Աւելի քան 30 տարի է` հայկական դիւանագիտութեան պաշտօնական եւ ոչ պաշտօնական թիւ մէկ խնդիրը Արցախի հիմնահարցի լուծումն է: Ժամանակ առ ժամանակ, հայկական շահերից ելնելով կամ դրանց հակընդդէմ, միջազգային բեմերում հնչում են յայտարարութիւններ, որոնք մեր կա՛մ ազրպէյճանական կողմի ոգեւորութեան, կա՛մ հիասթափութեան առիթն են դառնում: Ինչեւէ, դիւանագիտութեան յաջողութիւնը պահանջում է յարատեւ մշտական աշխատանք: Այդ աշխատանքի մէջ չի կարելի անտեսել անցեալի ձեռքբերումներն ու բացթողումները, եւ ներկայ աշխատանքը պէտք է կառուցել նախկին յաջողութիւնները զարգացնելու կամ նախկին անյաջողութիւնը սրբագրելու համար: Ինչպէս էլ ուզենանք անուանել Արցախի շուրջ ծաւալուող դիւանագիտական աշխատանքը, յստակ է, որ Հայաստանի եւ Ազրպէյճանի միջեւ Հայաստանի վարչապետի եւ Ազրպէյճանի նախագահի, ինչպէս նաեւ Հայաստանի եւ Ազրպէյճանի ԱԳ նախարարների մակարդակով ընթանում են բանակցութիւններ: Այս առումով, բանակցութիւններ են ինչպէս ընդհանուր փաստաթղթի շուրջ մտքերի փոխանակութեան, այնպէս էլ փաստաթղթի իւրաքանչիւր մանրուքի շուրջ կողմերի ընկալումների նոյնականացման ուղղութեամբ ընթացող զրոյցները:
Հայկական մամուլում շատ է խօսւում յունուարի վերջին Հայաստանի եւ Ազրպէյճանի ԱԳ նախարարների ժամեր շարունակ տեւած հանդիպման մասին եւ դրանից յետոյ, ինչպէս միշտ, եռանախագահների եւ երկու կողմերի քիչ բան ասող յայտարարութեան մասին: Ի հարկէ, բոլոր կողմերն էլ փորձել են ինչ-որ ձեւով բացայայտել բանակցային նիւթի մի հատուած, սակայն ընդհանուր պատկերը այդպէս էլ մնում է չբացայայտուած: Դրան զուգահեռ, վերջին շաբաթում Ազրպէյճանի կողմից հնչել են երկու յայտարարութիւններ, որոնք ինչ-որ տեղ մտահոգութեան առիթ են տալիս: Առաջինը Ազրպէյճանում տեղի ունեցած ընտրութիւնների կապակցութեամբ Ազրպէյճանի ԿԸՀ-ի յայտարարութիւնն էր, որտեղ մտահոգութիւն էր յայտնւում «ԼՂ հայկական համայնքի իրաւունքների մասին», իսկ միւսը Ազրպէյճանի ԱԳ նախարարի հնչեցրած մտահոգութիւնն էր, ըստ որի, «Հայաստանի կողմից Ազրպէյճանի տարածքի 20 տոկոսի բռնագրաւումը միջուկային ահաբեկչութեան սպառնալիք է ստեղծում»:
Թէեւ Արցախի ԿԸՀ-ն եւ մարդու իրաւունքների պաշտպանը պատասխանել են Ազրպէյճանի ԿԸՀ-ի «մտահոգութեանը», իսկ Զոհրաբ Մնացականեանը` Ազրպէյճանի ԱԳ նախարարի սպառնալիքի վտանգին, այնուամենայնիւ զգալի է, որ Ազրպէյճանը փորձում է աշխուժ դիւանագիտական գրոհ կազմակերպել:
Զուգահեռաբար, պէտք է նկատի ունենալ, որ փետրուարի վերջին Ազրպէյճանի կողմից դարձեալ շեփորահարուելու է Խոջալուի շինծու ցեղասպանութեան քարոզչական հնարքը:
Այս բոլորին հայկական կողմը պէտք է նախապատրաստուի բոլոր դիւանագիտական հարթակներում: Այս օրերին Արցախում զբաղուած լինելով նախընտրական գործընթացներով` քաղաքական համապատասխան պատասխանատուների համար կարծես թէ երկրորդական տեղ է գրաւում Ազրպէյճանի կողմից կիրառուող այս աշխուժութիւնը: Նկատելի է, որ Արցախի ԱԳՆ-ն չի արձագանգել ոչ միայն ժընեւեան հանդիպման ընթացքում ծագած անդրադարձներին, ինչպէս նաեւ լռում է Ազրպէյճանի ԿԸՀ-ի եւ ԱԳ նախարարի յայտարարութիւնների առնչութեամբ:
Անկախ ներքին քաղաքական վայրիվերումներից ու թոհուբոհներից` արտաքին քաղաքականութիւնը Արցախի Հանրապետութեան առանցքային այն ուղղութիւնն է, որտեղ ընկրկումն ու յապաղումը կարող է ունենալ այնպիսի հետեւանքներ, որոնց վերացման համար շատ աւելի ջանք եւ ներուժ է պահանջուելու:
13 փետրուարի 2020թ.
