Կազմակերպութեամբ Լիբանանահայ օգնութեան խաչի առողջապահական յանձնախումբին եւ «Արաքսի Պուլղուրճեան» ընկերաբժշկական կեդրոնի նախազգուշական բաժանմունքին, չորեքշաբթի, 2 դեկտեմբեր 2015-ին, առաւօտեան ժամը 10:00-ին, կեդրոնի «Թնճուկեան» սրահին մէջ տեղի ունեցաւ «Ընտանիքի անդամներուն փոխյարաբերութիւնը» նիւթով դասախօսութիւն մը, զոր ներկայացուց Հայկազեան համալսարանի դասախօս Շաղիկ Խիւտավերտեան:
Առողջապահական յանձնախումբին անունով բացման խօսքը ներկայացուց ատենապետ Սոնա Եափուճեան: Ան ներկայացնելէ ետք դասախօսը նշեց, որ մարդկային առողջ ընկերութեան մը գրաւականը համերաշխ ընտանիքն է: Իսկ համերաշխ ընտանիք ունենալու նախապայմանը ընտանիքի անդամներուն համերաշխ փոխյարաբերութիւնն է, որ իր կարգին կը նպաստէ ուրախ ընտանեկան մթնոլորտի ստեղծման:
Ռուս նշանաւոր գրող Թոլսթոյ ըսած է. «Բոլոր երջանիկ ընտանիքները նման են իրարու, բայց իւրաքանչիւր ապերջանիկ ընտանիք իրեն յատուկ ձեւով ապերջանիկ է»:
Շաղիկ Խիւտավերտեան դասախօսութեան սկսաւ սահմանելով եւ բացատրութիւն տալով դասախօսութեան վերնագիրի երեք բառերուն` ընտանիքի, անդամներու եւ փոխյարաբերութեան մասին:
Ընտանիք- Ընտանիքը մարդոց խումբն է, ուր մարդիկ իրարու առնչուած են արեան կապակցութեամբ եւ ծնունդով: Գոյութիւն ունին երկու ձեւի ընտանիքներ:
ա) Անմիջական կորիզային ընտանիք.- հայր, մայր, զաւակներ:
բ) Ընդարձակ մեծ ընտանիք.- մեծ մայր, մեծ հայր, մօրաքոյր, հօրաքոյր, հօրեղբայր եւ այլն:
Ընտանիքը կարեւորագոյն կառոյցն է, որուն ընդմէջէն անդամներ կը պատրաստուին կեանքի, եւ անոնց ընկերային յարմարեցումը տեղի կ՛ունենայ:
Խօսելով ընտանիքի անդամներուն փոխյարաբերութեան մասին` նկատի պէտք է ունենալ միջավայրը եւ արեւելեան մշակոյթը, ուր ընտանիքի կազմութիւնը հիմնուած է ամուսնութեան վրայ, իսկ ընտանեկան յարաբերութիւնը` անգիր օրէնքներու: Սեռային յարաբերութիւնը կարգաւորուած է արիւնապղծութիւնը արգիլելու օրէնքին վրայ:
Շաղիկ Խիւտավերտեան շարունակելով դասախօսութիւնը խօսեցաւ երկրորդ բառին` անդամի իմաստին մասին: Սահմանելով անդամ բառը ան ըսաւ, որ անիկա անհատ մըն է, որ մասնիկն է խումբի մը, ամբողջութեան մը, իսկ ընտանիքի անդամ ըլլալու կարգավիճակը նախ պայմանաւորուած է արեան կապով, ապա` բաժնեկցուած զգացումներով, սկզբունքներով, բարոյական արժէքներով:
Հետեւաբար ընտանիք եւ անդամ` այս երկուքին միատեղ գոյութիւնն է, որ կը պայմանաւորէ ընտանիքի գոյութիւնը եւ անոր մաս կազմելու կարգավիճակը:
Իսկ ինչ կը վերաբերի երրորդ բառին` փոխյարաբերութիւն, Խիւտավերտեան ըսաւ, որ «փոխ» ածանցը կը նշանակէ երկկողմանի, օրինակ` արեան կապը փոխ է, զգացումը փոխ է, յարաբերութիւնը փոխ է եւ այլն:
Պատասխանելով այն հարցումին, թէ ինչո՞ւ ժամանակի ընթացքին ընտանիքը իբրեւ դրութիւն եւ իբրեւ հասկացողութիւն ծնունդ առած է եւ կազմուած, դասախօսը թուեց հետեւեալ ազդակները.
– Պատասխանատուութիւնը,
– Հոգեբանական կարիքը,
– Տնտեսական յարմարութիւնը,
– Առողջութիւնը (ֆիզիքական, սեռային…),
– Ընտանեկան կազմաւորման նպաստող պայմանները:
Շաղիկ Խիւտավերտեան ներկայացուց փոխյարաբերական մթնոլորտը, որ կրնայ նպաստել եւ օգնել, որ ընտանիքը կարենայ կատարել իր պարտականութիւնը:
ա.- Հաղորդակցութիւնը, որ անկեղծ եւ մտերիմ է, անկաշկանդ, դրական, յարատեւ, առարկայական, հետաքրքրուած ըլլալու նշան է: Հաղորդակցութիւնը առիթ կու տայ միտք եւ զգացում արտայայտելու, կարիքներ գոհացնելու, երբ հիմնուած կ՛ըլլայ յարգանքի վրայ:
բ.- Համատեղ ժամանցը կամ իրարու հետ ժամանակ անցընելը: Օրինակ` միասին ճաշելը կանոնաւոր ձեւով, պտոյտի երթալ, մարզանք ընել, զանազան զբաղումներու մասնակցիլ: Այս բոլորը կը նպաստեն, որ ընտանեկան կապը ըլլայ աւելի մտերիմ եւ զօրաւոր:
գ.- Նիւթական հարցերու շուրջ անկեղծ տեղեկացուածութիւն եւ երկխօսութիւն, ուր գաղտնի պահելը խաբուած ըլլալու զգացումը կը ստեղծէ:
դ.- Արժէքներու, ակնկալութիւններու, նպատակներու եւ տեսանկիւններու բաւարար չափով նմանօրինակ ըլլալը, օրինակ` դրամ թէ ուսում:
ե.- Համերաշխ եւ ապահով մթնոլորտ, որ հետեւանք է`
– Ֆիզիքական եւ հոգեբանական ազդակներու,
– Վախի բացակայութեան,
– Վստահութեան` ոչ պայմանաւորուած սիրոյ նկատմամբ,
– Հարցերու նուազագոյն պատահարներու,
– Առաւելագոյն չափով դրական լուծումներու:
զ.- Ծնողներու ներկայութիւնը, քաջալերանքը, զաւակներու հետ զանազան առիթներու, օրինակ ժողով, խաղ, մրցում, ցուցահանդէս եւ այլն:
է.- Հաւասարակշռուած մօտեցումը` գործի, զբաղումներու եւ ընտանեկան կեանքի:
ը.- Յարաբերութեան որակը եւ ոչ թէ քանակը, կարեւորը քանի՛ ժամ անցընելը չէ, այլ ինչպիսի՛ ժամանակ անցընելը:
թ.- Դրական խօսքերը, գովասանք, սիրոյ արտայայտութիւններ, փոխադարձաբար արտայայտուիլը:
ժ.- Հաւատարմութիւնը, ոչ միայն զոյգին միջեւ, այլ բոլոր անդամներուն:
ժա.- Հոգեւոր արժէքներ, հաւատքը, աղօթական կեանքը, ուսումնասիրութիւնները կը հաստատեն, որ կը նպաստեն ուրախ ընտանիքի գոյութեան:
ժբ.- Ներողամտութիւնը եւ ներելու պատրաստակամութիւնը:
ժգ.- Քոյր եղբայր յարաբերութիւնները
– Հաւասար են ի տարբերութիւն ծնողքին
– Իրարու կ՛օգնեն, կը պաշտպանեն,
– Իրարմով կը մտահոգուին, կը գուրգուրան:
ժդ.- Զիրար լաւապէս ճանչնալը, հետաքրքրութիւնները, կարողութիւնները` թերութիւններն ու տկարութիւնները եւ այն բոլորը չօգտագործելը անհատին դէմ:
Աւարտին Շաղիկ Խիւտավերտեան զանազան օրինակներով եւ բացատրութիւններով պատասխանեց ներկաներուն հարցումներուն:
