ՀՄԸՄ-ական մարդու ապրումներով» ամբողջ դար մը բոլորելէ ետք, 25 նոյեմբեր 2021-ին իր պաշտելի միութեան եւ ժողովուրդին հրաժեշտ տուաւ ՀՄԸՄ-ի երիցագոյն սերունդի վերջին ներկայացուցիչներէն Սամուէլ Մկրտիչեանը, որուն անունը սերտօրէն կապուեցաւ ՀՄԸՄ խօսքին ու գիրին, գրիչին ու միտքին: Ան, որ աւելի քան կէս դար ՀՄԸՄ-ը եւ իր նուիրեալները ապրեցուց յուշագրութիւններով եւ տպաւորապաշտ գրութիւններով:
ՀՄԸՄ-ի «Արժանեաց» շքանշանակիր Սամուէլ Մկրտիչեան ծնած էր 1922-ին, սասունցի ծնողքէ, Մուֆարղինի` պատմական Տիգրանակերտի մէջ: Վեց տարեկանին ծնողքին հետ ան անցած է Հալէպ, Սուրիա:
Նախնական կրթութիւնը ստացած է Ֆրանսիսքան միաբանութեան Թեր Սենթ դպրոցին մէջ, որմէ ետք ինքնաշխատութեամբ յաջողած է կեանքի ասպարէզ մուտք գործել եւ ոսկերչութեան արհեստը կիրարկել:
Սամուէլ Մկրտիչեանի ՀՄԸՄ-ական գործունէութիւնը կ՛ընդգրկէ Սուրիան, Լիբանանը եւ Արեւմտեան Մ. Նահանգները: ՀՄԸՄ մուտքը կը կատարուի 1933-ին, սկաուտութեան ճամբով: 1937-ին ան մաս կը կազմէ ՀՄԸՄ-ի Հալէպի «Եռագոյն» ֆութպոլի երկրորդական խումբին: Կարճ ժամանակ մը կը խաղայ նաեւ «Արծիւ» խումբէն, ապա մաս կը կազմէ «Նաւասարդ» խումբին, որուն հետ կը շահի Հալէպի երկրորդական խումբերու ախոյեանութիւնը:
1944-ին Սամուէլ Մկրտիչեան կը հրաւիրուի ՀՄԸՄ-ի Հալէպի ֆութպոլի ներկայացուցչական խումբ եւ 1945-1946 տարիներուն քանի մը մրցում կը կատարէ խումբին հետ: Այնուհետեւ ան երկար տարիներ կը կատարէ իրաւարարութիւն` ՀՄԸՄ-ի Հալէպի երկրորդական խումբերու եւ միջմասնաճիւղային մրցումներու ընթացքին:
1960-ականներու սկիզբը Սամուէլ Մկրտիչեան կը հաստատուի Պուրճ Համուտ, Լիբանան եւ 1967-ին, ՀՄԸՄ-ի Պուրճ Համուտի ֆութպոլի պատասխանատուի հանգամանքով, ան մաս կը կազմէ ՀՄԸՄ-ի ֆութպոլի Լիբանանի ներկայացուցչական խումբի առաջին թեքնիք յանձնախումբին, ուր կը գործէ մինչեւ 1984: Շրջան մը ան կ՛ընտրուի ՀՄԸՄ-ի Պուրճ Համուտի մասնաճիւղի վարչական եւ փոխատենապետ:
Ֆութպոլիստի, իրաւարարի եւ վարչական պատասխանատուի իր կարողութիւններուն կողքին, Սամուէլ Մկրտիչեան կանուխէն կը ցուցաբերէ գրական շնորհներ: Իբրեւ մարզական թղթակից` ան կ՛աշխատակցի «Արեւելք Մարզաշխարհ»-ին: Իր առաջին թղթակցութիւնները կը կրեն 1946 թուականը: Տարիներու ընթացքին ան ՀՄԸՄ-ի մասին 200 յօդուած կը գրէ Հալէպի «Արեւելք», «Արեւելք Մարզաշխարհ», Պէյրութի «Ազդակ», ՀՄԸՄ-ի պաշտօնաթերթ «Մարզիկ», Լոս Անճելըսի «Ասպարէզ» եւ «Նոր Կեանք» թերթերու էջերուն: 1982-1983 ան կը վարէ ՀՄԸՄ-ի Լիբանանի շրջանային մամլոյ յանձնախումբին ատենապետութիւնը:
Սամուէլ Մկրտիչեան 1986-1996 կը նուիրուի գեղարուեստական գրականութեան` գրելով պատմուածքներ եւ յուշեր: 1988-ին ան լոյս կ՛ընծայէ «Հողին կանչը» խորագրեալ պատմուածքներու իր Ա. հատորը, 1996-ին` «Օտար ճամբաներու վրայ» պատմուածքներու Բ. հատորը, 2002-ին` «ՀՄԸՄ-ական մարդու ապրումներ» յուշագրական հատորը, իսկ 2013-ին`«Երգեր ու վէրքեր» յուշագրական Բ. հատորը:
Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմին բերումով, Սամուէլ Մկրտիչեան 1988-ին կը հաստատուի Մ. Նահանգներ եւ կ՛անդամակցի ՀՄԸՄ-ի Լոս Անճելըսի մայր մասնաճիւղին: Միաժամանակ, ան կը շարունակէ գրական իր գործունէութիւնը եւ կ՛անդամակցի Հայաստանի Գրողներու միութեան եւ կը վարէ Լոս Անճելըսի անոր նորաստեղծ մասնաճիւղին ատենապետութիւնը:
1994-ին ՀՄԸՄ-ի Լիբանանի Շրջանային վարչութիւնը գնահատելով եղբօր միութենական երկարամեայ գործունէութիւնը` զայն կը պարգեւատրէ «Ծառայութեան» շքանշանով: Չորս տարի ետք, միութեան 80-ամեակին, ան կ՛արժանանայ ՀՄԸՄ-ի Կեդրոնական վարչութեան «Արժանեաց» շքանշանին:
Եղբ. Սամուէլ Մկրտիչեան մինչեւ խոր ծերութիւն հաւատարիմ կը մնայ ՀՄԸՄ-ի ազգային-գաղափարական արժէքներուն եւ գրեթէ մինչեւ վերջ կը մասնակցի միութենական կեանքին:
