Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ
Մէկ միլիոն թոն հազուագիւտ մետաղներ գտնուած են Շուէտի մէջ. սակայն ինչո՞ւ ասիկա գանձ մըն է, եւ ի՞նչ են այս հազուագիւտ հողերը:
Շուէտի հիւսիսը գտնուած է աւելի քան մէկ միլիոն թոն մետաղներ պարունակող տարածք մը: Այդ վայրին մէջ գտնուող մետաղներու ճիշդ քանակը տակաւին չէ հաստատուած, սակայն, ըստ ներկայի ենթադրութիւններուն, ան կրնայ ներկայացնել միջազգային պահեստներուն, այսինքն` մօտաւորապէս 120 միլիոն թոն, նուազ քան 1 առ հարիւրը:
Այս մետաղները, որ կը կոչուին հազուագիւտ հողեր, կը ներկայացնեն մեր «կապակցութեան կեանքի ոսկին»: Անոնք կարելիութիւնը կու տան շինելու «թաչ սքրիններ», սմարթֆոն հեռաձայններ, ելեկտրական ինքնաշարժներու պաթըրիները…
– Ինչո՞ւ անոնք կը կոչուին հազուագիւտ հողեր
Նէօտիմ, տիսփրոսիոմ, էրպիոմ, իթրիոմ, սքանտիոմ... Այս տարօրինակ անուններ ունեցող մետաղները ամէն տեղ կան` բջիջային հեռաձայններու թաչ պաստառներուն վրայ, հետֆոներուն մէջ, պաթըրիներուն, համակարգիչներուն հարտ տիսքերուն մէջ… Այս հազուագիւտ մետաղները 17 հատ են, անոնց տրուած է «հազուագիւտ հողերու» անունը, եւ քանի մը տարուան ընթացքին անոնք անհրաժեշտ դարձած են: Եւ, հետեւաբար, շատ փնտռուած:
Անոնց տրուած է «հազուագիւտ հողեր» անունը, որովհետեւ անոնք գտնուած են 19-րդ դարու սկիզբները, տակաւին այդ շրջանին հազուագիւտ հանքերու մէջ: Իսկ այն հողերը որոնց վրայ սփռուած էին այդ հանքերը, իրարմէ զատելը դժուար էր. հազուագիւտ էին: Հետեւաբար «հազուագիւտ մետաղներու» փոխարէն` գործածուած է «հազուագիւտ հողեր»:
Սակայն հակառակ իրենց անունին` անոնք իսկապէս հազուագիւտ մետաղներ չեն: Անոնք կը գտնուին գրեթէ ամբողջ մոլորակին վրայ: Մինչեւ այսօր մետաղներու շուկային մէջ գտնուող հազուագիւտ մետաղներուն 98 առ հարիւրը Չինաստանը կը հայթայթէ: Սակայն այս երկրին մէջ գոյութիւն ունին այս մետաղներու միջազգային պահեստներուն միայն 37 առ հարիւրը:
– Ապականող աշխատանք մը
Մեծ մտահոգութիւնը այն է, որ այս մետաղները արդիւնահանելը շատ դժուար է: Միջոցները շատ սուղ են եւ ապականող: Այս աշխատանքը կ՛արտանետէ առողջապահութեան համար վտանգաւոր մետաղեայ փոշիներ, կը գործածէ հողը եւ գետերը ապականող քիմիական վտանգաւոր նիւթեր եւ կրնայ, կարգ մը պարագաներու, վտանգաւոր ճառագայթներ արձակել:
– Լաւ լուր մը` Եւրոպայի համար
Այս հանքերուն գտնուիլը լաւ լուր մըն է Եւրոպայի համար, որ կը տառապի ուժանիւթ մարզին մէջ Ռուսիայէն իր կախեալ ըլլալուն պատճառով եւ այժմ կը փորձէ ձերբազատիլ հազուագիւտ մետաղներուն մարզին մէջ: Եւրոպական Միութեան նախագահուհին սեպտեմբերին յայտարարած էր, որ Եւրոպական Միութեան հազուագիւտ մետաղներու պահանջը հինգով պիտի բազմապատկուի մինչեւ 2030 թուականը:
Սակայն աշխատանքները սկսելէ առաջ պէտք է երկար ժամանակ լաւապէս ուսումնասիրել, թէ ինչպէ՛ս այդ մետաղները հաւաքել` նուազագոյն ժխտական ազդեցութիւններ յառաջացնելով:
Անհաւատալի, Բայց Իրա՛ւ
– Կարգ մը շուներ ալերժի ունին կատուներու հանդէպ:
– Եգիպտոսի առաջին կին փարաւոնը` Հաթշեփսութ եղունգները, կարմիր եւ սեւ կը ներկէր:
– Երեւակի լուսինը` Փան, ընկոյզի ձեւ ունի:
– Սակուարօ քաքթիւսը միայն 2,5 սմ կ՛աճի 10 տարուան ընթացքին:
– Ամէնէն մեծ ագեվազները կրնան չափահաս մարդու մը ծանրութիւնը ունենալ:
– Գոյութիւն ունի հազուադէպ անհանգստութիւն մը, որ պատճառ կը դառնայ մարդուն մինչեւ 20 ժամ քնանալուն:
– Մեղու մեղրահաւ թռչունի տեսակը կրնայ օրուան ընթացքին մինչեւ 1500 ծաղիկէ սնանիլ:
– Քանդակագործ մը կրցած է քանդակել իսկական չափով աստղանաւորդի մը արձանը մէկ թոն կշռող չետըր պանիրի կտորէ մը:
– Աստղանաւորդ մը իր աղջկան անուան սկզբնատառերը գրած է լուսինին փոշիոտ մակերեսին վրայ:
– Կարգ մը գորտեր խեչափառ կ՛ուտեն:
– Ճարտարապետ մը կրցած է փոքրիկ կամուրջ մը շինել խաւաքարտէ խողովակներով:
– Չինաստանի Չոնկքինկ քաղաքին մէջ շոգեկառքը կ՛անցնի 19 յարկանի շէնքի մը մէջէն:
-Բոյսերը ունին «ուղեղ» մը, որ կ՛որոշէ, թէ բոյսը ե՛րբ պէտք է աճի:
– Աստղանաւորդներուն կրունկներուն մորթը կը կեղուըւի, երբ անոնք երկար ատեն անջրպետի մէջ ժամանակ կ՛անցընեն:
– Ֆրանսայի Լուի 14 թագաւոր 10 սմ բարձր կրունկով կօշիկ կը հագուէր:
– Վայրի ելակները կրնան դեղին ըլլալ:
– Քանատայի մէջ գոյութիւն ունի քաղաք մը, որուն անունը Սեն- Լուի-Տիւ-Հա՛-Հա՛ է:
– Երկրաշարժերը կրնան վայրկենական ոսկի ստեղծել երկրագունդին կեղեւին մէջ:
– Կարգ մը մարախներ վարդագոյն կ՛ըլլան:
– Արեւածաղիկները կրնան այնքան աճիլ, որ անոնց բարձրութիւնը կրնայ անցնիլ իրար վրայ կանգած երկու փիղերու բարձրութենէն:
Մտածենք
Համացանցին Վրայ
Հայկ, Սեւակ, Յարութ, Արամ եւ Վաչէ ամէն օր ժամանակ կ՛անցընեն համացանցին վրայ: Վարի տախտակին մէջ կը գտնուին տեղեկութիւններ այն մասին, թէ անոնք ուրկէ՛ կը կապուին համացանցին, որքան ժամանակ կ՛անցընեն համացանցին վրայ եւ որո՛նք են անոնց իւրաքանչիւրին յաճախ այցելած կայքէջերը:
Վարի տեղեկութիւններուն հետեւելով` տախտակին մէջ X մը դիր, երբ անձի մը տեղեկութիւնը կը համապատասխանէ, գտնելու համար իւրաքանչիւրին սովորութիւնները:
***
1.- Այն անձը, որ իր ե-նամակները կը կարդայ, 30 վայրկեան նուազ ժամանակ կ՛անցընէ համացանցին վրայ, քան` Վաչէն:
2.- Այն անձը, որ սովորաբար դաստիարակչական կայքէջեր կը փնտռէ համացանցին վրայ, ո՛չ հանրային պարտէզին մէջ կ՛աշխատի, ո՛չ ալ սրճարանին մէջ: Ան տունէն համացանցին վրայ խաղեր խաղցող անձէն 60 վայրկեան նուազ ժամանակ կ՛անցընէ համացանցին վրայ, բայց 30 վայրկեան աւելի, քան` Արամը:»
3.- Յարութը համացանցին վրայ կ՛աշխատի շոգեկառքին մէջ: Ան չի սիրեր մարզական կայքէջերը, եւ իր տեղափոխութիւնները 1 ժամէն աւելի երկար կը տեւեն:
4.- Հայկ միայն մօտաւորապէս կէս ժամ կրնայ համացանցը գործածել իր գործի վայրին մէջ:
5.- Սեւակը ամէնէն երկար ժամանակը կ՛անցընէ իր համակարգիչին առջեւ: Ան լուրերը չի կարդար` սրճարանի մէջ նստած:
6.- Վաչէն հանրային պարտէզ չի սիրեր երթալ:
Ժամանց
Կրնա՞ս գտնել 2 պատկերներուն միջեւ գոյութիւն ունեցող 9 տարբերութիւնները:
Կրնա՞ս գտնել դէպի ելք առաջնորդող ճամբան:
Կրնա՞ս գտնել պատկերին մէջ պահուած առարկաները:
Կրնա՞ս լուծել ձախ կողմի սիւնակին մէջի բազմապատկութիւնները, եւ
ապա տախտակին մէջ գտնել երեք թիւերու շարքին տեղը: