Պոլսոյ Ս. Սոֆիա տաճարի կարգավիճակի փոփոխութենէն ետք այնտեղ 24 յուլիսին տեղի ունենալիք առաջին նամազին հրաւիրուած են տարբեր երկիրներու ղեկավարներ, որոնց շարքին Ազրպէյճանի նախագահ Իլհամ Ալիեւը: Այս մասին կը հաղորդէ թրքական «Հիւրրիեթ» օրաթերթը:
Ս. Սոֆիայի տաճարին մէջ առաջին նամազին Թուրքիոյ նախագահ Ռեճեփ Թայիփ Էրտողանի կողքին նաեւ ներկայ պիտի ըլլան Քաթարի իշխանը եւ շարք մը երկիրներու ղեկավարներ:
Յիշեցնենք, որ Թուրքիոյ պետական խորհուրդը (բարձրագոյն վարչական դատարան) չեղեալ յայտարարած է Պոլսոյ Ս. Սոֆիայի տաճարը թանգարան դարձնելու մասին 1934 թուականի որոշումը: Թուրքիոյ նախագահ Ռեճեփ Թայիփ Էրտողան ատկէ ետք հրամանագիր ստորագրած է տաճարը մզկիթի վերածելու մասին:
«Անատոլու» լրատու գործակալութիւնը հաղորդեց, որ Թուրքիոյ նախագահ Ռեճեփ Թայիփ Էրտողան Ֆրանչիսկոս պապը հրաւիրած է այցելելու Ս. Սոֆիա: Ըստ նախագահի բանբեր Իպրահիմ Քալընի, Թուրքիան բոլորին հրաւիրած է մզկիթ, ներառեալ` Ֆրանչիսկոս պապին:
Յիշեցնենք, որ պապը անցեալ շաբաթ ցաւ յայտնած էր Ս. Սոֆիան մզկիթի վերածելու որոշումին համար` ըսելով. «Մտածումներս կ՛երթան Պոլիս: Ես կը մտածեմ Ս. Սոֆիայի մասին եւ շատ տխրած եմ»:
Միւս կողմէ, Եւրոպական Միութեան Ուղղափառ եկեղեցիներու ներկայացուցիչներու յանձնախումբը հրապարակեց յայտարարութիւն մը, որով դատապարտեց Ս. Սոֆիայի տաճարը` թանգարանէ մզկիթի վերածելու որոշումը:
«Ժողովրդավարութեան, մարդկային արժանապատուութեան եւ օրէնքի գերակայութեան դարաշրջանին մէջ, երբ փորձեր կը կատարուին ջնջելու Ս. Սոֆիայի քրիստոնէական ծագումը եւ այդպիսով դաժանօրէն վերափոխել այս յուշարձանը, որ կը պատկանի ամբողջ մարդկութեան, այդ փորձերը անհասկնալի, վիրաւորական եւ վտանգաւոր են», կը նշուի յայտարարութեան մէջ:
Յանձնախումբը կը յիշեցնէ, որ Եւրոպական Միութեան կառոյցները, «իբրեւ եւրոպական եւ համընդհանուր արժէքներու պաշտպաններ եւ իբրեւ եւրոպացի քաղաքացիներու ձայներ», կրնան «եզակի դեր ունենալ համաշխարհային մշակութային ժառանգութեան, պատմական յիշողութեան եւ կրօնական բազմակարծութեան պաշտպանութեան գործին մէջ»:
Եգիպտոսի Գերագոյն Միւֆթին Կը Դատապարտէ
Ս. Սոֆիան Մզկիթի Վերածելը
Իսլամական երկիրներուն մէջ քրիստոնէական եկեղեցիները պէտք է պահպանեն իրենց կարգավիճակը: «Երկիր» կը հաղորդէ, որ այս մասին յայտարարած է Եգիպտոսի միւֆթի Շաուքի Ալամ:
«Եկեղեցիները պէտք է պահպանուին այնպէս, ինչպէս են, ինչպէս մզկիթները չեն կրնար վերածուիլ եկեղեցիներու», ըսած է միւֆթին: Ըստ անոր, Եգիպտոսի պատմութեան մէջ «այդպիսի բան չէ կատարուած»:
Շաուքի Ալամ շեշտած է, որ տարբեր հաւատքի ներկայացուցիչները պէտք է պահպանեն իրենց եզակի յատկանիշները:
Եգիպտոսի գերագոյն միւֆթին յիշեցուցած է, որ իսլամական կրօնը կ՛արգիլէ ոչնչացնել տաճարները եւ սպաննել վանականները: «Երկրպագութեան վայրերը մարդու հաւատքի առանձնայատկութիւնն են, եւ կարեւոր է անոնց յարգանքով վերաբերիլ եւ պահպանել զանոնք», ըսած է Միւֆթին` մատնանշելով Քորանի բնագիրները, որոնք կը խօսին մարդկութեան համաշխարհային մշակութային ժառանգութիւնը պահպանելու անհրաժեշտութեան մասին:
