ԴՈԿՏ. ՎԵՀՈՒՆԻ ՄԻՆԱՍԵԱՆ
Հայրենիքի վերանկախացումէն տասնեակ մը տարի ետք, առաջին զբօսապտոյտիս բախտը ունեցայ Եռաբլուրի մէջ այցելելու մանկութենէս զիս մեծապէս տպաւորած մեր ազգային-ազատագրական շարժման պանծալի հերոսներէն` Առիւծ Սերոբի մարտնչումներուն մասնակից իր կողակիցին` Սօսէի գերեզմանը այցելելու: Կէս դար առաջ Եգիպտոս համալսարանական շրջապտոյտիս ընթացքին առիթ չունեցայ Աղեքսանդրիոյ մէջ կէս օրուան ընթացքին իր գերեզմանը այցելելու: Ուստի տեղեակ ըլլալով իր աճիւններու հայրենիք տեղափոխուելուն` Հայաստանի Հանրապետութեան 80-ամեակին առիթով, ծաղկեփունջ վերցուցած, կնոջս հետ այստեղ եմ ահա:
Լուռ եւ չափազանց զգացուած պահուն յիշողութիւններով մտաբերեցի բոլոր ընթերցումներս մեր ժողովուրդի պատմական շրջանի ֆետայական շարժման կանացի պայքարի դիւցազնուհիին հետ կապուած դէպքերը, իր հերոս ամուսինին ու անդրանիկ զաւակ` Յակոբի սպաննուիլը` Գեալիգիւզան, եւ միւս կորիւնին` Սամսոնի մահը Կարինի ջարդին, տխուր, դառն ու դաժան մնացեալ աւելի քան յիսուն տարուան պատմութիւնը հայ դիւցազնուհիին: Աղեքսանդրիոյ մէջ պատմեցին, թէ կը յուսար, որ յաւիտենական կեանքին մէջ ամուսինին պիտի միանայ կրկին. «Սերոբ կը կանչէ զիս, իր մօտ կ՛երթամ», եղած են անոր վերջին խօսքերը:
Կնոջս հետ խնկարկելէ եւ աղօթելէ ետք, Եռաբլուրէն դեռ չհեռացած, կնոջս ըսի, որ` «Դարեր շարունակ հայի արգանդը բեղուն եղած է: Ժամանակն է հայ հերոսուհիներու ծնելուն», ու կ՛ընկերանամ կնոջս ցած ձայնով արդէն սկսած հանրայայտ երգին.
«Ձայն տուաւ Սօսէն, Սերո՛բ ջան, հոս եմ,
Զինուած պատրաստուած` ձայնիդ կը սպասեմ.
Քեզի հետ կռուելու, քու կողքին մեռնելու
Ամէն օր, ամէն ժամ պատրաստ է Սօսէն»:
