Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ
Սամիները, որոնք ճանչցուած են նաեւ լափոն անունով, կ՛ապրին հիւսիսային Եւրոպայի մէջ` Նորվեկիա, Շուէտ, Ֆինլանտա, Ռուսիա: Կարգ մը սամիներ հիւսիսային եղջերուներ բուծանելով կը զբաղին:
* * *
Մօտաւորապէս 20 տարիներ առաջ Ֆինլանտայի հիւսիսը երիտասարդ սամիները չէին ուզեր եղջերուներ բուծանելով զբաղիլ: Անոնք կ՛երթային դէպի հարաւ` յուսալով ուրիշ արհեստ մը, ուրիշ կեանք մը գտնել: Այժմ շատ աւելի մեծ թիւով երիտասարդներ կը նախընտրեն մնալ եւ եղջերուներ պահել: Մօտաւորապէս 4000 անասնաբոյծներու մէջ 4 անձերէն մէկը 25 տարեկանէն փոքր է: Ըստ եղջերուներ բուծանողներու ընկերակցութեան նախագահուհիին, մարդիկ սկսած են աւելի լաւ գնահատել ազատութիւնը, բնութիւնը եւ աւանդութիւնները: Այն երիտասարդները, որոնք անասնաբուծութիւնը կ՛ընտրեն, շատ հպարտ են իրենց վիճակով: Բազմաթիւ երիտասարդներ, որոնք կ՛ընտրեն այս արհեստը, կու գան ընտանիքներէ, որոնք արդէն այդ մարզին մէջ կ՛աշխատին:
* * *
Եղջերուները կը պահուին իրենց միսին եւ մուշտակին համար: Վերջին տարիներուն արհեստը արդիականացած է. անասունները կը հաւաքուին յատուկ ինքնաշարժներու, տրոններու, եւ երբեմն նոյնիսկ ուղղաթիռներու միջոցով: Սակայն անասնաբոյծները մտահոգ են կլիմայական խանգարումին պատճառով: Երբ ցուրտ եւ աւելի մեղմ օդի կարճ շրջանները իրարու կը հետեւին, գետինը սառոյցով կը ծածկուի` արգելք դառնալով եղջերուներուն հասնելու իրենց ուտելիքին:
190 Տարեկան Ճոնաթան`
Աշխարհի Ամէնէն Տարիքոտ Կրիան
– Ըստ մասնագէտներուն, Ճոնաթան` հսկայ կրիայ մը, ծնած է 1832-ին: Սակայն ան կրնայ աւելի տարիքոտ ըլլալ:
– Ճոնաթան եկած է Սեշել կղզիներէն: Ան Սենթ Հելէն կղզին հասած է 1882-ին: Անոր տարիքը ճշդելու համար մասնագէտները ուսումնասիրած են անոր` կղզի ժամանումին օրերէն առնուած նկար մը: Ըստ անոնց, այդ ժամանակաշրջանին Ճոնաթան նուազագոյնը 50 տարեկան էր արդէն:
– Այդ թուականէն ի վեր Ճոնաթան կ՛ապրի Սենթ Հելենի ղեկավարին բնակավայրին պարտէզին մէջ: Այս անձը կղզին կը ղեկավարէ` նշանակուելով Անգլիոյ կողմէ, որուն կը պատկանի այդ տարածքը: 140 տարիներու ընթացքին Ճոնաթան` իբրեւ դրացի, ունեցած է 35 ղեկավարներ:
Գիտէի՞ր, Թէ…
– 50 տարի առաջ…
3 ապրիլ 1973-ին ամերիկացի ճարտարագէտ Մարթըն Քուփըր եղաւ այն առաջին անձը, որ մոպայլ հեռաձայնով մը հեռաձայնեց: Անոր գործիքը կը կշռէր մօտաւորապէս 1 քիլօ եւ օժտուած էր 10 սանթիմեթր երկարութիւն ունեցող ալեհաւաքով մը:
– 70 տարի առաջ…
29 մայիս 1953-ին Էտմընտ Հիլըրի եւ Թենզինկ Նորկէյ եղան առաջին մագլցողները, որոնք կրցան հասնիլ Ասիոյ մէջ գտնուող աշխարհի ամէնէն բարձր լերան` Էվերեսթի գագաթը:
– 100 տարի առաջ…
16 հոկտեմբեր 1923-ին իր եղբօր` Ռոյի հետ Ուալթ Տիզնէյ կը ստեղծէ անիմէյշընի իր առաջին աշխատանոցը:
Անհաւատալի, Բայց Իրա՛ւ
– Քանատայի Սասքաչուան շրջանին մէջ մօտաւորապէս 8200 հոգի մասնակցած է ձիւնէ գնդակներու հսկայական կռիւի մը:
– Գոյութիւն ունի գորտի տեսակ մը, որուն մարմինին ջուրին երկու երրորդը սառի կը վերածուի, երբ ան ձմեռնային քունի մէջ կը մտնէ:
– Միացեալ Նահանգներու Մէյօ շրջանին բնակիչները կրցան 12 յարկանի շէնքի մը բարձրութեամբ ձիւնեմարդ մը շինել: Այս աշխատանքը տեւեց մէկ ամիս: Իբրեւ թարթիչներ` անոնք գործածեցին դահոյկներ, իսկ շրթունքներուն համար` ինքնաշարժի անիւներ:
– Ամէն տարի հիւսիսային եղջերուները կը գաղթեն` կտրելով աւելի քան 966 քմ: Ասիկա կը համապատասխանէ մօտաւորապէս Փարիզէն Պերլին հեռաւորութեան:
– Ըստ ճարտարագէտի մը, ձիւնեմարդ մը շինելու համար ամէնէն լաւ ջերմաստիճան – 1,1 աստիճան է:
– Սառոյցի վրայ չմշկելու ժամանցը հնարուած է 5000 տարիներ առաջ, Ֆինլանտայի մէջ:
– Միացեալ Նահանգներու Ֆլորիտա նահանգին մէջ մարդիկ ձիւնեմարդեր կը շինեն… աւազով:
– Մէկ ձիւնի փաթիլը կրնայ պարունակել 180 միլիառ ջուրի մոլեքիւլներ:
– Ամէն տարի, Ճափոնի Սափփորօ շրջանին մէջ տեղի ունեցող սառոյցի փառատօնին ընթացքին մարդիկ կը շինեն աւելի քան 10 հազար ձիւնեմարդեր:
– Ձիւնամրրիկի մը ընթացքին կրնայ 36.3 միլիոն թոն ձիւն մէկ անգամէն թափիլ:
– Հիւսիսային եղջերուին եղջիւրները ինքնաշարժի անիւէ մը աւելի ծանր կը կշռեն:
– Հիւսիսային եղջերուներուն կճղակները կ՛ընդլայնին ամառը եւ կը կծկուին ձմրան:
Ժամանց
Կրնա՞ս գտնել ելքի ճամբան:
Կէտերը իրարու միացուր 1-69` յայտնաբերելու համար պահուած պատկերը:
Կրնա՞ս գտնել 2 պատկերներուն միջեւ գոյութիւն ունեցող 10 տարբերութիւնները:
Կրնա՞ս գտնել պատկերին մէջ պահուած առարկաները:
