Ժահրերու Նուաճումը

Պատրաստեց՝ ՇՈՂԻԿ ՏԷՐ ՂՈՒԿԱՍԵԱՆ

Անոնք ձմրան օրերուն մեր թիւ մէկ թշնամիներն են… մօտէն ծանօթանանք անոնց գաղտնիքներուն:

1.- Ի՞նչ է ժահրի մը վտանգը:

Ժահրերը անկարող են առանձին բազմանալու. հետեւաբար անոնք պէտք ունին, իր կամքէն անկախ, «հիւրընկալի» մը: Այս ձեւով, ձմրան ժահրերուն պարագային, այդ հիւրընկալ մարմինը կրնայ մեր մարմինը ըլլալ:

2.- Ինչպէ՞ս կը վարակուին ժահրերով:

Գտնուելով` հազացող կամ փռնգտացող հիւանդի մը մօտ, որովհետեւ այս վերջինը կ՛արձակէ ժահրեր պարունակող մանր կաթիլներ. գիտէի՞ր, թէ փռնգտոց մը կրնայ մանրէներ արձակել մինչեւ 6 մեթր` ժամական 50 քմ արագութեամբ: Ժահրերը կրնան փոխանցուիլ նաեւ ձեռքերուն միջոցով, օրինակի համար, դպնալով հիւանդի մը ձեռքերուն կամ առարկաներուն, որոնց ան դպած է:

3.- Ինչո՞ւ ժահրերը կը բազմանան ձմրան:

Ձմրան անպայման աւելի մեծ թիւով ժահրեր գոյութիւն չունին, սակայն ձմրան մենք աւելի նուազ կը դիմադրենք անոնց: Մեր քիթին մանրէները «մաղելու» կարողութիւնը կը նուազի, որովհետեւ ան արդէն ուրիշ գործի մը լծուած է` մեր շնչած պաղ օդը տաքցնել: Տան մէջ վիճակը աւելի լաւ չէ` ընտանիք, բարեկամներ… որոնք ժահրերէ վարակուած են, կրնան իրենց կարգին իրենց շուրջինները վարակել: Յատկապէս ձմրան, երբ մեր մարմնին դիմադրականութիւնը նուազ լաւ կ՛աշխատի` ցուրտէն եւ արեւու պակասէն ազդուած:

4.- Ինչպէ՞ս կը հակազդէ մեր մարմնին դիմադրականութիւնը` պայքարելու համար ժահրերուն դէմ:

Մեր մարմնին բնական դիմադրող միջոցներու խումբը կը կոչուի ախտազերծման դրութիւն: Անոր միջոցով է, որ մեր մարմինը կը նշմարէ, երբ ժահր մը կը մտնէ անոր մէջ: Այս դրութիւնը անմիջապէս կը հակադարձէ. ան կը դանդաղեցնէ ժահրին գործունէութիւնը եւ կը ստեղծէ «զինուոր բջիջներ», պատրաստ` ժահրը փճացնելու: Իւրաքանչիւր ժահրի յարձակումէ ետք մեր մարմինը նոր դիմադրականութեամբ կ՛օժտուի եւ իր պաշտպանողական դրութիւնը կ՛ամրապնդէ մեծնալով:

Ի՞նչ Են

Միքրոպները (մանրէ): Անոնք այնքան մանր կենդանի մարմիններ են, որ մենք կրնանք զանոնք տեսնել միայն մանրադիտակով:

Վիւրիւսները (ժահր), պաքթերիաները (ցպկամարմին) եւ սունկի կարգ մը տեսակներ մանրէներ են:

Պաքթերիաները: Անոնք մանրէներու տեսակ մըն են, որոնք մէկ բջիջէ կը բազմանան: Կարգ մը պաքթերիաներ հիւանդութիւններ կը յառաջացնեն, սակայն այդ հիւանդութիւններուն մեծ մասը օգտակար է: Օրինակի համար, մենք մեր աղիքներուն մէջ ունինք միլիոնաւոր պաքթերիաներ, որոնք մեզի կ՛օգնեն ուտելիքներու մարսողութեան ժամանակ:

Վիրիւսները: Անոնք մանրէներու տեսակ մըն են, հաւանաբար աշխարհի վրայ գտնուող ամէնէն մանր կենդանի էակներն են: Մէկ միլիմեթրի վրայ կարելի է քով-քովի շարել հազարաւոր ժահրեր:

Բջիջները: Անոնք մեր գործարանները, ոսկորները… կազմող մանրադիտային տարրերն են: Մեր մարմինը կազմուած է 100 հազար միլիառ բջիջներէ:

Աւելի Զօրաւոր`
Ժահրերուն Դէմ

Ժահրերուն դէմ պայքարելու կազմ ու պատրաստ ըլլալու համար, ահա` քանի մը ցուցմունքներ:

1.- Փորձէ լաւ քնանալ, ամէն գիշեր 9-11 ժամ: Ասիկա առաջին քայլն է առողջ ըլլալու եւ, հետեւաբար, աւելի լաւ դէմ դնելու ժահրերուն:

2.- Սենեակիդ օդը նորոգէ օրական նուազագոյնը 10 վայրկեան` մանրէներէն ձերբազատելու համար: Ստուգէ, որ սենեակիդ մէջ շատ տաք չըլլայ, մօտաւորապէս 19 աստիճան:

3.- Գործածէ թուղթէ թաշկինակներ, զորս պիտի գործածես միայն մէկ անգամ եւ անմիջապէս աղբաման թափես քիթդ մաքրելէ ետք:

4.- Ուտելէ առաջ, բաղնիք մտնելէ ետք, դպրոցէն վերադարձին… ձեռքերդ լուա՛ օճառով ետեւ-առջեւ, մատներուն միջեւ, բութամատ եւ դաստակ, եղունքներուն տակ:

5.- Ճաշացուցակին վրայ, ձուկ, կաթ, սեւ տուրմ: Ասոնք Տէ. կենսանիւթով հարուստ ուտելիքներ են, եւ մեր դիմադրականութեան համար շատ լաւ «վառելանիւթ»:

6.- Հանրային վայրի մը մէջ ծորակը արմուկովդ գոցէ (կամ զայն օճառէ ձեռքերդ ցօղուելէ առաջ): Այս ձեւով ուրիշ անձերու ձգած մանրէները քեզի չեն փոխանցուիր:

7.- Շաբաթը նուազագոյնը մէկ անգամ համակարգիչիդ կամ թապլեթիդ ստեղնաշարը կամ պաստառը ժելով մը մաքրէ. նոյն ձեւով մաքրէ նաեւ յաճախ գործածած խաղալիքներդ եւ գրասեղանդ:

8.- Փորձէ դէմքիդ շատ չդիպչիլ, քիթդ, աչքերդ եւ բերանդ ժահրերու մուտքի անցքեր կրնան ըլլալ: Այո՛, ասիկա դիւրին բան մը չէ, որովհետեւ մենք օրական մինչեւ 3000 անգամ զայն կրնանք կրկնել:

9.- Երբ տունէն դուրս կ՛ելլես, վզկապ մը դիր. անիկա քիթդ պիտի պաշտպանէ եւ զայն խոնաւ պիտի պահէ աւելի դիւրութեամբ ժահրերը հեռու պահելու համար:

10.- Աւելի պտուղ եւ բանջարեղէն կեր: Ձմրան մեր մարմնին դիմադրականութիւնը ա՛լ աւելի պէտք ունի անոնց մէջ գոյութիւն ունեցող կենսանիւթերուն, քան` ամրան:

11.- Հակառակ ցուրտին` փորձէ անշարժ չմնալ. օրինակի համար, օրական մէկ ժամ ֆիզիքական մարզանքը մարմնիդ կ՛օգնէ զօրանալու եւ հարբուխին դէմ պաշտպանուելու:

12.- Նո՛ւշ կէր: Անոնք մակնեզիոմով հարուստ են: Մակնեզիոմը կ՛օգնէ ձմրան յոգնութեան դէմ պայքարելու եւ առողջութեան համար շատ աւելի լաւ է, քան` իւղոտ ու շաքարոտ կրկնեփները: