Կազմակերպութեամբ Լիբանանահայ օգնութեան խաչի Շրջանային վարչութեան առողջապահական յանձնախումբին եւ «Ա. Պուլղուրճեան» ընկերաբժշկական կեդրոնի նախազգուշական բաժանմունքին, չորեքշաբթի, 7 փետրուար 2018-ին, առաւօտեան ժամը 10:30-ին, կեդրոնի «Թնճուկեան» սրահին մէջ տեղի ունեցաւ «Լուսնոտութիւն» (Epilepsy) նիւթով դասախօսութիւնը, որ ներկայացուց տոքթ. Կարապետ Չպուքճեանը:
Առողջապահական յանձնախումբին անունով բացման խօսքը կատարեց յանձնախումբի ատենապետ տոքթ. Սիրուն Վարդապետեանը: Ան ներկայացուց օրուան դասախօսութեան նիւթը եւ ըսաւ, որ «Լուսնոտութիւն»-ը նեարդային համակարգի քրոնիք հիւանդութիւն է, որ կը դրսեւորուի կարճատեւ նոպաներով: Նոպաներուն պատճառը ուղեղի բջիջներու անկանոն աշխատանքն է, եւ թէ ինչո՛ւ տեղի կ՛ունենան, մինչեւ օրս պարզուած չէ բժշկագիտութեան մէջ: Վիճակագրական տուեալներ ցոյց կու տան, որ աշխարհի բնակչութեան 0,9%-ը կը տառապի լուսնոտութենէ: Ապա Ս. Վարդապետեանը հրաւիրեց օրուան դասախօսը` ներկայացնելու դասախօսութիւնը:
Տոքթ. Կարապետ Չպուքճեանը դասախօսութիւնը սկսաւ սահիկներու օժանդակութեամբ եւ նշեց, որ լուսնոտութիւնը ուղեղի հիւսուածքին մէջ ելեկտրական խանգարում է, որ պատճառ կ՛ըլլայ կրկնուող նոպաներու եւ կ՛արտայայտուի երկու ձեւերով`
– Ցնցումներով (Epilepsy convulsion),
– Ջղաձգութեան նոպաներով (Epilepsy seizure):
Տոքթ. Չպուքճեանը բացատրեց իւրաքանչիւր ձեւը` ըսելով, որ ցնցումները անբնական, ակամայ մկանային կծկումներ են ընդհանուր մարմնին վրայ, յատկապէս` ձեռքերուն եւ ոտքերուն, որոնք կը սկսին անակնկալօրէն, առանց որեւէ ախտանշանի, իսկ ջղաձգութեան նոպաները կ՛արտայայտուին մարմնական ցնցումներով, զգայնութեան խանգարումներով, գիտակցութեան կորուստով, մտածողութեան խանգարումներով:
Դասախօսը շարունակելով` թուեց լուսնոտութեան պատճառները`
– Բնածին արատներ,
– Ուղեղի թթուածինի սնուցման դադար,
– Ուղեղի կաթուածներ,
– Ուղեղի սուր վէրքեր (արկածներու պատճառով),
– Ուղեղի բջիջներու բորբոքում,
– Ուղեղի հիւսուածքներու փոփոխութիւն:
Ան թուեց նաեւ լուսնոտութեան տեսակները`
– Առանց որեւէ ջղաձգային նոպայի լուսնոտութիւն. կը պատահի մանուկներուն քով, հիւանդը քանի մը երկվայրկեան կ՛անջատուի իր շրջապատէն` նայուածքը մէկ ուղղութեամբ, չի զգար, չի լսեր, չի տեսներ:
– Մասնակի լուսնոտութիւն. ելեկտրական խանգարումը կ՛ըլլայ ուղեղի մէկ մասին վրայ:
– Համատարած լուսնոտութիւն. անբնական ցնցումներով հիւանդը գետին կ՛իյնայ` նայուածքը մէկ ուղղութեամբ, գիտակցութիւնը կը կորսնցնէ, բերնին մէջ լորձունքը կ՛աւելնայ, միզամանի եւ աղիքներու թուլութիւն կ՛ունենայ: Եթէ նոպաները հինգ վայրկեանէն աւելի երկարին, հարկ է հիւանդը հիւանդանոց փոխադրել:
Դասախօսը ներկայացուց նաեւ ախտաճանաչման երեք ձեւերը եւ շեշտեց, որ բոլորը միասին պէտք է կատարել: Ձեւերն են`
– Արեան քննութիւն,
– Ուղեղի ժապաւէն,
– CT scan կամ MRI քննութիւն:
Ան անդրադարձաւ նաեւ լուսնոտութեան բուժումին մասին`
– Դեղերով բուժում,
– Nerve stimulation,
– Վիրաբուժութիւն,
– Յատուկ սննդականոն:
Ինչպէ՞ս պէտք է օգնել լուսնոտ հիւանդին նոպայի ընթացքին`
– Հանգիստ եւ կողմնակի պառկեցնել զայն, որպէսզի լորձունքը դուրս թափի եւ թոքերուն երթալով` ենթական չխեղդուի,
– Որեւէ սուր առարկայ չձգել հիւանդին մօտ,
– Չփորձել հիւանդին դեղ կամ ջուր խմցնել:
Դասախօսութեան վերջին բաժինով դասախօսը յանձնարարեց, որ բժիշկին պէտք է դիմել`
– Երբ հիւանդին առաջին նոպան է,
– Երբ կը կասկածինք, թէ ցնցումները լուսնոտութեան հետեւանք են,
– Երբ նոպաները հինգ վայրկեանէն աւելի տեւեն,
– Երբ նոպաներուն պատճառով հիւանդը վիրաւորուած է,
– Երբ հիւանդը յղի է:
Եզրափակելով` տոքթ. Չպուքճեանը յայտնեց, որ յիշեալ հիւանդութէնէն տառապող անձը բնական կեանք մը կ՛ապրի, եթէ բժիշկին յանձնարարած դեղերուն ճշգրտօրէն հետեւի: Ապա ան պատասխանեց ներկաներուն հարցումներուն:
