ՅԱՐՈՒԹ ՍԱՍՈՒՆԵԱՆ
«Քալիֆորնիա Քուրիըր» թերթի հրատարակիչ
Հակառակ անոր որ Ազրպէյճան 2020-ի արցախեան պատերազմը յաղթեց թրքական եւ իսրայէլեան զինամթերքով ու իսլամ վարձկան ահաբեկիչներու օգնութեամբ, նախագահ Ալիեւ կը կործանէ իր երկրին միջազգային հեղինակութիւնը:
Պատերազմի ժամանակ եւ անկէ ետք Ալիեւ իր բարբարոսական գործողութիւններով ոտնահարեց Ազրպէյճանի շահերը: Հետեւանքը այն եղաւ, որ ան ինքզինք դարձուց ատելի ու մերժուած անձ, նոյնիսկ ծիծաղի առարկայ` ամբողջ աշխարհին մէջ: Մինչ Ռուսիա իր գիրկը առած է զայն` իր քաղաքական շահերուն համար, Արեւմուտքը կը հանդուրժէ զայն, որպէսզի օգտուի ազրպէյճանական նաւթէն եւ կազէն:
Շատ ուրախ եմ, որ Ալիեւ այսքան բացասական բաներ կ՛ընէ ո՛չ միայն հայ ժողովուրդին, այլ նաեւ ամբողջ աշխարհի աչքին առջեւ:
Ալիեւեան չարագործութիւններու բազմաթիւ օրինակներ կան: Ահա՛ անոնցմէ քանի մը հատը.
2020-ի պատերազմին ազրպէյճանցի զինուորները կատարած են բարբարոսական գործողութիւններ, որոնք կը խախտեն միջազգային իրաւունքը, օրինակ` գերեվարուած հայ զինուորներու եւ խաղաղ բնակիչներու գլխատումը, անոնց մարմիններուն անդամահատումը, խոշտանգումը, գերիներուն` դատ-դատարանի մէջ եւ երկարաժամկէտ ազատազրկման դատապարտումը:
Խախտելով միջազգային համաձայնութիւնները` Ազրպէյճան 2020-ի պատերազմի ընթացքին օգտագործած է արգիլուած տարանջատուող եւ ֆոսֆորային ռումբեր` հայ զինուորներ սպաննելու համար:
Ազրպէյճան պարբերաբար աւերած ու աղաւաղած է հայկական մշակութային հարիւրաւոր յուշարձաններ եւ պղծած տասնեակ հայկական եկեղեցիներ Արցախի մէջ` խախտելով «զինեալ բախումներու պարագային մշակութային արժէքներու պաշտպանութեան մասին» Լա Հէյի համաձայնագիրը:
Ազրպէյճան կը շարունակէ խախտել 2020-ի պատերազմի աւարտին Փաշինեանի, Ալիեւի եւ Փութինի միջեւ ստորագրուած հրադադարի պայմանագիրը: Ահա՛ քանի մը օրինակ, ինչպէս` բազմաթիւ հայ ռազմագերիներու ազատ չարձակելը, Արցախի մէջ խաղաղ բնակիչներու վրայ կրակելը, Հայաստանի Հանրապետութեան տարածքէն որոշ հատուածներու գրաւումը, նոր հայ պատանդներ վերցնելը եւ Հայաստանին ու Արցախին` հետագայ յարձակումներով սպառնալը, եթէ անոնք չկատարեն Ազրպէյճանի ուզածները:
Ալիեւ անմարդկայնացուցած եւ սատանայի վերածած է հայերը` զանոնք բնութագրելով ստոր ածականներով, ինչպէս` «տզրուկներ» եւ «գազաններ»: 2005-ին, գերմանական պատուիրակութեան մը այցելութեան ընթացքին, Պաքուի քաղաքապետ Հաճիպալա Ապութալիպով անոր անդամներուն անամօթաբար ըսաւ. «Մեր նպատակը հայերու լիակատար ոչնչացումն է: Դուք` նացիներդ, արդէն ոչնչացուցած էք հրեաները 1930-1940-ականներուն, այդպէս չէ՞: Դուք պէտք է հասկնաք մեզ»:
Վերջին վեց ամիսներուն Ալիեւ տասնեակ մը կեղծ բնապահպան գործիչներ ուղարկած է Լաչինի միջանցքը փակելու համար` տեղւոյն 120 հազար արցախցիները զրկելով սնունդէ եւ դեղամիջոցներէ: Այսպէս կոչուած` բնապահպանները, սակայն, աւելի նման էին ահաբեկիչներու: Այնուհետեւ Ազրպէյճան անցակէտ տեղադրեց Լաչինի միջանցքին վրայ` աւելի եւս խախտելով 2020-ի համաձայնագիրը:
Բացի ասկէ, Ազրպէյճան նաեւ պարբերաբար կ՛անջատէ Արցախի բնակչութեան համացանցն ու ելեկտրականութիւնը` սառնամանիքի պայմաններու տակ եւս արցախցիները պահելով մեկուսացուած, մթութեան մէջ եւ առանց ջեռուցումի:
Պարզ տարանցիկ ճամբու փոխարէն, Ազրպէյճան բազմիցս կը պահանջէ միջանցք` Ազրպէյճանի արեւելեան հատուածէն Նախիջեւան անցնելու համար, ինչ որ կ՛ենթադրէ Ազրպէյճանի ինքնիշխանութիւն Հայաստանի տարածքին` խախտելով 2020-ի համաձայնագիրը: Պնդելով միջանցքին վրայ` Ալիեւ փաստացիօրէն կը յետաձգէ Հայաստանի տարածքով Ազրպէյճանի մուտքը Նախիջեւան:
Ալիեւ կը յայտարարէ, որ Հայաստանի Հանրապետութեան ամբողջ տարածքը «Արեւմտեան Ազրպէյճան» է: Ասիկա կատարեալ անհեթեթութիւն է: Մինչ Արցախն ու Հայաստանը հազարամեայ պատմութիւն ունին, Ազրպէյճան նոյնիսկ մէկ դար առաջ գոյութիւն չունէր:
Ալիեւ ծիծաղելի խոստում մը տուած է` ըսելով, որ արցախցիները ազրպէյճանական տիրապետութեան տակ պիտի ապրին այնպէս, ինչպէս կ՛ապրին իր երկրի բոլոր միւս քաղաքացիները, որոնք սակայն նոյնպէս ճնշուած են: Արցախցիները լա՛ւ կը յիշեն Ազրպէյճանի բարբարոսական դաժան վերաբերումը իրենց հանդէպ: Ներկայ շրջափակումը արդէն իսկ ցոյց կու տայ, թէ ազրպէյճանցիք ապագային որքա՜ն աւելի վատ պիտի վերաբերին իրենց հետ:
Ալիեւ բազմիցս կոչ կ՛ընէ Հայաստանի` խաղաղութեան պայմանագիր կնքելու համար Ազրպէյճանի հետ: Ազրպէյճանի կողմէ ստորագրուած որեւէ համաձայնագիր անիմաստ թուղթի կտոր է, ինչպէս որ կը տեսնենք` 2020-ի համաձայնագիրին կապուած, Ալիեւի կողմէ իրագործուող խախտումներէն:
Իրավիճակը աւելի եւս վատթարացնելով` ԱՄՆ արտաքին գործոց նախարարութեան խօսնակ Մեթիու Միլըր ողջունեց Ալիեւի խայտառակ յայտարարութիւնը այն մասին, որ ինք համաներում պիտի տայ Արցախի այն բոլոր պաշտօնեաներուն, որոնք հրաժարական կու տան: Մինչդեռ Միլըր պէտք էր դատապարտէր Ալիեւի անընդունելի սպառնալիքները` Հայաստան եւ Արցախ ներխուժելու մասին:
Ալիեւ մերժած է համաշխարհային բազմաթիւ առաջնորդներու եւ միջազգային կազմակերպութիւններու, ինչպէս նաեւ ՄԱԿ-ի Ապահովութեան խորհուրդին, Համաշխարհային դատարանին եւ Մարդկային իրաւունքներու եւրոպական դատարանին պահանջները` ազատ արձակելու հայ ռազմագերիները եւ ապաշրջափակելու Լաչինի միջանցքը:
2020-ի պատերազմէն ետք Ազրպէյճան Պաքուի մէջ հիմնեց ցեղապաշտական «Ռազմական աւարի պուրակ»` ցուցադրելով հայ զինուորներու մոմէ մոտելները` կեռ քիթերով եւ աղաւաղուած դէմքերով: Միջազգային հանրութեան բողոքներէն եւ դատապարտումներէն ետք ցուցահանդէսը փակուեցաւ:
Փետրուար 2004-ին ազրպէյճանցի զինուորական Ռամիլ Սաֆարով Հունգարիոյ մէջ ՕԹԱՆ-ի ծրագիրով ուսուցման ընթացքին կացինով կտրեց քնացած հայ զինուորին գլուխը: Ազրպէյճանի կողմէ Հունգարիոյ քանի մը միլիառ տոլար վարկ տալու դիմաց Սաֆարով ժամանակէն առաջ ազատ արձակուեցաւ` հասկնալով, որ ցմահ բանտարկութեան մնացած մասով պատիժը կը կրէ Պաքուի բանտին մէջ: Սակայն Ալիեւ Սաֆարովը ընդունեց իբրեւ ազգային հերոս, անոր ներում շնորհեց, տուաւ գնդապետի կոչում, ձրի բնակարան եւ 8 տարուան չվճարուած ամսականները: Ասիկա Ազրպէյճանի հատուցումն է Սաֆարովի` սառնասիրտ սպանութիւն կատարելուն համար:
Պատերազմական բոլոր այս յանցագործութիւններուն պատճառով, Ալիեւ վարկաբեկեց իր եւ Ազրպէյճանի հեղինակութիւնը ամբողջ աշխարհի մէջ: Միջազգային քրէական դատարանը պէտք է ձերբակալէ զայն եւ դատապարտէ իբրեւ պատերազմական յանցագործ:
Հակառակ Ալիեւի այպանելի գործողութիւններուն, համաշխարհային տէրութիւնները կը շարունակեն փակել իրենց աչքերը` անտեսելով անոր բազմաթիւ յանցագործութիւնները, կուրցած ըլլալով Ազրպէյճանի նաւթով ու կազով:
Արեւելահայերէնի թարգմանեց`
ՌՈՒԶԱՆՆԱ ԱՒԱԳԵԱՆ
Արեւմտահայերէնի վերածեց`
ՍԵԴԱ ԳՐԻԳՈՐԵԱՆ
