Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon)
No Result
View All Result
  • Խմբագրական
  • Հայկական
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Յօդուածներ
    • Անդրադարձ
    • Գաղութային
    • Հարցազրոյց
    • Հայրենի Կեանք
    • Գաղութէ Գաղութ
    • Զաւարեանական
    • Գիտութիւն
    • Ազդակ Գաղափարաբանական
    • Պատմական
    • Առողջապահական – Բժշկագիտական
    • Արուեստ – Մշակոյթ
    • Գրական
    • ԼԵՄ-ի ԷՋ
    • Մշակութային եւ Այլազան
  • Գաղութային
  • Մարզական
  • Այլազան
    • «Ազդակ»ի ֆոնտ
    • 50 Տարի Առաջ
    • Ի՞նչ Կ՛ըսեն Աստղերը
    • Յայտարարութիւններ
    • Կնոջական
    • Մանկապատանեկան
  • Խմբագրական
  • Հայկական
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Յօդուածներ
    • Անդրադարձ
    • Գաղութային
    • Հարցազրոյց
    • Հայրենի Կեանք
    • Գաղութէ Գաղութ
    • Զաւարեանական
    • Գիտութիւն
    • Ազդակ Գաղափարաբանական
    • Պատմական
    • Առողջապահական – Բժշկագիտական
    • Արուեստ – Մշակոյթ
    • Գրական
    • ԼԵՄ-ի ԷՋ
    • Մշակութային եւ Այլազան
  • Գաղութային
  • Մարզական
  • Այլազան
    • «Ազդակ»ի ֆոնտ
    • 50 Տարի Առաջ
    • Ի՞նչ Կ՛ըսեն Աստղերը
    • Յայտարարութիւններ
    • Կնոջական
    • Մանկապատանեկան
No Result
View All Result
Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ
No Result
View All Result

Ինչպէ՞ ս Կը Տարածուին Համաճարակները

Մարտ 25, 2020
| Զաւարեանական
0
Share on FacebookShare on Twitter

 ԱԼԵՔ ԷԼՊԷՔԵԱՆ

Աշխարհի տարածքին այս օրերուն տեղի ունեցող տարբեր իրադարձութիւններու ծիրին մէջ պիտի ուզէի անդրադառնալ անսանձ արագութեամբ տարածուող նոր «Քորոնա» ժահրինին: Անիկա յայտնաբերուած նորագոյն ժահրն է, որ կը պատկանի «Քորոնա» ընտանիքին: Այս ժահրը սկսած է սարսափի մատնել ամբողջ երկրագունդը, որովհետեւ, անկախ իր պատճառած ֆիզիքական վնասներէն, սկսած է հոգեբանական վնասներ յարուցել աշխարհի բնակչութեան մօտ:

Ընդհանրապէս ժահրերը լաւագոյն միջոցները կ՛ընծայեն, ուսումնասիրելու համար անսանձ արագութեամբ աճի գաղափարը (exponential growth):

Որեւէ աճի մը ընթացքը կը նկատուի անսանձ, երբ նախորդ օրուան պարագաներու թիւը կը բազմապատկուի որոշիչ թիւով մը, ունենալու համար այսօրուան պարագաներուն թիւը:

Նկատի ունենալով, որ կ՚ուսումնասիրենք ժահրի մը համաճարակը, պէտք է ընդունինք, որ պարագաներու թիւի աճը կ՚երաշխաւորեն վարակուած անհատները: Այսինքն, միայն վարակուած անձերն են, որ կրնան պատճառ դառնալ վարակուած պարագաներու թիւի աճին:

Պահ մը ենթադրենք, որ օրուան վարակուած պարագաներու թիւը կրահելու համար, պէտք է ունենանք կարգ մը տուեալներ: Այդ տուեալներեն են՝ ա) առողջ մարդոց միջին թիւը, որոնց հետ շփում կրնայ ունենալ վարակուած պարագան, բ) հաւանականութինը, որ վարակուած անձը կրնայ վարակել առողջ անձ մը: Հարկ է նշել, որ «ա» տուեալի ճշգրիտ թիւը ունենալու համար պէտք է գիտնանք, թէ բնակչութեան քանի՞ տոկոսը վարակուած է:  Ուրեմն, այս տուեալները իրարու հետ բազմապատկելէ ետք պէտք է կարելի ըլլայ գուշակել յաջորդ օրուան վարակուող մարդոց թիւը:

Կ՚արժէ նշել նաեւ, որ այսպիսի ուսումնասիրութիւններու ընթացքին տարբեր երկիրներու հետ բաղդատելով, երբեմն կը յանգեցնէ ոչ տրամաբանական վերլուծումներու: Օրինակ, երբ ունինք երկիր մը, որ ունի յիսուն վարակուած պարագաներ, եւ ուրիշ երկիր մը, որ ունի հինգ հազար վարակուած պարագաներ, ակնթարթի մը համար կը մտածենք, որ առաջին երկիրը շատ աւելի լաւ վիճակի մէջ է, քան երկրորդը: Իրականութեան մէջ, ես ալ այն մարդոցմէ էի, որ առաջին անգամ, երբ կարդացի Քաթարի առողջապահութեան նախարարութեան տեղեկագիրը, ենթադրեցի, որ անոնք լաւապէս տիրապետած են կացութիւնը: Սակայն, երբ յայտարարեցին, որ օրուան մը ընթացքին արձանագրած են 238 նոր պարագաներ, ենթադրութիւնս անտեղի թուեցաւ, եւ չհամապատասխանեց իրականութեան։

