ՎԱՀՐԱՄ ԷՄՄԻԵԱՆ
Միանմարի բանակը Ռախին նահանգին մէջ ռոհինկիա իսլամ ըմբոստներու 25 օգոստոսին կատարած յարձակումներուն հակադարձեց շղթայազերծելով բռնարարքներու բուռն արշաւ մը, որուն պատճառով 370 հազար ռոհինկիաներ ապաստանեցան Պանկլատեշ: Միանմարի բանակը ականապատեց Միանմար-Պանկլատեշ սահմանը` արգելակելու համար իսլամ ռոհինկիաներուն վերադարձը: ՄԱԿ-ի Մարդկային իրաւանց բարձրագոյն յանձնակատար Զէյիտ Ռաատ Հիւսէյն կատարուածը նկատեց «ցեղային մաքրագործման» համազօր:
Միանմարի բանակի այդ արարքը ո՛չ միայն քստմնելի էր, այլ նաեւ անհեռատես: Արդարեւ, Իրաքի եւ Սուրիոյ մէջ ՏԱՀԵՇ ահաբեկչական խմբաւորման օրերը հաշուըւած են: Ռուսիոյ արտաքին գործոց նախարարութեան մէջ նոր մարտահրաւէրներու եւ սպառնալիքներու բաժանմունքի փոխնախագահը յայտնեց, որ հաւատադրժողական կազմակերպութիւնը սկսած է դրամները շրջանէն օտար երկիրներ փոխադրել` առ ի պատրաստութիւն իր մօտալուտ պարտութեան: Բնականաբար ՏԱՀԵՇ-ի զինեալները շրջանէն ելք կը փնտռեն: Ամերիկեան օդուժը 26 օգոստոսէն մինչեւ օրս երեք հրոսէջք կատարելով իրեն հետ տարաւ ՏԱՀԵՇ-ի տասնեակներով ղեկավարներ: Կարելի է ենթադրել, որ անոնք հանգստեան պիտի չկոչուին, այլ այլուր պիտի գործուղուին:
Ծանօթ է, որ ՏԱՀԵՇ որոշ ատենէ մը ի վեր կը փորձէ հարաւարեւելեան Ասիոյ մէջ ներկայութիւն դառնալ, ուստի Միանմարի տրամադրած ոսկի առիթէն օգտուելով` կրնայ շահագործել դժուար կացութեան մատնուած իսլամ ռոհինկիաները: Ուստի, եթէ Միանմարի նպատակը այդ վտանգէն ձերբազատիլն է, ապա այդ պարզամիտ ու ոճրային լուծումը ո՛չ միայն ճիշդ հակառակը կ՛իրագործէ, այլ նաեւ անհամեմատօրէն կը մեծցնէ զայն:
Ռոհինկիաներու դէմ ծաւալած արշաւին պատճառով եւ ՏԱՀԵՇ-եան վտանգի գոյութեան լոյսին տակ, քաղաքացիութենէ զուրկ եղող ցեղային այդ խմբաւորումին հարցը այժմ դադրած է միայն միանմարեան հարց մը ըլլալէ եւ վերածուած շրջանային անվտանգութեան հարցի: Շրջանին մէջ իսլամական ամէնէն բազմամարդ պետութեան` Ինտոնեզիոյ իշխանութիւնները, երկրի նախագահին եւ արտաքին գործոց նախարարին վերահսկողութեամբ մեծաքանակ մարդասիրական օժանդակութիւն ու սննդեղէն ուղարկեցին ռոհինկիաներուն: Այդ շտապ քայլը առերեւոյթ համաիսլամական կարեկցանքի ընդհանուր մթնոլորտի ծիրին մէջ մարդասիրական դրդապատճառներէ մղուած է, սակայն իրողութեան մէջ կատարուած է անվտանգութեան նկատառումներով:
Ի տարբերութիւն Միանմարի իշխանութիւններուն, Ինտոնեզիոյ հեռատես իշխանութիւնները կը գիտակցին, թէ ռոհինկիաներուն մօտ լքուածութեան զգացումի յառաջացումը վտանգաւոր է, որովհետեւ շահագործումի պարարտ հող կը ստեղծէ: Ուստի այս քայլով կը փորձեն ՏԱՀԵՇ-ի դիմաց ճամբան փակել եւ պատուհասին շրջանին մէջ արմատ նետելը կանխարգիլել:
Ինտոնեզիոյ կատարածը կարեւոր, սակայն առաջին քայլ մըն է, որ կարիքը ունի շրջանային մակարդակի վրայ ամրապնդման: Ուստի կարելի է յառաջիկայ օրերուն այդ ուղղութեամբ քայլեր ակնկալել:
