմագրութիւնը, որը ցաւօք առաջադրուել է նոյնինքն Հայաստանի վարչապետի պաշտօնն զբաղեցնող Նիկոլ Փաշինեանի կողմից:
5.- Նիկոլ Փաշինեանն, ինչ խօսք, անճարակութիւնից ելած` կառչած է մնում նոյն արեւմտամէտութեան յղացքին ու այդ ճամբին անընդհատ տուրք է տալիս Արեւմուտքի (ՕԹԱՆ-Եւրոմիութիւն) տարածաշրջանային խրտուիլակներ Էրտողանին ու Ալիեւին:
6.- Տուեալ դէպքում եւ զուգահեռաբար թուրք-ազրպէյճանական դաշինքի ռազմաքաղաքական մշտական աջակից սիոնիստական Իսրայէլը, մէկ կողմից արցախեան պատերազմում անմիջական մասնակցութեամբ ու արդիական զէնքերի մատակարարմամբ հակահայ դիրք է որդեգրում, իսկ միւս կողմից` Ազրպէյճանում սնուող ու ձեւաւորուող փանթուրքիստներին` Իրանի դէմ սադրանքներում քաղաքական ու քարոզչական աջակցութիւն ցուցաբերելով, հակաիրանեան իր մշտական քաղաքականութիւնն է գործադրում…
7.- Այս իրողութիւններից ելնելով էլ Հայաստանի իշխանաւորները անհրաժեշտաբար պէտք է որ, առաւել քան երբեւէ, գիտակցեն ու համապատասխան քայլերի դիմեն Իրանի հետ համատեղ շահերի առաջմղման համար: Շահեր, որոնք նաեւ ու մանաւանդ ակունք են առել երկու բարեկամ ու հինաւուրց ժողովուրդների քաղաքակրթական-մշակութային բազմապիսի առնչութիւններից:
8.- Գալով ՀՀ-ի միւս` հիւսիսային անմիջական հարեւաններ Վրաստանին ու երկարամեայ դաշնակից համարուող Ռուսաստանին, հարկ է յուշել, որ առաջինը տասնամեակներ շարունակ տարածաշրջանային տնտեսաքաղաքական որեւիցէ գործարքի դէպքում մշտապէս համարկուել է թուրք-ազրպէյճանական ծրագրերին ու մինչեւ իսկ արցախեան պատերազմում հայավնաս դիրք որդեգրել… Իսկ երկրորդը` Ռուսաստանը, անկախ դաշնակցային իւրայատուկ կոշտ ու գաղութարար պահուածքից, վերջին ժամանակաշրջաններում, ելնելով նաեւ համընդհանուր` ուքրանական թնճուկի մէջ ընկղմուած լինելուց, որդեգրել է առաւել եւս թուրքամէտ-ազրպէյճանամէտ կեցուածքներ` տուրք տալով նաեւ վերջիններից առեւտրա-տնտեսական կախուածութեանը:
9.- Թէ որքա՛ն է մարդկային ազնուութիւնն համատեղելի շահակցական ու ինչ-որ տեղ բարոյազուրկ քաղաքականութեան հետ, ապացուցւում է երկրների եւ ժողովուրդների երկկողմ ու բազմակողմ յարաբերութիւններով: Հայաստանի նկատմամբ, սակայն, Իրանի Իսլամական Հանրապետութեան որդեգրած տասնամեակների քաղաքականութիւնը (անկախ նրանից, որ երկրի համակարգային դրուածքը կրօնապետական է), բխել է ազգային երկկողմ շահերի պաշտպանումից ու կրել է գերազանցապէս ազնիւ, բարոյական եւ ոչ լարախաղաց բնոյթ: Դրա վառ ապացոյցերն են նոյնինքն Իրանի հոգեւոր առաջնորդի Հայաստան-Իրան հազարամեայ սահմանների անխախտելիութեան մասին բարձրաձայնումն ու երկու երկրների համար հաւասարապէս ռազմավարական եզակի նշանակութիւն ունեցող Սիւնիքում իրանական հիւպատոսարանի կառուցում-հիմնումը:
10.- Ահաւասիկ վերոգրեալ փաստերը հաշուի առնելով` երիցս պարզորոշ է դառնում, որ ներկայիս աշխարհագրա-քաղաքական, ռազմական-զինուորական ու դիւանագիտական բարդագոյն պայմանների, ասել է թէ` վտանգների առկայութեան դէպքում, դրանք դիմագրաւելու յուսալի գրաւականը նախ` ՀՀ-ում ազգային ուրոյն, համարձակ եւ ոչ պարտուողական քաղաքականութիւն որդեգրող իշխանութեան ձեւաւորումն է եւ ապա ի դէմս Իրանի, իրական, ազնիւ ու վստահելի հարեւանի առկայութիւնը:
Թեհրան