Այժմ պիտի ներկայացնեմ, թէ ինչպէս կարելի է իսկապէս չափել իրավիճակի մը լրջութիւնը: Չափելը կարելի կ՚ըլլայ, երբ կ՚ուսումնասիրենք արձանագրուած անկիւնադարձը (inflection point): Իսկ անկիւնադարձի ուժգնութիւնը կարելի է չափել, բաժնելով օրուան նոր արձանագրուած պարագաներու թիւը, նախօրօք արձանագրուած պարագաներու թիւով:

Վերադառնալով «ա» եւ «բ» տուեալներուն, պէտք է նշեմ հետեւեալները: «Ա»-ի պարագային, երբ կը խօսինք առողջ մարդոց միջին թիւին մասին, որոնց հետ շփում կրնայ ունենալ վարակուած պարագան, պէտք է քաջ գիտակցինք, որ այդ թիւը կը նուազի, երբ վարակուածներու թիւը կը բարձրանայ: Ինչո՞ւ, որովհետեւ առողջ մարդոց հանդիպելու հաւանականութիւնը կը պակսի: Իսկ «բ»-ի պարագային, վարակելու հաւանականութիւնը ուղղակիօրէն կախեալ է վարակուած անձին որդեգրած նախազգուշական քայլերէն:

Կցուած նկարին (curve)-ին մէջ կը տեսնէք, թէ անկիւնադարձ արձանագրուած է, երբ աճը ներկայացնող գիծը սկսած է շեղիլ: Այս մէկը կը նշանակէ, որ գիտականօրէն այդ կէտի արժէքը պիտի ըլլայ 1: Այսինքն, այսօրուան նոր արձանագրուած վարակուածներուն թիւը վերիվարոյ հաւասար է երէկուան արձանագրուած պարագաներու թիւին: Ուրեմն այս ձեւով կը պակսի նոր արձանագրուող պարագաներու թիւը:

Վերջապէս պիտի եզրափակեմ, որ տեսականօրէն համաճարակը պէտք է վերջ գտնէ, երբ նկարին մէջի համաճարակը ներկայացնող անկիւնադարձի կէտին վրայ գտնուող վարակուածներու թիւը ժամանակ մը ետք կրկնապատկուի: Այսինքն, եթէ անկիւնադարձը ներկայացնող կէտին վրայ այսօր մենք ունինք 10.000 վարակուած անձեր, եւ մեր ունեցած վարակուած անձերուն թիւը ժամանակ մը ետք հասնի 20.000-ի, պէտք է գիտնանք, որ արդէն իսկ համաճարակի տարածումը վերջ գտած է:

 

 

 

 

Նախորդը

«Քորոնա» Ժահրն Ու Անոր Ազդեցութիւնը

Յաջորդը

Իտալացի Բժիշկին Դարձը

RelatedPosts

Մեր Խօսքը
Զաւարեանական

Զաւարեանական. Մեր Խօսքը

Յուլիս 2, 2025
Հայապահպանումը Սփիւռքի Մէջ` Փոքր Գործեր, Մեծ Իմաստ
Զաւարեանական

Հայապահպանումը Սփիւռքի Մէջ` Փոքր Գործեր, Մեծ Իմաստ

Յուլիս 2, 2025
Եկեղեցի – Պետութիւն Փոխյարաբերութիւններու Ներկայ Իրավիճակը
Զաւարեանական

Եկեղեցի – Պետութիւն Փոխյարաբերութիւններու Ներկայ Իրավիճակը

Յուլիս 2, 2025
  • Home
  • About Us
  • Donate
  • Links
  • Contact Us
Powered by Alienative.net

© 2022 Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon). All rights reserved.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
No Result
View All Result
  • Խմբագրական
  • Հայկական
  • Լիբանանեան
  • Միջազգային
  • Յօդուածներ
    • Անդրադարձ
    • Գաղութային
    • Հարցազրոյց
    • Հայրենի Կեանք
    • Գաղութէ Գաղութ
    • Զաւարեանական
    • Գիտութիւն
    • Ազդակ Գաղափարաբանական
    • Պատմական
    • Առողջապահական – Բժշկագիտական
    • Արուեստ – Մշակոյթ
    • Գրական
    • ԼԵՄ-ի ԷՋ
    • Մշակութային եւ Այլազան
  • Գաղութային
  • Մարզական
  • Այլազան
    • «Ազդակ»ի ֆոնտ
    • 50 Տարի Առաջ
    • Ի՞նչ Կ՛ըսեն Աստղերը
    • Յայտարարութիւններ
    • Կնոջական
    • Մանկապատանեկան

© 2022 Aztag Daily - Ազդակ Օրաթերթ (Armenian Daily Newspaper based in Lebanon). All rights reserved.

Are you sure want to unlock this post?
Unlock left : 0
Are you sure want to cancel subscription?