ՅԱԿՈԲ ՀԱՒԱԹԵԱՆ
Հայաստանի ներքաղաքական կեանքը կ՛ապրի մեծ աշխուժութիւն: Սահմանադրական բարեփոխումներու հանրաքուէի կայացումը դէպի խորհրդարանական վարչակարգ անցումի նոր ու ճակատագրական հանգրուանի մը դիմաց կը դնէ բովանդակ հայութիւնը: Հայրենաշինութեան ու պետականաշինութեան խիստ կենսական պարտաւորութեան դիմաց կը գտնուին այսօր իշխանամէտ կամ ընդդիմադիր իւրաքանչիւր քաղաքական պատասխանատու, գործիչ եւ կուսակցութիւն:
Խիստ բաղձալի պիտի ըլլար, որ սահմանադրական բարեփոխումները նախապատրաստող մթնոլորտը, հանրաքուէի կայացումը եւ անկէ ետք արդիւնքներու ընկալումը դիտարկուէին հայրենիքի ու հայութեան շահերու ընդհանուր պրիսմակէն ու տեղադրուէին ոչ թէ հատուածական` իշխանութիւն – ընդդիմութիւն նեղ պարունակին մէջ: Դժբախտաբար այսպէս տեղի չունեցաւ, որովհետեւ տարիներէ ի վեր երկիրը ներքաղաքական տիղմին մէջ մխրճուած պահելու փորձութիւնը ինքզինք անգամ մը եւս պարտադրելու փորձ կատարեց ամէնուրեք:
Հայ յեղափոխական դաշնակցութիւնը հայրենիք վերադարձէն ի վեր միշտ ալ շեշտած է խորհրդարանական վարչակարգով երկրի յառաջընթացը, զարգացումը եւ կայացումը երաշխաւորելու անհրաժեշտութիւնը եւ իր այս պահանջին մէջ մնացած է հետեւողական ու անզիջող: Անցնող 7 տարիներու ընթացքին, իր ընդդիմադիրի հանգամանքով ՀՅԴ-ն փորձած է յիշեցնել բոլորին, որ երկրի քաղաքական կեանքին մէջ առկայ հիւանդութիւնը բժշկելու միակ դեղատոմսը իշխանութեան համակարգային փոփոխութիւնն է եւ այդ փոփոխութիւնը ձեռք բերելու նախապայմանը` նոր սահմանադրութեան մը որդեգրումը, որ առիթ պիտի ընձեռէ պետութեան ղեկավարումը դարձնելու հաւաքական եւ քաղաքական նոր ու ազնիւ մշակոյթի մը ձեւաւորման ազդանշանը փոխանցէ:
Այսօր, հանրաքուէին կայացումով այդ առիթը ստեղծուած է եւ կը մնայ զայն լիիրաւ կերպով օգտագործել: Փաստօրէն, կը մնայ այս առիթը չփախցնել, այլապէս 25-ամեայ մեր պետականութեան հիմերը պիտի խարխլին, որմէ օգտուողը բնականաբար նախ եւ առաջ պիտի ըլլայ մեր թշնամին: Եթէ այս օրերուն Հայաստանի սահմաններու պաշտպանութիւնը եւ այդ պաշտպանութեան ի խնդիր հայ զինուորի թափած սուղ արիւնը միաւորեցին ազգը հայոց աննման բանակին շուրջ, թող որ այսօր սահմանադրական այս բարեփոխումներու գործընթացին ճամբով դարձեալ միաւորուի ազգը պետականութեան շուրջ, որպէսզի ամրակայուի հայրենիքի անկախութիւնն ու ժողովրդավարութիւնը: Այո՛, ներքին ու արտաքին ճակատներու վրայ կայունութեան խորացումը ինքզինք կը պարտադրէ իբրեւ ազգային, քաղաքական եւ գաղափարական ճշմարիտ ուղի:
Իրերու այս կացութեան մէջ, այսօր Հայ յեղափոխական դաշնակցութիւնը արժեւորելով պահու գերզգայուն վիճակը, հայրենիքին սպառնացող վտանգները, արցախեան բանակցային գործընթացի անցած ուղին, Հայոց ցեղասպանութեան 100-ամեակի Համահայկական հռչակագիրով իսկ ամրագրուած հայութեան նորօրեայ երթը եւ վերջապէս սահմանադրական բարեփոխումներուն ճամբով երկրի ղեկավարման ձեւին մէջ որակական փոփոխութիւն յառաջացնելու իր վճռակամութիւնը, ինքզինք կը դնէ ամբողջական պատասխանատուութեան դիմաց:
Ինչո՞ւ սակայն այս արտառոց աղմուկը: Ի՞նչ պատահեցաւ յանկարծ: Հակադաշնակցական ի՞նչ մոլուցքի զարթնում: Համայնավար վարչակարգի օրերուն, երբ Դաշնակցութիւնը համայնավար-պոլշեւիկեան իշխանութիւններուն կողմէ կ՛ենթարկուէր ամէնէն ծանր ամբաստանութիւններուն եւ բանսարկումներուն ու կը ներկայացուէր իբրեւ հայութեան եւ Հայաստանի թիւ մէկ թշնամին, հայ քաղաքական միտքը կը փորձէր քաղաքական պատուանդանին վրայ պահել ինքզինք եւ իր կեցուածքներուն եւ տեսակէտներուն դրսեւորման մէջ կը ցուցաբերէր ամբողջական պատասխանատուութեան գիտակցութիւն` հայրենիքի շահերը գերադասելով ամէն բանէ վեր եւ պարտութեան մատնելով հայութիւնը պառակտելու, ապազգայնացնելու եւ անոր հաւաքական երազները չէզոքացնելու ամէն դաւադրութիւն: Հայրենի մամուլի եւ այլեւս «մասնագիտութեամբ» ընդդիմադիր գործիչներու վերջին շրջանի յայտարարութիւններն ու ցեխարձակումները կը թուի, թէ իրենց ներշնչումը կը ստանան այդ օրերու պատմական հանգրուանի թունաւոր մթնոլորտէն, որ արդէն շատոնց ստացած է իր զերօ վարկանիշը հայութեան բոլոր հատուածներուն կողմէ:
Արդարօրէն հարց կու տանք, թէ ի՞նչ նպատակներ կը հետապնդէ հայրենի կարգ մը լրագրողներու, խմբագիրներու եւ քաղաքական գործիչներու անոպայ պայքարն ու թափած մաղձը Դաշնակցութեան դէմ: Կը թուի, թէ անոնք մոռցած են հինէն եկող, բայց ինքզինք միշտ վերանորոգող պատմական այն խոր ճշմարտութիւնը, որ նմանօրինակ հակադաշնակցական պայքարներ Դաշնակցութեան գաղափարական շէնքը աւելի ամուր ու անառիկ պահելու դաշնակցական անհատի զգօնութիւնն ու գիտակցութիւնը բարձրացնելու կը ծառայեն միայն:
Թող որ յստակ ըլլայ բոլորին համար, որ Դաշնակցութիւնը միայն կռուի ու պատերազմի կուսակցութիւն չէ: 125 տարիներու ընթացքին ան նուաճած է քաղաքական, գաղափարական հարուստ կենսափորձ, ազգային ռազմավարական խնդիրները մնայուն կերպով դարձուցած է ուշադրութեան առանցք եւ իր ծրագրային առաջադրանքներուն մէջ միշտ ալ հաւատարիմ մնացած է ազատ, անկախ ու ժողովրդավար Հայաստանի կերտումին` իբրեւ հիմնական կռուան ամբողջական Հայաստանի: Հետեւաբար կարելի է եւ բնական տարակարծիք ըլլալ Դաշնակցութեան հետ, կարելի է չբաժնել անոր քաղաքական տեսլականները, հայեացքները եւ հայրենի ներքաղաքական կեանքի դիրքորոշումները, սակայն զգո՛ւշ` առանց բանսարկումներու, պատմական լկտի խեղաթիւրումներու, որոնց էջը ազգովին շատոնց դարձուցած ենք:
Այո՛, Դաշնակցութիւնը կը հաւատայ, որ հասունցած է պահը Հայաստանի քաղաքական կեանքին մէջ կատարելու որակական ոստում եւ խորհրդարանական վարչաձեւով ընդդիմութեան ձայնն ու դերակատարութիւնը դարձնելու զգօն, արդիւնաւէտ եւ ճնշող: Հասած է պահը համազգային, համընդհանուր զօրաշարժի, որպէսզի հայ մարդը, ո՛ւր ալ գտնուի, օժտուի ամէն օր իր հայրենիքին սատարելու անհրաժեշտ ու արդիւնաւէտ ստորոգելիներով: Մինչ այդ թող որ այս գործընթացէն իրենք զիրենք հեռու պահողները շարունակեն երգել «ՄԵՂԱՒՈՐ Է ԴԱՇՆԱԿՑՈՒԹԻՒՆ» հնամաշ յանկերգը, բայց մենք միակամ յաղթահարենք բոլոր դժուարութիւնները, միասնաբար նուաճենք բոլոր հանգրուանները եւ ազգովին արժանի դառնանք մեծ յաղթանակներու: Ազգային, գաղափարական ու քաղաքական այս հանգանակին վրայ խարսխուած կը մնան Դաշնակցութեան այսօրուան եւ վաղուան կայացնելիք բոլոր որոշումները:
