ՏԻԳՐԱՆ ՊԷՕՃԷՔԵԱՆ
Թուրքին բարբարոսութիւնը ընդդէմ հայերու չէ սկսած 1915-ի ջարդէն, ան դարեր շարունակ հալածած է մեզ: Եթէ առնենք պատմութիւնը 1915 թուականէն ետք, պիտի տեսնենք, թէ այն թիւը, որուն մասին կը խօսինք` մէկուկէս միլիոն, շատ նուազ է եւ շատ հեռու` իրականութենէն: Փորձեցին մեզ բնաջնջել, բայց մնացինք, տեղահանուեցանք, բայց մնացինք եւ այսօր, հարիւր եօթը տարիներ ետք, տակաւին կը մնանք ու պիտի մնանք պահանջատէր` մինչեւ մեր իրաւունքներու եւ պահանջներու իրականացումը: Թուրքը շարունակեց իր բարբարոսութիւնը` նահատակներուն թիւը աւելցնելով մէկուկէս միլիոն առաւել մէկ, առաւել տասը, հարիւր, իսկ վերջինը արցախեան 44-օրեայ պատերազմին` հազարներով: Գնեց խիղճեր` Հայաստան թէ սփիւռք, փորձելով հարուածել ազգս` զայն պառակտելով: Այդ երազն անգամ պիտի չիրականանայ: Անկարելի է ջնջել ազգ մը, որ գիտէ պահանջատէր եւ մարտունակ սերունդ պատրաստել, անկարելի է ջնջել ազգ մը, որուն մանուկները հպարտ են, որ հայ են, որուն մանուկները կը յիշեն ու կը պահանջեն: Ծախուած խիղճերը չեն կրնար նոյնիսկ շալկել այդ լոզունգները, զորս շալկած են հայ մանուկները: Հոս կ՛ուզեմ յիշել Մկրտիչ Պէշիկթաշլեանի մէկ ոտանաւորէն տուն մը, ուր նահատակի մը թաղման ժամանակ կ՛ըսէ.
Գնա՛ զրուցէ հայկազարմից մեծ որդւոց,
Որ կան այստեղ ազատ ու քաջ դեռ հայեր,
Որոնք ի բիւր պատերազմաց թէպէտ խոց`
Ի ժայռ կանգուն են կեցել:
Հայուն պայքարը միայն թուրքին դէմ չէ, այլ նաեւ` այն հայերուն, որոնք կը գործեն թուրքին հրահանգներով` անոր երազները իրականացնելու. պայքարը այն հայուն դէմ է, որ կը սեղմէ թուրքին ձեռքը ու կը նստի բանակցութեան սեղան` զիջելու եւ հող ծախելու:
Որպէս լիբանանահայ քաղաքացի` կ՛ուզեմ անդրադառնալ Լիբանանի մէջ հայերը պառակտելու թուրքին փորձերուն: Հիւրընկալ այս երկիրը մեզ ընդունեց իր հողերուն վրայ, որոշ ժամանակ ապրեցանք թիթեղաշէն տուներու մէջ, մեր աշխատասիրութեան իբրեւ արդիւնք եւ գոյատեւելու նպատակով կարողացանք այդ թիթեղաշէն տուները վերածել քարի: Շինեցինք եկեղեցի, դպրոց, ակումբ. Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմի օրերուն մեծ կորուստներ եւ վնասներ կրելով հանդերձ, մնացինք չէզոք եւ հասանք բոլորին մարդասիրական օգնութիւններով, այնպէս ալ կը հասնինք կարելիութեան սահմաններու մէջ մինչեւ օրս: Թուրքը փորձեց մեզ մխրճել այդ պատերազմի մութ անկիւնները, չկարողացաւ. իր ցուցմունքներով եւ ֆինանսաւորումով սպաննեց կամ առեւանգեց մեր ղեկավարներէն ոմանք` այլոց ձեռքով, դարձեալ չկարողացաւ մեզ պառակտել, իսկ այսօր դարձեալ մեզ պառակտելու փորձերով մէջտեղ նետեց մարդիկ, որոնք կը քարկոծեն հայ անհատներ, պատասխանատուներ` իրենց սուտերով ու զրպարտութիւններով: Թուրքին երազն է մեզ պառակտել, իսկ քարկոծողներուն երազն է երեսփոխանական կամ այլ աթոռի տիրանալ. հակառակ անոր որ անոնք առաջադրուած են իբրեւ թեկնածուներ հայ համայնքին, բայց ոչ մէկ օր եղած են հայ: Կը պահուըտին այն լոզունգին ետեւ` ըսելով. «Մենք դէմ չենք այս կամ այն կուսակցութեան, այլ դէմ ենք անոնց ղեկավարութեան»: Թող հանեն իրենց դէմքերուն դրած հայու դիմակը, որպէսզի երեւին իրենց իսկական դէմքերը:
Իսկ հայրենիք, ա՜խ հայրենիք, ոստիկան ջան, որ կը ձերբակալես հայ ցուցարարներ, կը հրես, կ՛արգիլես ցոյցերու ընթացքը` ընդդէմ վարչակարգի. քաջ գիտեմ, որ համոզուած չես քու ըրած արարքներուդ, բայց հրահանգի ենթակայ ես, ձեզմէ շատեր, եթէ ոչ բոլորդ, ունիք նահատակ հայր, եղբայր, զաւակ, ընկեր թէ բարեկամ: Հանէ՛ գլխէդ կարմիր պերէդ եւ միացիր ցուցարարներուն` կերտելու նոր Հայաստան, ունենալու ազատ, անկախ եւ միացեալ հայրենիք: Մեծ ազդեցութիւն ունեցաւ վրաս երկու տարեկան մանուկին կանչը` պայքար, պայքար մինչեւ վերջ: