Լիբանանահայ գաղութի դժուարութիւններու դիմագրաւման եղանակներու ճշդումի մեր հաւաքական ճիգին մէջ՝ «Ազդակ»-ի 8 յունուար 1976-ի առաջնորդող յօդուածը կը վերատպենք` նկատի ունենալով դաշնակցական հրապարակագրութեան ամէնէն իւրայատուկ դիմագիծի փայլուն արտայայտութեան փաստը ըլլալու հանգամանքը: Յօդուածը ուղղակի օրինակ է լիբանանահայութեան հիմնախնդիրներու ինքնաքննարկումի, յանդուգն ձեւով հարցերը դիմակայելու եւ գաղութի իրավիճակին ճի՛շդ, առարկայական գնահատական տալու:
«Խմբ.»
Ժամանակն է, որ հարցումը փողոցէն դուրս բերուի եւ շեշտակիօրէն հրապարակուի մամուլով:
Լիբանանեան աղէտի երկարաձգման պատճառով անգործ են մեր զանգուածները եւ կ՛ապրին նիւթական անձուկ վիճակի մէջ, շատեր` նոյնիսկ հացի կարօտ: Իսկ ո՞ւր են մեր հանրային կառոյցներն ու ազգային պատասխանատու մարմինները:
Իր թշուառութեան եւ անապահովութեան մէջ ժողովուրդը բնականաբար պիտի բախէ իր ազգային կառոյցներուն դուռը, եւ վա՜յ այն ղեկավարութեան, որ դուռ չի բանար կարօտեալ զանգուածներուն առջեւ:
Յարանուանական անջատ եւ բարեկեցիկ «իշխանապետութիւններ» հաշուող, քաղաքական քանի մը կազմակերպութիւններով օժտուած եւ յիսունէ աւելի հայրենակցական թէ այլ միութիւններով յղփացած այս գաղութը ինչո՞ւ չի կրնար տէր կանգնիլ կարօտեալ հայութեան:
Եթէ աղէտի օրերուն ալ ժողովուրդը պիտի զրկուի հանրաին հոգատարութենէ, այլեւս ո՞ր օրուան համար ստեղծած ենք գաղութային մեր կառոյցները:
Դատապարտելի ենք նաեւ մե՛նք` մամուլը, որ այսքան ուշացաւ խուսափող եւ պարտուողական պատասխանատուները մտրակելու իր պարտաւորութեան մէջ:
Այսուհանդերձ, դաշնակցական մամուլի առաքելութեան գիտակից, մենք ցարդ բաւարարուեցանք ժողովրդային կարիքներուն թարգման հանդիսանալ` համոզուած, որ աղէտը անսպասելիօրէն ահաւոր եղաւ, հաւատալով, որ հանրային մեր մարմիններն ու «ազգայինները» շուտով կը յաջողին թաւալգլոր անկումին դէմ կանգնիլ ու հայահոծ այս գաղութը կազմալուծումէ փրկել:
Մեր սպասումը երկարեցաւ նաեւ ա՛յն պատճառով, որ հրապարակային մտրակումէ առաջ կարելի ու անհրաժեշտ էր օգտագործել կազմակերպական խողովակները` մեր հանրային կեանքին պատասխանատուները ազգային պատասխանատուութեան եւ զգաստութեան հրաւիրելու համար:
Իսկ այսօր, ազգային պատասխանատու կառոյցներու շարունակուող բացակայութեան դէմ յանդիման, ժամանակն է, որ ցնցուին «դիրքերէն» հեռացած ու «դասալիք» անձնաւորութիւններն ու մարմինները:
Կարմիր օրերու մէջ տուայտող հայ մարդը այսօր իր շուրջ կը տեսնէ միայն կուսակցական մեր ակումբները եւ պատնէշներու վրայ գիշեր-ցերեկ հսկող պատանի թէ երիտասարդ մեր տղաքը: Իսկ երբ ապահովութեան ճակատի վրայ որոշ չափով մխիթարուած կը մտնէ տուն, կ՛ապրի ողբերգութեան միւս երեսը, թերեւս` աւելի անտանելին, որ անգործութիւնն ու անօթութիւնն է, եւ որուն առջեւ մեր ակումբներուն բաց դուռերը սահմանափակ կարելիութիւններ կ՛ընծայեն միայն:
Այս կացութիւնը չի՛ կրնար շարունակուիլ, եւ մենք պարտաւոր ենք ամէն գնով վերջակէտ մը դնել այս ողբերգութեան:
Չենք կրնար թոյլատրել, որ հայ մարդը ձգուի իր անհատական բախտին, որովհետեւ իր թշուառութեան մէջ ան կրնայ մատնուիլ ամէնէն ահաւոր տագնապին, ազգային յուսախաբութեան, որ ամէնէն կարճ ճամբան է արտերկրի հայութեան մայր կեդրոնը նկատուող Լիբանանի գաղութային կազմալուծումին:
Չենք կրնար հանդուրժել, որ ազգային պատասխանատուութիւնը վերածուի «դափնեպսակ»-ի մը, որուն տէրերը ներկա՛յ են միայն մեր լաւ օրերուն, մեծարանքի շուք մը ապահովելու համար, եւ որոնք բախտորոշ օրերուն կռնակ կը դարձնեն ո՛չ միայն իրենց «դափնեպսակին», այլեւ` կարօտեալ հայութեան:
Լիբանանեան փորձաքարին զարնուելով` փուլ պիտի չգա՛յ այս գաղութը: Վճռած ենք մեր բոլոր կարելիութիւններով դիմադրել կազմալուծումին եւ վերականգնիլ` իբրեւ կազմակերպուած հաւաքականութիւն, որուն կարօտեալ զաւակները միշտ պիտի գտնեն հոգատար խնամք:
Ժամանակն է լռութիւնը խզելու եւ մատը վէրքին վրայ դնելու, որպէսզի տասնամեակներու զոհողութեամբ շահուած այս գաղութը զոհ չերթայ իբր թէ պատասխանատու անհատներու անընդունելի անպատասխանատուութեան:
Անսպասելի լուր մըն է Լիբանանահայութեան համար, ամէն Հայ իր մասնակցութիւնը բերելու է օժանդակելու եւ մեղմացնելու մեր հայրենակիցներուն տագնապը։ Մեր բարեսիրական հաստատութիւնները եւ միութիւնները այս ուղղութեամբ ինչ կը մտածեն?
Հանքանակութիւն կազմակերպել նպաստելու կարօտեալները։ Ցաւալի է, Սփիւռքը մէկ տեսակ Հայաստանը եւ Արցախը տարբեր տեսակի հարցեր։
Մարդկային սէրը պակսած է։ Տէրը ողորմէ։