ՊՕՂՈՍ ՇԱՀՄԵԼԻՔԵԱՆ
Ուրբաթ, 6 օգոստոս 1965, երեկոյեան ժամը 8:00-ին, հսկայ մարդատար մը ճամբայ ելաւ դէպի Հալէպ` տանելով Պէյրութի ՀՄԸՄ-ի պասքեթպոլի եւ փինկ փոնկի խումբերը` իրենց համակիրներով: Շաբաթ առաւօտեան խումբերը Հալէպի մէջ դիմաւորուեցան զիրենք հիւրընկալողներուն` Հալէպի ՀՄԸՄ-ի վարչութեան կողմէ եւ տեղաւորուեցան պանդոկ:
Առաջին մրցողները կ՛ըլլան աղջիկներուն խումբերը: ՀՄԸՄ-ի խումբը պասքեթպոլի «հարլէմեան» ցուցադրութիւն մը կ՛ընէ` մեծ խանդավառութիւն ստեղծելով հանդիսականներուն մէջ:
Հաճելի է «Ազդակ»-ի էջերուն մէջ կարդալ «50 տարի առաջ» սիւնակը ու վերապրիլ անցեալը: Շատ աւելի հաճելի է… նաեւ յուզիչ, կարդալ անձերու մասին, որոնց հետ այնքան մօտ ու հարազատ եղած եմ ժամանակին, եւ այսօր` 50 տարի ետք, աւելի մօտիկ, քան անցեալին:
Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմը շատերս տարտղնեց, ու ցորենի հատիկներու նման ամէն մէկս նետեց աշխարհի չորս ծագերը, սակայն շնորհիւ արհեստագիտութեան բարիքներուն, վերամիացանք բոլորս: Աշխարհը «պզտիկցած» է կարծես:
Կը կարդամ 50 տարի առաջ պատահած դէպքերը, կը վերյիշեմ ՀՄԸՄ-ի մարզիկներուն տարած նուաճումները ու այսօր` 50 տարի ետք, դարձեալ կապի մէջ եմ սիրելի ՀՄԸՄ-ական մարզիկներուն հետ, որոնք արձանագրեցին բազմաթիւ յաղթանակներ, կրեցին նաեւ պարտութիւններ, սակայն չշլացան իրենց յաղթանակով, իսկ կարեւորագոյնը` պահեցին իրենց մարզիկի ոգին նոյնիսկ պարտութեան ատեն: Միշտ մնացին տիպար ՀՄԸՄ-ականներ:
«Բարձրացի՛ր… Բարձրացո՛ւր»:
Բարձրացան ու բարձրացուցին:
«Մարի, Յասմիկ, Սելլա, Սրբուկ, Ֆլորա, Հուրիկ թոյլ չեն տար, որ հակառակորդները առիթ ունենան աչք բանալու, անվերջ կը հարուածեն Սըրքլի կողովը եւ խաղը կը վերջացնեն 74-18 արդիւնքով»:
Այսօր վերը յիշուած մարզիկներէն ո՛չ մէկը կը գտնուի Լիբանան:
Նշան Փալանճեան Ճեմարանէն հազիւ շրջանաւարտ եղած` Հուրիկ Թուխանեան հաստատուած է Միացեալ Նահանգներ (Տիթրոյիտ): Ստացած է բարձրագոյն ուսում եւ ընտանիք կազմած Պապ Ճէյքապսի հետ: Ունին 4 զաւակ եւ 7 թոռ: Հակառակ իր օտար ամուսնութեան, 4 զաւակներն ալ ուղարկած է հայկական վարժարան: Հուրիկ ազատ ժամերը կ’անցընէ որպէս կամաւոր Տիթրոյիտի կիրակնօրեայ եւ շաբաթօրեայ հայկական վարժարաններուն մէջ: Ան իսկական հայ մըն է: Շատ լաւ հայ մը: Մեծ հետաքրքրութիւն ունի հայ գրականութեան ու հայոց պատմութեան նկատմամբ: Քանի մը տարի առաջ դստեր ու փեսային հետ այցելեցին Արեւմտեան Հայաստան: Վերադարձին` ան պատկերազարդ գրութիւններով մեզ` դասընկերներս բաժնեկից դարձուց եւ ծանօթացուց այդ շրջաններուն, յատուկ բաժին մը յատկացնելով Վանի` տրուած ըլլալով, որ վանեցի ծնողքէ սերած է:
Անցեալ ամառ բախտը ունեցայ Տիթրոյիտի մէջ հանդիպելու Հուրիկին եւ ծանօթանալու իր ամուսինին Պապին: Հուրիկը չէի տեսած 1965-էն ի վեր:
«Մասնաւորաբար աչքի զարկաւ Յասմիկ Սաաթճեան, որ թէ՛ պաշտպանողական, եւ թէ՛ յարձակողականի մէջ անզսպելի էր»:
Յասմիկ Սաաթճեան: Հաստատուած է Նիւ Ճըրզի, Միացեալ Նահանգներ: Ընտանիք կազմած է Սերոբ Պասրալեանին հետ: Յասմիկին հօր` ՀՄԸՄ-ական նշանաւոր ֆութպոլիստ «Սաաթճի»-ին մասին մեզմէ տարեցներէն լսած ենք, թէ ֆութպոլի դաշտերուն վրայ, ՀՄԸՄ-ի դեղին շապիկը հագած, հմայած է մեծ թիւով ֆութպոլի սիրահարներ, իսկ տարիներ ետք – Յասմիկ նոյնպէս հագած է ՀՄԸՄ-ի թիւ 10 շապիկը եւ իր սքանչելի խաղարկութեամբ երկար տարիներ հմայած է ո՛չ միայն ՀՄԸՄ-ի համակիրները, նաեւ մաս կազմած է Լիբանանի հաւաքական խումբին եւ Լիբանանի անունը բարձր պահած է մինչեւ իսկ եւրոպական կարգ մը երկիրներու մէջ:
Յասմիկին եւ Սերոբին հետ տեսնուելու առիթ ունեցայ ամիս մը առաջ, Պէյրութի մէջ:
«Սելլան, Հուրիկը եւ Ֆլորան, իրենց ճարպիկութեամբ եւ արագութեամբ միշտ նոր անակնկալներ եւ առիթներ ստեղծեցին կէտ նշանակելու համար»:
Սելլա Քահվէճեան: Երկար տարիներ եղած է ՀՄԸՄ-ի պասքեթպոլի աղջկանց խումբի սիւներէն մէկը: Նաեւ մասնակցած է Լիբանանի ազգային խումբին եւ իր հիանալի խաղարկութեամբ հմայած է հայ թէ օտար մարզասէրները: Ընտանիք կազմած է ՀՄԸՄ-ի պասքեթպոլի տղոց խումբի լաւագոյն մարզիկներէն Ատոմ Թնճուկեանին հետ: ՀՄԸՄ-ական տիպար ընտանիք մը: Հաստատուած են Անգլիա, սակայն ինչպէս կ’ըսեն` «Մէկ ոտքերնին Լիբանան է»: Ատոմ եւ Սելլա Թնճուկեան ամոլը երբե՛ք չմոռցաւ հայկական ոեւէ ուսումնական, մշակութային, մարզական թէ հոգեւորական հաստատութիւն: Իրենց նիւթական եւ բարոյական օժանդակութիւնը կը շարունակեն Կիլիկիոյ կաթողիկոսարանին, Համազգայինին եւ ՀՄԸՄ-ին: Բարերարներն են Աղբալեան ՀՄԸՄ մարզամշակութային կեդրոնի մարզադաշտին, որ իրենց անունով կը կոչուի «Թնճուկեան մարզադաշտ»:
Ատոմին եւ Սելլային հանդիպեցայ ամիս մը առաջ Պէյրութի մէջ` ուրախ առիթով մը, իրենց զաւակին Յովանին եւ կնոջս քրոջ աղջկան` Նանարին ամուսնութեան առիթով:
«Սրբուկը առանձին հմայեց բոլոր մարզասէրները»:
Սրբուկ Օհանեան` ճեմարանական դասընկերուհիս, երկար տարիներ եղած է ո՛չ միայն ՀՄԸՄ-ի, այլ նաեւ ամբողջ Լիբանանի, եւ չափազանցած չեմ ըլլար եթէ ըսեմ` Միջին Արեւելքի պասքեթպոլի լաւագոյն իգական խաղացողներէն մէկը: Նոյնիսկ օտարներուն քով ծանօթ էր որպէս «Թիւ 7 շապիկը հագուող մարզիկը»:
ՀՄԸՄ-ական Ժիրայր Սարգիսեանին հետ կազմած է ՀՄԸՄ-ական տիպար ընտանիք մը: Հաստատուած են Միացեալ Նահանգներ (Սան Ֆրանսիսքօ): Ժիրայր եւ Սրբուկ Սարգիսեան ամոլը շատ յաճախ իր նիւթական եւ բարոյական օժանդակութեամբ օգտակար կը հանդիսանայ ՀՄԸՄ-ին եւ մայր հայրենիքի հայութեան: Յուլիս 4-ի (Ամերիկայի անկախութեան տօն) սկսող ՀՄԸՄ-ի Նաւասարդեան խաղերու փառատօնին այս տարուան տիպար ՀՄԸՄ-ականը ընտրուած է Ժիրայր Սարգիսեան: Ժիրայր ո՛չ միայն տիպար ՀՄԸՄ-ական մըն է, նաեւ տիպար հայ մը, հայ ընտանիքի տիպար հայր մը: Ժիրայր եւ Սրբուկ Սարգիսեանի իշխանական նուիրատուութեամբ է, որ Սան Ֆերնանտօ հովիտի «Մասիս» մասնաճիւղի երկար տարիներու երազը իրականացաւ: «Մասիս» մասնաճիւղը ունեցաւ իր անձնական մարզադաշտը, որ կոչուեցաւ «Ժիրայր եւ Սրբուկ Սարգիսեան մարզադաշտ»:
Ֆլորա Գուտուլեան ճեմարան եկաւ Հռիփսիմեանց վարժարանէն եւ կարճ ժամանակ ետք դարձաւ ճեմարանի աղջկանց պասքեթպոլի խումբի լաւագոյն խաղացողներէն մէկը: Միացաւ ՀՄԸՄ-ի մեծ ընտանիքին ու մաս կազմեց ՀՄԸՄ-ի եւ Լիբանանի հաւաքական խումբին: Հուրիկին, Սրբուկին, Սելլային եւ Յասմիկին հետ յաղթանակներ արձանագրեցին Ռումանիոյ, Հունգարիոյ եւ Պուլկարիոյ մէջ: Ընտանիք կազմեց ՀՄԸՄ-ական յայտնի մարզիկ Հրայր Թապագեանին հետ: ՀՄԸՄ-ական երջանիկ ընտանիք մը, որ դժբախտաբար շատ կարճ տեւեց: Լիբանանի աննպատակ քաղաքացիական պատերազմին ընթացքին Անթիլիասի «Մէլքի Սուփըրմարքէթ»-ին մէջ տեղի ունեցած պայթումի մը զոհ գնաց սիրելի Ֆլորան` սուգի մատնելով իր ընտանիքն ու ՀՄԸՄ-ի մեծ ընտանիքը:
Խունկ ու մոմ իր անմար յիշատակին:
Պարտք կը զգամ յիշելու ՀՄԸՄ-ի պասքեթպոլի աղջկանց խումբի մարզիչ Ժաք Պոյաճեանը եւս, որուն անխոնջ եւ տքնաջան աշխատանքով եւ վերը յիշուած անուններուն շնորհիւ ՀՄԸՄ արձանագրեց բազմաթիւ յաղթանակներ, կրեց նաեւ պարտութիւններ: Ուրախացան ու տրտմեցան, սակայն մնացին միշտ տիպար ՀՄԸՄ-ականներ: Դաշտերուն վրայ տարուած յաղթանակներն ու պարտութիւնները ժամանակաւոր են: Հրճուանքն ու տրտմութիւնները քանի մը օր ետք արդէն մոռցուած են: Կարեւորը վերջնական յաղթանակն է:
Երկար տարիներ ետք յիշած անուններս մարզական գործունէութենէ դադրած են, սակայն մինչեւ օրս, մնացած են ու կը մնան տիպար ՀՄԸՄ-ականներ: Նախկին մարզիկները իրենց իշխանական նուիրատուութեամբ կը կառուցեն մարզադաշտեր, որպէսզի մեր նոր սերունդի ՀՄԸՄ-ականները ունենան իրենց անձնական մարզադաշտը եւ հպարտօրէն ապահովեն նոր յաղթանակներ:
Ա՛յս է իսկական յաղթանակը:
Կարեւորագոյն յաղթանակը` ՎԵՐՋՆԱԿԱՆ ՅԱՂԹԱՆԱԿԸ:
Լոս Անճելըս 2015
