Պատրաստեց՝ ՆԱՐԷ ԳԱԼԵՄՔԷՐԵԱՆ
Անշուշտ մեծ երջանկութիւն է ունենալ ուսուցիչներ, որոնք կեանքիդ դրական ընթացք կու տան: Այդ ընելու համար անշուշտ ուսուցիչը պատրաստուած պէտք է ըլլայ ե՛ւ ինքնազարգացումով, ե՛ւ ուսումով: Կրենտ Քանիոն համալսարանի կայքը հրապարակած է ուսուցիչներու մասին յօդուած մը, որմէ կը ներկայացնենք հատուածներ:
Ն.
Մտածեցէ՛ք այն բոլոր ուսուցիչներուն մասին, զորս ունեցած էք այս տարիներու ընթացքին: Հնարաւոր է, որ դպրոցին մէջ ունեցած էք ուսուցիչներ, որոնք խրախուսած են ձեզ եւ փոխած` ձեր կեանքը: Կրնաք նոյնպէս նկատել, որ ընտանիքի ընկերները կամ դաստիարակները ծառայած են որպէս ուսուցիչներ` առաջնորդելով ձեզ յաջող ճամբով: Ոեւէ անձ, որ ժամանակ յատկացուցած է ձեզ ճանչնալու եւ օգնելու` սորվելու եւ աճելու որպէս մարդ, կրնայ ուսուցիչ նկատուիլ: Երբ կը սկսիք ուսման ճամբորդութիւնը, դուք կրնաք մտածել ուսուցիչ դառնալու մասին:
Երբ դուք դասաւանդման վկայական կը ստանաք, դուք կարելիութիւն կ՛ունենաք ձեր ուսանողներուն համար ստեղծելու նոյն այլափոխիչ տարբերութիւնը, որ ձեր կեանքի ուսուցիչները ստեղծած են ձեզի համար: Երբ կը մտածէք ձեր կեանքի այն ժամանակներու մասին, երբ ուսուցիչները ամենակարեւորն էին, յիշեցէ՛ք անոնց ունեցած այն յատկանիշները, որոնք զանոնք այնքան ազդեցիկ դարձուցած էին:
Ինչո՞ւ դառնալ ուսուցիչ
Դասաւանդելը կրնայ հրաշալի ասպարէզ ըլլալ բազմաթիւ պատճառներով: Ահա` դասախօսական ասպարէզը շարունակելու ամէնէն տարածուած քանի մը պատճառներ:
- Զարգանալու եւ բարեփոփոխուելու միջոց կայ
Անձը, որ ստացած է դասաւանդման վկայական, ունի բազմաթիւ հմտութիւններ, որոնք կիրարկելի են բազմաթիւ ոլորտներու մէջ: Ոչ բոլոր ուսուցիչները դասարանին մէջ կը մնան իրենց ամբողջ ասպարէզին ընթացքին: Ոմանք կը բարձրանան կրթութեան ոլորտին մէջ` դառնալով ուսումնական ծրագիրներու ղեկավարներ, դպրոցի վարիչներ կամ շրջանային մակարդակի ղեկավարներ: Բացի անկէ` ուսուցիչներու ունեցած հմտութիւնները մեծ պահանջ ունին բազմաթիւ այլ ոլորտներու մէջ եւ կրնան դիւրաւ կիրարկուիլ այնպիսի ոլորտներու մէջ, ինչպիսիք են հաղորդակցութիւնը եւ վաճառքը:
- Ուսուցչութիւնը կրնայ կառուցուիլ անձնական հետաքրքրութիւններու վրայ
Ուսուցիչները, ընդհանրապէս, ցմահ սորվողներ են: Կ’ուզեն գիտնալ աշխարհի մասին: Քանի որ դասաւանդումը մասնագիտացում պահանջող ասպարէզ է, ուսուցիչները կրնան կեդրոնանալ իրենց անձնական հետաքրքրութիւններուն համապատասխանող բնաբաններու վրայ: Օրինակ` ստեղծագործ ուսուցիչները կրնան դառնալ արուեստի ուսուցիչներ կամ թատրոնի բեմադրիչներ: Յատուկ կարիքներ ունեցողներուն օգնելու մէջ հետաքրքրուած ուսուցիչները կրնան ստանալ յատուկ կրթութեան դասաւանդման վկայական: Անոնք, որոնք կը սիրեն կարդալ գրականութիւն, արուեստ, կրնան որոշել դառնալ լեզուի ուսուցիչ` գոհացնելու եւ զարգացնելու մեր յաջորդ սերունդի գրողները:
- Ուսուցիչները միշտ կը զարգացնեն իրենց «արհեստը»
Դասաւանդումը մասնագիտական ասպարէզ է, որ կը պահանջէ կանոնաւոր ուսուցում եւ վերապատրաստում` գործուն վկայականը պահպանելու համար: Ուսուցիչներէն կը պահանջուի դասընթացքներու հետեւիլ եւ կատարելագործել իրենց հմտութիւնները` արդի մնալու ամէնէն ազդեցիկ ուսուցման թեքնիքին հետ: Բազմաթիւ դպրոցներ ուսուցիչներուն վերապատրաստման կարելիութիւններ կու տան, որպէսզի անոնք ստիպուած չըլլան ճամբորդել: Միւսները ուսուցիչները կը ղրկեն խորհրդաժողովներու եւ յատուկ վերապատրաստման ծրագիրներու:
- Ուսուցիչ ըլլալը կապեր կ՛ապահովէ բազմաթիւ համայնքներու հետ
Ուսուցիչները կ՛աշխատին ուսանողներուն եւ անոնց ծնողներուն հետ` իրենց ասպարէզի ընթացքին: Ասիկա անոնց կը թոյլատրէ սերտ կապեր պահպանել իրենց համայնքներուն հետ: Բազմաթիւ ուսուցիչներ կամաւոր կ՛աշխատին այն համայնքներուն մէջ, ուր անոնք կը դասաւանդեն` առաջարկելով առաջնորդութեան եւ որոշումներ տալու իրենց հմտութիւնները: Ուսուցիչները նոյնպէս կը զարգացնեն մասնագիտական համայնքներ իրենց գործընկերներու հետ եւ իրենց շարունակական կրթութեան միջոցով:
- Ուսուցիչները մեծ տարբերութիւն կը ստեղծեն
Բազմաթիւ ուսուցիչներ երկար ժամանակով կը մնան ասպարէզին մէջ, քանի որ անոնք խանդավառ են այն բանով, թէ ո՛ւր կրնան հասնիլ ուսանողներու հետ: Անոնք գիտեն, որ փոփոխութիւններ կը մտցնեն իրենց համայնքներու երեխաներու եւ մեծահասակներու կեանքին մէջ: Այս աշխատանքը կրնայ չափազանց ուրախալի ըլլալ: Ասոնք ուսուցիչ դառնալու բազմաթիւ պատճառներէն միայն հինգն են:
Ութ տեսակ ուսուցիչներ
- Նախադպրոցական ուսուցիչներ
Նախադպրոցական տարիքի ուսուցիչները կ՛աշխատին աշակերտներու հետ` նախքան անոնց տարրական դպրոց մտնելը: Նախադպրոցական հաստատութիւնը պարտադիր չէ փոքր երեխաներու համար եւ յաճախ կը դիտուի որպէս դայեակ, բայց այդ շատ աւելին է: Կան ապացոյցներ, որ նախադպրոցական կրթութիւն ստացած աշակերտները աւելի լաւ պատրաստուած են մանկապարտէզին, քան անոնք, որոնք չեն ստացած: Հետազօտութիւնը ցոյց տուած է, որ երկու տարի (համեմատած տարուան մը) որակեալ նախադպրոցական հաստատութիւն յաճախելը աւելի մեծ օգուտներ կը բերէ:
Նախադպրոցական տարիքի ուսուցիչ դառնալու համար դուք պէտք է յատուկ մանկավարժական վկայական ստանաք: Ապագայ նախադպրոցական ուսուցիչները կը պատրաստուին գործնական դասաւանդման աշխատանք ընելով երեխաներու հետ` խորհրդատու ուսուցիչի հսկողութեան ներքեւ:
Նախադպրոցական տարիքի ուսուցիչները կը ղեկավարեն առօրեայ գործունէութիւնը նախադպրոցական դասարանին մէջ: Անոնք կը ստեղծեն դասի ծրագիրներ` օգնելու երեխաներուն զարգացնել ակադեմական հմտութիւններ: Անոնք կը սկսին երեւակայական խաղ, երբ այդ յարմար է զարգացման համար: Անոնք նոյնպէս կ՛օգնեն երեխաներուն` ձեւաւորել դասարանային, վարքագծային եւ ընկերային հմտութիւններ` նախապատրաստելու զանոնք տարրական դպրոցին:
Նախակրթարանի ուսուցիչներ
Նախակրթարանի ուսուցիչը կրնայ անհաւատալի ազդեցութիւն ունենալ աշակերտներու վրայ: Ան հիմքը կը դնէ ապագայ, ակադեմական եւ դասարանային ամբողջ ուսուցման համար: Նախակրթարանի դասարաններու աշակերտները կ՛աշխատին ուսուցիչներու հետ` գիտելիք ձեռք բերելու ակադեմական եւ հասարակական բոլոր ոլորտներուն մէջ:
Նախակրթարաններու ուսուցիչներուն մեծ մասը կը վարէ առանձին դասարաններ: Անոնք կրնան դասաւանդել որեւէ դասարանի մէջ` մանկապարտէզէն մինչեւ հինգերորդ կամ վեցերորդ դասարան: Անոնք կրնան դասաւանդել բոլոր նիւթերը` կարդալէն մինչեւ թուաբանութիւն եւ գիտութիւն:
Նախակրթարանի բարձրագոյն դասարաններու համար կարգ մը դպրոցներու մէջ ուսուցիչները կը մասնագիտանան որոշ նիւթի մը վրայ, եւ աշակերտները դասարաններու կը բաժնեն: Բայց եւ այնպէս, նախակրթարանի աշակերտներուն մեծամասնութիւնը օրուան մեծ մասը կ՛անցընէ առանձին ուսուցիչի մը հետ: Այս ուսուցիչը մեծ ազդեցութիւն ունի անոնց կեանքին մէջ եւ կրնայ օգնել երեխաներուն` աճիլ եւ զարգանալ դրական ձեւերով:
Նախակրթարանի ուսուցիչները պէտք է ունենան առնուազն պսակաւոր արուեստից (BA) վկայական: Անոնք կը հետեւին դասաւանդման աստիճանի ծրագիրի մը, որ կը ներառէ դասընթացքներ այնպիսի բնաբաններով, ինչպիսիք են` մանկավարժութիւնը, գնահատումը, յատուկ կրթութիւնը եւ առարկայական դասաւանդման մեթոտները: Ուսանողներու ուսուցման փորձառութիւնը վկայեալ ուսուցիչի մը հսկողութեամբ, զանոնք կը պատրաստէ առանձին վարել դասարանը:
Նախակրթարանի ուսուցիչները կը գրեն դասի ծրագիրներ, կ՛իրականացնեն ուսումնական գործողութիւններ, կը գնահատեն աշակերտներու զարգացումը, կ՛օգնեն աշակերտներուն` ձեւաւորելու ընկերային հմտութիւններ եւ յաճախակի հաղորդակցիլ ծնողներու եւ այլ ուսուցիչներու հետ:
Միջնակարգի ուսուցիչներ
Միջնակարգ դպրոցը սովորաբար կ՛ընդգրկէ վեցէն ութերորդ կամ իններորդ դասարանները: Ուսուցիչները կ՛օգնեն աշակերտներուն` հիմնուելու այն ակադեմական հիմքերուն վրայ, որոնք անոնք ձեռք բերած են նախակրթարանին մէջ եւ պատրաստելու զանոնք աւելի խիստ աշխատանքի համար, որուն անոնք կը հանդիպին երկրորդական վարժարանին մէջ:
Միջնակարգ դպրոցը կրնայ բացառիկ դժուար շրջան մը ըլլալ աշակերտներու համար: Դեռահասութիւնը կրնայ ուսանողները դարձնել աւելի քիչ ներգրաւուած իրենց դպրոցական աշխատանքին եւ աւելի կարեւորութիւն տալ իրենց տարեկիցներու գնահատանքին, քան մեծերուն: Ուսուցիչները կը հասկնան, թէ ինչպէ՛ս պէտք է ստեղծել իմաստալից եւ համապատասխան ուսումնական փորձառութիւններ` զանոնք հետաքրքրելու եւ ներգրաւելու համար:
Նախակրթարանի ուսուցիչին նման` միջնակարգի ուսուցիչը կը մշակէ դասի ծրագիրներ եւ կը ղեկավարէ դասարանը: Բայց եւ այնպէս, միջնակարգ դպրոցի ուսուցիչներուն մեծ մասը կը կեդրոնանայ մէկ կամ երկու նիւթի դասաւանդման վրայ: Միջնակարգ դպրոցին մէջ մասնագիտական մէկ դասարանէն միւսը տեղափոխուիլը աշակերտը կը պատրաստէ այն փորձառութեան, որ ան պիտի ունենայ երկրորդականին մէջ:
Միջնակարգ դպրոցը յաճախ դպրոցական ամէնէն առաջին մակարդակն է, ուր ուսուցիչները կը կատարեն մարզական մարզիչի դեր կամ կը վարեն այլ արտադասարանային գործունէութիւններ: Միջնակարգի ուսուցիչները, որոնք կը նախընտրեն մնալ դասերէն ետք եւ աշխատիլ աշակերտներու հետ, կը հասկնան անոնց շահերուն եւ նպատակներուն հարցին մէջ աջակցելու կարեւորութիւնը:
Երկրորդականի ուսուցիչներ
Երկրորդական դպրոցի ուսուցիչները սովորաբար կը դասաւանդեն մէկ նիւթ, թէեւ անոնք կրնան այդ դասաւանդել քանի մը դասարաններու մէջ: Օրինակ` անգլերէնի ուսուցիչը կրնայ դասաւանդել եւ 10-րդ եւ 12-րդ դասարաններու աշակերտներուն: Նախորդ բոլոր դասարաններու ուսուցիչներուն նման` երկրորդականի ուսուցիչները կը դասաւորեն դասերը եւ կը ղեկավարեն դասարանները: Անոնք նոյնպէս կ՛աշխատին աշակերտներու հետ դասարանէն դուրս` որպէս մարզիչներ եւ գործունէութեանց ղեկավարներ:
Երկրորդականի ուսուցիչները կրնան չափազանց ազդեցիկ ըլլալ իրենց աշակերտներու կեանքին մէջ: Քանի որ երկրորդականի աշակերտները կը սկսին հասուննալ եւ դառնալ երիտասարդ չափահասներ, անոնք կրնան տեսնել իրենց ուսուցիչները որպէս դաստիարակներ եւ խորհուրդներ փնտռել անոնցմէ: Երկրորդական դպրոցի ուսուցիչները յաճախ իրենց աշակերտներուն յանձնարարական նամակներ կը գրեն քոլեճի կամ աշխատանքի համար:
Երկրորդական դպրոցի ուսուցիչներու եւ ուսանողներու միջեւ այս կապերը կը նպաստեն եւ կրնան օգնել ուսանողներուն յաղթահարել իրենց կեանքին մէջ առկայ մարտահրաւէրները:
Յատուկ կրթութեան ուսուցիչներ
Յատուկ կրթութեան ուսուցիչները կ՛աշխատին կրթութեան բոլոր մակարդակներու վրայ` վաղ մանկութենէն մինչեւ միջնակարգ կրթութիւն: Յատուկ կրթութեան ուսուցիչը կրնայ աշխատիլ այն աշակերտներուն հետ, որոնք ունին ընկերային, յուզական, մտաւոր, ուսումնական եւ կամ ֆիզիքական անկարողութիւն: Աւանդական դպրոցներու մէջ յատուկ կրթութեան ուսուցիչը կրնայ աշխատիլ ուսուցիչներուն հետ` աշակերտներու ուսուցման անհատական ծրագիր մշակելու եւ իրականացնելու համար: Յատուկ կրթութեան որոշ ուսուցիչներ կ՛աշխատին յատուկ միջավայրի մէջ կամ առանձին դասարանի մէջ` որպէս աշակերտի միակ ուսուցիչ:
Յատուկ կրթութեան ուսուցիչները սերտօրէն կը գործակցին խորհրդատուներու, դպրոցի ղեկավարութեան եւ մասնագիտացած պատասխանատուներու հետ` ապահովելու, որ աշակերտները ունենան իրենց պահանջած ծառայութիւնները: Անոնք կրնան նոյնպէս աշխատիլ դպրոցի ընկերային ծառայողներու հետ` ապահովելու, որ աշակերտները եւ անոնց ընտանիքները դպրոցէն դուրս միջոցներ կը ստանան:
Թէ ինչպիսի՛ ուսում կու տայ յատուկ կրթութեան ուսուցիչը, կախուած է աշակերտի կարիքներէն: Յատուկ կրթութեան որոշ ուսուցիչներ կ՛աշխատին աշակերտներու հետ, որոնք ունին թեթեւ եւ չափաւոր ուսուցման խանգարումներ: Այս ուսուցիչները կը կեդրոնանան ակադեմական ռազմավարութիւններու վրայ:
Այլ աշակերտներ կեանքի կամ հասարակական հմտութիւններու զարգացման աւելի մեծ կարիքներ ունին. անոնց յատուկ կրթութեան ուսուցիչները կ՛օգնեն սորվելու ինչպէս հաղորդակցիլ ուրիշներու հետ եւ արդիւնաւէտ գործելու դպրոցէն դուրս աշխարհի մէջ:
Յատուկ կրթութեան ուսուցիչները յայտնի են որպէս իրենց աշակերտներու փաստաբաններ: Անոնք աւելի շատ կը վերապատրաստուին, քան` այլ ուսուցիչներ, որպէսզի ծառայեն իրենց աշակերտներու կարիքներուն:
Երկլեզու ուսուցիչներ
Երկլեզու ուսուցիչները կ՛աշխատին տարբեր տեսակի ծրագիրներու մէջ: Որոշ դէպքերու` անոնք կ՛աշխատին լիարժէք դպրոցներու մէջ, ուր կը դասաւանդեն աշակերտներու մայրենիէն տարբեր լեզուով: Միւս երկլեզու ծրագիրները նախագծուած են այնպէս, որ ուսուցիչը օրուան կէսը խօսի մէկ լեզու, իսկ միւս կէսը` այլ լեզու:
Երկլեզու ուսուցիչները կարեւոր են այն աշակերտներուն համար, որոնք կրնան նորեկ ըլլալ երկրին մէջ: Իրենց մայրենի լեզուով սորվիլը թոյլ կու տայ աշակերտներուն` սորվիլ ակադեմական բոլոր տեղեկատուութիւնները, մինչ անոնք կը յարմարին նոր միջավայրին:
Երկլեզու ուսուցիչները նոյնպէս կ՛օգնեն աշակերտներուն` սորվելու երկրորդ լեզու մը, քանի դեռ անոնք երիտասարդ են, որպէսզի կարողանան աւելի դիւրին տիրապետել անոր, երբ մեծնան:
Տնային դպրոցի ուսուցիչներ
Անցեալին տնային դպրոցի բազմաթիւ ուսուցիչներ եղած են իրենց ուսուցանած երեխաներու ծնողները: Վերջերս տնային պայմաններու մէջ ուսուցանուող բնակչութիւնը աճած է, եւ տնային դպրոցի ուսուցիչները կ՛ընդունին աւելի շատ աշակերտներ, որոնք իրենց հետ կապ չունին: Տնային դպրոցի այս ուսուցիչները յաճախ վկայուած ուսուցիչներ են, որոնք կը լքեն դասարանը եւ իրենց փորձառութիւնը կ՛առաջարկեն այն ընտանիքներուն, որոնք կ՛ուզեն կրթել իրենց երեխաները դպրոցական միջավայրէն դուրս: Տնային դպրոցի ուսուցիչները թոյլ կու տան ընտանիքներուն` սորվեցնել իրենց երեխաներուն ճկուն պայմաններու մէջ: Անոնք յաճախ կը դասաւանդեն որոշ կրօնական կամ բարոյական արժէքներու կապուած ուսումնական ծրագիր, որպէսզի աշակերտները մասնակցին կրթական ծրագիրներուն, որոնք կ՛արտացոլացնեն իրենց ընտանիքի համոզումները:
Արհեստից վարժարաններու ուսուցիչներ
Որոշ ազդեցիկ ուսուցիչներ ընդհանրապէս մանկավարժութեան վկայական չունին: Փոխարէնը` անոնք մասնագէտներ են, որոնք կը բաժնեն իրենց գիտելիքներն ու փորձառութիւնը սորվիլ կամ արհեստներով զբաղիլ ուզող աշակերտներուն հետ: Բարձրագոյն ուսման եւ արհեստից բազմաթիւ դպրոցներ կ՛առաջարկեն վկայականներ` գործնական ոլորտներու մէջ, ինչպիսիք են զանազան արհեստներ: Մարդիկ, որոնք կը դասաւանդեն այս առեւտրային յատուկ դասերը, յաճախ ոչ արհեստավարժներ են, քան` վերապատրաստուած ուսուցիչներ:
Վկայեալ ուսուցիչներն ալ իսկապէս կրնան ազդեցութիւն ունենալ այն ուսանողներուն վրայ, որոնց կը դասաւանդեն: Անոնք կ՛օգնեն աշակերտներուն` սահմանելու իրենց ասպարէզի ուղիները եւ սորվելու իրենց աշխատանքին մէջ յաջողութեան հասնելու համար անհրաժեշտ հմտութիւնները: Որպէս ուսուցիչ` դուք կը կարողանաք ձեր սէրը, նուիրուածութիւնը եւ հետաքրքրութիւնը որոշ ոլորտի մէջ լաւ գործածել` աջակցելով եւ ազդելով ապագայ սերունդներուն վրայ:
Դասաւանդելու վկայական ստանալը կրնայ յանգեցնել աներեւակայելի պարգեւատրող ասպարէզի` օգնելով պատրաստելու յաջորդ սերունդի առաջնորդներ:
