Կազմակերպութեամբ Լիբանանահայ օգնութեան խաչի Շրջանային վարչութեան առողջապահական յանձնախումբին եւ «Արաքսի Պուլղուրճեան» ընկերաբժշկական կեդրոնի նախազգուշական բաժանմունքին, չորեքշաբթի, 18 մարտ 2015-ի առաւօտեան ժամը 10:30-ին, կեդրոնի «Թնճուկեան» սրահին մէջ տեղի ունեցաւ դասախօսութիւն` նիւթ ունենալով «Մորթային հիւանդութիւններ»-ը, զոր ներկայացուց մորթային հիւանդութեանց մասնագէտ տոքթ. Մարի Գասապեան:
Առողջապահական յանձնախումբին կողմէ բացման խօսքը ներկայացուց Սոնա Եափուճեան: Ան ներկայացնելէ ետք օրուան դասախօսը նշեց, որ մորթը մեզ կը պաշտպանէ արտաքին վնասակար մանրէներէ, թունաւոր հեղուկներէ: Մորթին վրայ կրնան յայտնուիլ խալեր, բշտիկներ, տարբեր գոյնի եւ չափի բիծեր, երբեմն ոչ վտանգաւոր կամ ժամանակաւոր երեւցող: Անոնք ներքին գերզգայնութեան հետեւանք կրնան ըլլալ, բայց երբեմն ալ լուրջ հիւանդութիւններու հետեւանք:
Շարունակելով իր խօսքը` Սոնա Եափուճեան նշեց, որ կան զանազան ներքին հիւանդութիւններ, որոնց առաջին ախտանշանները մորթին վրայ կը յայտնուին, ինչպէս` սննդառական խանգարումներ, լեարդի, ջիղերու ծայրամասերու բորբոքում, ինչպէս նաեւ որոշ քաղցկեղներու պարագային:
Տոքթ. Մարի Գասապեան դասախօսութեան սկսաւ նախ եւ առաջ մանրամասնօրէն բացատրելով մաշկին (մորթին) կառոյցը, պարտականութիւնը եւ անհրաժեշտութիւնը մարդ արարածին ֆիզիքական կառոյցին մէջ:
Ան բացատրեց մորթային հիւանդութիւնները` հետեւեալ ձեւով.
Էկզեմա.- Այս հիւանդութիւնը ունի իր ժառանգական ազդակները, ուր մաշկը աստիճանաբար կը բարակնայ: Այս ընթացքով մորթը կը կորսնցնէ պաշտպանութեան դեր կատարելու յատկութիւնը, ուր մազանման երակները յայտնուելով կը ստեղծեն նպաստաւոր միջավայր տարբեր մանրէներու զարգացման ու բորբոքումներու:
Էկզեմա մորթային հիւանդութեան գլխաւոր ախտանշաններն են կարմրութիւնը, չորութիւնը, ճեղքերու յայտնուիլը, եւ այլն:
Էկզեման բոլոր տարիքներուն կարելի է պատահիլ, ուր մարմինը կը դառնայ աւելի գերզգայուն: Գերզգայնութիւնը կրնայ ըլլալ զանազան տեսակի.
ա- Ուտելիքներու
բ- Տարբեր հոտերու
գ- Իրերու
Յաճախ գերճնշուածութիւնը հիմնական պատճառը կրնայ ըլլալ էկզեմայի յառաջացման:
Էկզեման կրնայ ախտաճանաչուիլ տարբեր տարրալուծարանային արեան քննութիւններով, եւ անոր բուժման համար կան զանազան քսուկներ, որոնց մէջ քորթիզոնի ազդեցութիւնը հիմնական է:
Ռոզասի- Քրոնիկ մորթային հիւանդութիւն, ընդհանրապէս կը պատահի 30-էն 40 տարիքի ընթացքին, ինչպէ՛ս նաեւ հաւանաբար աւելի կանուխ տարիքի: Այս մորթային հիւանդութիւնը ունի իր հանգրուանային աստիճանական ընթացքը:
Առաջին հանգրուանին դէմքի, յատկապէս այտերու ու քիթի վրայ կը յայտնուին փոքր կարմրութիւններ, որոնք կրնան աւելի ուշ վերանալ, ու դէմքը ունենայ իր բնական տեսքը:
Երկրորդ հանգրուանին եւ կրկին անգամ կը յայտնուին կարմրութիւններ քիչ մը աւելի մեծ ծաւալով, ինչպէս նաեւ պայթած մազանման երակներ:
Երրորդ հանգրուանին այտերու ու քիթի վրայ յայտնուած կարմրութեան տարողութիւնը աւելի կը զարգանայ, ինչպէս նաեւ բերնին շուրջ կը յայտնուին կարմիր կէտեր:
Վերջին եւ չորրորդ հանգրուանին քիթը կը սկսի ուռիլ, ինչպէս նաեւ դէմքի եւ բերնի շուրջ տարբեր չափի այտուցներ կը զարգանան:
Քրոնիկ այս հիւանդութեան գլխաւոր երկու պատճառները կրնան ըլլալ.
ա- Գերճնշուածութիւնը
բ- Ջերմաստիճանի եւ եղանակի փոփոխութիւնները
Տոքթ. Մարի Գասապեան յանձնարարեց այս պարագային երբեք չգործածել քորթիզոն պարունակող դեղեր, կաթիլներ, որոնք կրնան աւելի զարգացնել հիւանդութիւնը:
Դասախօսը նաեւ խօսեցաւ մորթին վրայ եւ մարմնի զանազան տեղերը յայտնուող խալերուն մասին:
Նախ եւ առաջ ան բացատրեց, թէ ինչպէս կարելի է մարմնի տարբեր մասերը լաւապէս քննել եւ յայտնաբերել տարբեր չափի խալերու գոյութիւնը:
Երկրորդ` ինչպէս զանազանել ու հետեւիլ լաւորակ եւ վատորակ խալերուն:
Վերջին բաժինով տոքթ. Մարի Գասապեան մանրամասնօրէն խօսեցաւ Փսորիասիսի մասին, ժառանգական մորթային հիւանդութիւն մը, ուր մաշկը աստիճանաբար կը դառնայ աւելի հաստ ու կարծր: Հիւանդութիւնը չունի որեւէ հիմնական բուժում, բայց արեւի ճառագայթները եւ յատկապէս ծովու աղի ջուրը լաւագոյն միջոցները կը հանդիսանան բուժման:
Փսորիասիս հիւանդութիւնը կրնայ յայտնուիլ գլխուն, թեւին, արմուկներուն, ծունկին վրայ, ոտքին յատակը, ինչպէս նաեւ կուրծքին տակ: Խոնաւութիւնը կը զարգացնէ հիւանդութիւնը: Այս հիւանդութեան պատճառները զանազան են, բայց ժառանգական ազդակը հիմնական է, ինչպէս նաեւ գերճնշուածութիւնը եւ ջերմաստիճանի յանկարծակի փոփոխութիւնը մարմնին մէջ:
Աւարտին տոքթ. Մարի Գասապեան տարբեր բացատրութիւններով եւ օրինակներով պատասխանեց ներկաներուն հարցումներուն:
