Tert.am կը հաղորդէ, որ Հայոց ցեղասպանութեան 100-ամեակին ընդառաջ Միացեալ Նահանգներու մէջ Թուրքիոյ նախկին դեսպան Շիւքրիւ Էլեքտաղ թուարկած է մէկ դար տեւած այս խնդիրի լուծման վերաբերեալ իր առաջարկները:
Ան խօսած է 23 ապրիլ 2014-ին Ռեճեփ Թայիփ Էրտողանի ցաւակցական ուղերձին մասին, որուն մէջ Թուրքիոյ ներկայ նախագահը խօսած էր պատմաբաններու միացեալ յանձնախումբ ստեղծելու անհրաժեշտութեան մասին: Այդ առաջարկին հեղինակը 2005-ին ինքնին Էլեքտաղը եղած է:
«Էրտողան Հայաստանին խաղաղութեան ձեռք երկարեց: Այդ յայտարարութիւնը թրքական որոշ շրջանակներ իբրեւ «ներողութիւն խնդրել» ընկալեցին, իսկ հայկական շրջանակները ատիկա ոչ բաւարար եւ նուազ անկեղծ նկատեցին: 1915-ի դէպքերուն առնչութեամբ գիտական աշխատանք իրականացնելու համար նախ միացեալ յանձնախումբ պէտք է ստեղծուի, եւ երկրորդ` անոնք պէտք է իրաւական առումով գնահատուին», ըսած է ան:
Խօսելով արխիւներու մասին` նախկին դեսպանը ըսած է. «Օսմանեան արխիւները կարգաւորուած են եւ բաց` ուսումնասիրողներուն համար, սակայն նոյնը չենք կրնար ըսել հայկական արխիւներուն մասին»:
Միացեալ յանձնախումբը գաղափարի հեղինակն այսպէս կը պատկերացնէ.
1-Թուրքիան եւ Հայաստանը իրենց պատմաբաններէն բաղկացած միացեալ յանձնախումբ կը ստեղծեն:
2-Կողմերը կը բանան իրենց արխիւները` առանց սահմանափակումներու: Հաւանական է` Թուրքիոյ եւ Հայաստանի արխիւները միայն բաւարար չըլլան, ուստի անհրաժեշտ պիտի ըլլան նաեւ ռուսական, գերմանական, աւստրիական, ֆրանսական ու ամերիկեան արխիւները:
3-Աշխատանքներուն գիտական լրջութիւն հաղորդելու համար նոտարական մեքանիզմ ստեղծելու անհրաժեշտութիւն կայ: