Պատրաստեց՝ ՄԱՐԻՆԱ ՀԱՄԱՄՃԵԱՆ
Պռօշեանի Սպաննուած Դաշնակցական Նախկին Գիւղապետ Հրաչ Մուրատեանի Յիշատակին Արարողութիւն` Պռօշեանի Զօրաց Պանթէոնին Մէջ
2 ապրիլին Պռօշեանի Զօրաց պանթէոնին մէջ տեղի ունեցաւ արցախեան պայքարի նուիրեալ, դաշնակցական ազատամարտիկ, Պռօշեանի հրամանատար եւ նախկին գիւղապետ Հրաչ Մուրատեանի յիշատակին նուիրուած արարողութիւնը:
Հրաչ Մուրատեանի սպանութեան օրուան տխուր առիթով անոր շիրիմը այցելեցին` ՀՅԴ Հայաստանի Գերագոյն մարմինի անդամներ, Ազգային ժողովի պատգամաւորներ եւ կուսակցականներ` յարգանքի տուրք մատուցելով անոր յիշատակին:
Պռօշեանի գիւղապետ Հրաչ Մուրատեան 2 ապրիլ 2013-ին սպաննուեցաւ գիւղապետարանին մօտ: Դիակի քննութենէն ի յայտ եկաւ, որ ան գլուխէն` աջ ականջին մօտ փամփուշտ մը ստացած էր: Դէպքէն երկու օր ետք` 4 ապրիլին, սպանութիւնը կատարելու կասկածով ձերբակալուեցան նոյն գիւղի բնակիչներ Արայիկ եւ Արտակ Պետրոսեանները: Սակայն որոշ ժամանակ ետք անոնք ազատ արձակուեցան:
Մինչեւ այսօր Մուրատեանի սպանութեան դէպքին տխուր առիթով յարուցուած քրէական գործով ճշգրիտ մանրամասնութիւններ չկան:
Երեւանի Պետական Համալսարանին Մէջ Տեղի Ունեցան Նիկոլ Աղբալեանի 150-Ամեակին Նուիրուած Լսումներ
Համազգայինի Երեւանի գրասենեակի նախաձեռնութեամբ եւ Երեւանի պետական համալսարանի, ՀԱԱ գրականութեան ճիւղի, ՀՊՄՀ-ի հետ համագործակցութեամբ, 28 մարտին Երեւանի պետական համալսարանին մէջ տեղի ունեցան Նիկոլ Աղբալեանի 150-ամեակին նուիրուած լսումներ:
Ձեռնարկին բացումը կատարուեցաւ Երեւանի պետական համալսարանի հայ բանասիրութեան բաժանմունքի տնօրէն, Արշալոյս Գալստեանի խօսքով: Ան նշեց, որ այսպիսի ձեւաչափով աշխատաժողովը կը միտի քննարկումներու, հարց ու պատասխանի ճանապարհով անդրադառնալ մեծ մտաւորականին ու հասարակական-քաղաքական գործիչին` Նիկոլ Աղբալեանին:
Ներկաներուն ողջոյնի խօսք յղեց Համազգայինի Երեւանի գրասենեակի տնօրէն Ռուզան Առաքելեանը` նշելով, որ ձեռնարկին նպատակն է երիտասարդ սերունդին համար նորովի բացայայտելու, ներկայացնելու Նիկոլ Աղբալեանի անձնուէր կերպարը` թէ՛ իբրեւ կրթութեան մշակ եւ թէ իբրեւ ազգային նուիրեալ: Ան անդրադարձաւ այն կրթական ծրագիրներուն ու բարեփոխումներուն, որոնք իրականացած էին Աղբալեանի օրօք եւ ուղղուած էին ազգի լուսաւորութեան ու կրթութեան:
Համազգայինի Կեդրոնական վարչութեան անունով ողջոյնի խօսք ուղղեց Կեդրոնական վարչութեան անդամ Արտաշէս Շահբազեան:
Աշխատաժողովին ելոյթներ ունեցան դոկտոր, փրոֆեսէօր Դաւիթ Գասպարեան, դոկտոր, փրոֆեսէօր Ժենիա Քալանթարեան, դոցենտ Աշխէն Ջրբաշեան, դոցենտ Քնարիկ Աբրահամեան, գրականութեան ճիւղի գիտաշխատող եւ Արմէն Մանուկեան, Լուսինէ Աւետիսեան:
Նիկոլ Աղբալեանի կերպարին ու գործունէութեան անդրադարձաւ Հայաստանի Ազգային ժողովի ՀՅԴ պատգամաւոր Գեղամ Մանուկեան:
Աղբալեանի մասին իր տպաւորութիւնները յայտնեց նաեւ դոցենտ Վարդան Պետրոսեան:
Ձեռնարկը ամբողջացաւ Նիկոլ Աղբալեանի կերպարին շուրջ զրոյցով ու քննարկումներով:
Պապոյեանը Նուպար Աֆէեանին Հետ Քննարկած Է Պետութիւն–Սեփական Հատուածի Համագործակցութեան Շրջանակներուն Մէջ Մասնաւոր Ներդրումային Ֆոնտ Ստեղծելու Հայեցակարգը
Հայաստանի տնտեսութեան նախարար Գէորգ Բաբոյեան վերջերս ընդունած է հայազգի գործարար եւ բարերար Նուպար Աֆէեանը: Հանդիպումին ներկայ գտնուած է նաեւ նախարարի տեղակալ Լիլիա Սիրականեանը: Այս մասին յայտնած են տնտեսութեան նախարարութենէն:
Հանդիպումի ընթացքին քննարկուած են պետութիւն-սեփական հատուածի արդիւնաւէտ համագործակցութեան շրջանակներու մէջ մասնաւոր ներդրումային ֆոնտ ստեղծելու հայեցակարգը, ինչպէս նաեւ` Հայաստանի ներդրումային միջավայրի բարելաւման եւ գրաւչութեան բարձրացման վերաբերեալ հարցեր:
Նախարարը նշած է, որ ներդրումները կրնան մեծապէս նպաստել երկրի տնտեսական զարգացման, եւ կարեւոր է համապատասխան պայմաններու ստեղծումը օտար ներդրողներու համար:
Գէորգ Բաբոյեան փաստած է, որ նախարարութիւնը աշխուժօրէն կ՛աշխատի ներդրումային պայմանները բարելաւելու ուղղութեամբ եւ պատրաստ է շարունակելու համագործակցութիւնը նորարարական ու տնտեսական աճի համար կարեւոր նախաձեռնութիւններով:
«Անի Եւ Նարօտ Յիշատակի Հիմնադրամ»-ը` Կ՛աջակցի Արցախի Համալսարանական Ուսանողուհիներուն
«Անի եւ Նարօտ յիշատակի հիմնադրամ»-ի հիմնադիր Րաֆֆի Արտալճեան ընկերային ցանցերու վրայ յայտարարեց, որ «Անի եւ Նարօտ յիշատակի հիմնադրամ» բարեսիրական հիմնարկութեան «Անի Արտալճեան կրթաթոշակ»-ը իբրեւ նպաստառու նկատի պիտի ունենայ նաեւ արցախցի ուսանողուհիները:
Նշենք, որ «Անի Արտալճեան կրթաթոշակ»-ը կը տրամադրուի Հայաստանի գիւղական բնակավայրերու այն ուսանողուհիներուն, որոնք նպատակադրած են իրենց մասնագիտութիւնը շարունակել Հայաստանի ամերիկեան համալսարանի համակարգչային գիտութիւններու բնագաւառէն ներս:
«Այսօր յուզիչ հանդիպում ունեցայ Հայաստանի ամերիկեան համալսարանի «Անի Արտալճեան կրթաթոշակ»-ի առաջին ստացողին հետ: Արցախէն եկած այս տաղանդաւոր երիտասարդուհին մայիսին կ՛աւարտէ տուեալագիտութեան (data science) ուսումը եւ արդէն իսկ Հայաստանի մէջ գերազանց աշխատանք ունի: Կոչ կ՛ուղղեմ Երեւան բնակող բոլոր արցախցի ուսանողներուն` դիմելու AUA եւ օգտուելու «Անի Արտալճեան կրթաթոշակ»-էն: Ձեր երազները կարեւոր են», շեշտած է «Անի եւ Նարօտ յիշատակի հիմնադրամ»-ի հիմնադիր Րաֆֆի Արտալճեանը:
Յիշեցնենք, որ «Անի եւ Նարօտ յիշատակի հիմնադրամ»-ը հիմնուած է Րաֆֆի Արտալճեանի կողմէ` ի յիշատակ 1994 թուականին օդանաւային արկածի զոհ գացած իր կնոջ եւ դստեր: Հիմնադրամը իր կազմաւորման օրէն օգնած է Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Արցախի Հանրապետութեան ժողովուրդին` իրականացնելով հանրային առողջապահութեան բնագաւառի բարելաւման ծրագիրներ:
«Անի եւ Նարօտ յիշատակի հիմնադրամ»-ի գլխաւոր ծրագիրներէն` «Հայ մանուկներու հազարամեակի պատուաստումի հիմնադրամ»-ին շնորհիւ Հայաստանի մէջ իրագործուած են երեխաներու պատուաստումի տաբեր ծրագիրներ: Հայ մանուկներու հազարամեակի պատուաստումի հիմնադրամ»-ը շարք մը ծրագիրներ կատարած է ԵՈՒՆԻՍԵՖ-ի, ԵՈՒՍԷՅՏ-ի հետ համագործակցութեամբ:
Ֆրանսախօսութեան Ծիրին Մէջ` Չարենցի Նուիրուած Ձեռնարկ
Ֆրանսախօսութեան զարգացման նուիրուած ձեռնարկներու ծիրին մէջ, մարտ 31-ին, Եղիշէ Չարենցի տուն-թանգարանին մէջ տեղի ունեցած է «Չարենցը` ֆրանսախօս երկիրներու լեզուներով» խորագրեալ հանդէսը:
Այս առիթով Չարենցի բանաստեղծութիւնները ներկայացուած են 9 լեզուներով, Հայաստանի «Անաթոլ Ֆրանս» ֆրանսական երկրորդական վարժարանի աշակերտները հանդէս եկած են համերգով, տուն-թանգարանին նուիրուած է Չարենցի «Ծիածան» բանաստեղծութիւններու ժողովածուին ֆրանսերէն թարգմանութիւնը:
Ֆրանսահայ Գրող, Նկարիչ Տընի Տօնիկեան Իր Արխիւը Նուիրած Է Հայաստանի Ազգային Գրադարանին
Հայկական ծագումով, ֆրանսական արտայայտութեամբ գրող եւ նկարիչ… ինքզինք այսպէս կը բնութագրէ Տընի Տօնիկեան:
Հայաստանի Ազգային գրադարանը Տօնիկեանէն ստացած է բացառիկ նուէր մը: Անոր անձնական արխիւը` գիրքեր, ալպոմներ, ձեռագրեր Ֆրանսայի մէջ Հայաստանի դեսպանութեան շնորհիւ ուղարկուած են Հայաստան, Ազգային գրադարան:
Նիւթերը մէկ շաբաթ կը ցուցադրուին գրադարանի մեծ ցուցասրահին մէջ, այնուհետեւ անոնք կը յանձնուին Գրականութեան եւ արուեստի թանգարանին:
Ցուցադրութեան բացման հանդիսութեան ներկայ եղած են` Տօնիկեանի ստեղծագործութիւններու թարգմանիչներ Նուարդ Վարդանեան, Լուսինէ Մուսախանեան, անոր վաղեմի ընկեր եւ բարեկամ, արձակագիր, թարգմանիչ Գրիգոր Ջանիկեան, Գրականութեան եւ արուեստի թանգարանի տնօրէնուհի Սուզաննա Խոջամիրեան եւ այլ հրաւիրեալներ:
Սփռուած է նաեւ Տօնիկեանի տեսաուղերձը, ուր ան յատկապէս ըսած է.
«Ես շատ ուրախ ու երջանիկ եմ, որ այսուհետեւ իմ գիրքերն ու ձեռագրերը Հայաստան պիտի գտնուին: Կ՛ուզեմ շնորհակալութիւն յայտնել Ազգային գրադարանին, որ սիրով ընդունեց իմ արխիւը: Յատկապէս ջերմ շնորհակալութիւն` տնօրէնուհի Աննա Չուլեանին, սոյն ցուցադրութեան շնորհահանդէսը կազմակերպելուն համար»:
Գրիգոր Ջանիկեան իր խօսքին մէջ շեշտած է.
«Տընիին ճանաչելու, նրա գրականութիւնը հասկանալու համար պէտք է նախ իմանալ նրա կեանքը: Նա ծնուել է Ֆրանսայում, 1942 թուականին, բայց նրա կենսագրութիւնը սկսւում է դեռեւս 1915 թուականի Եղեռնից, որովհետեւ Եղեռնը չի աւարտուել նրա ամբողջ կեանքի ընթացքում: Նրա կեանքի, մանկութեան ու պատանեկութեան տարիներին կրած դժուարութիւնների, հայրենիքի կարօտի մասին կարելի է անվերջ խօսել…»:
Լորիս Ճգնաւորեանի «Ռոստոմ Եւ Սոհրապ» Օփերայի Անդրանիկ Ներկայացումը Երեւանի Մէջ
Խմբավար, երգահան Լորիս Ճգնաւորեան մանկութենէն ոգեւորուած է պարսիկ մեծ գրող Ֆիրտուսիի «Ռոստամ եւ Սոհրապ» ստեղծագործութեամբ: Մտածած է զայն օփերայի վերածելու մասին եւ գաղափարը յաջողած է իրագործել 1960-ականներուն: Հեղինակը գրած է օփերայի ութ տարբերակ: Ան կ՛ըսէ, թէ ստեղծագործական փուլը երկար տեւած է, քանի որ ուզած է սոյն օփերայի մէջ լիարժէք ներկայացնել պարսկական հոգեբանութիւնն ու մշակոյթը:
«Հայերը երաժիշտ են ծնւում, իսկ պարսիկները` բանաստեղծ»,- «Արմէնփրէս»-ի հետ հարցազրոյցին ըսած է Ճգնաւորեան:
Օփերայի երգեցիկ տարբերակը ցարդ ներկայացուած է աշխարհի տարբեր երկիրներու մէջ, սակայն չէ բեմադրուած: «Ալ. Սպենդիարեան» օփերայի եւ պալէի ազգային ակադեմական թատրոնի տնօրէն Կարէն Դուրգարեանի նախաձեռնութեամբ, «Ռոստամ եւ Սոհրապ»-ը բեմադրուած եւ առաջին անգամ արուեստասէրներուն ներկայացուած է մարտ 31-ին:
Դուրգարեանի հրաւէրով բեմադրութեան ներկայ ըլլալու համար Հայաստան ժամանած է Լորիս Ճգնաւորեան: Ան դահլիճին մէջ նստած` համեստօրէն հետեւած է օփերայի անդրանիկ բեմականացման եւ միայն թատրոնի տնօրէնութեան խնդրանքով ներկայացման աւարտին բարձրացած է բեմ ու վայելած` հանդիսականներուն բուռն ծափահարութիւնները:
Նախքան ներկայացումը` ելոյթ ունեցած է Հայաստանի մէջ Իրանի դեսպան Մեհտի Սոպհանի եւ` ընդգծած. «Այսօր Իրանի եւ Հայաստանի մշակութային յարաբերութիւններուն համար պատմական օր մըն է: Ես եկած եմ հոս իմ յատուկ շնորհակալութիւնը յայտնելու մայեսթրօ Լորիս Ճգնաւորեանին, որ Իրանի եւ Հայաստանի, Իրանի եւ աշխարհի միջեւ մշակութային կամուրջ մը ստեղծած է: Ան միայն իրանցի եւ հայ ժողովուրդին չի պատկանիր, կը պատկանի ամբողջ աշխարհին: Եթէ ես քաղաքականութեան մարզին մէջ դեսպան եմ, ապա Լորիս Ճգնաւորեանը մշակոյթի եւ խաղաղութեան դեսպանն է աշխարհի մէջ: Ան մեր պարծանքն է, եւ ես շատ ուրախ եմ, որ ինծի բախտ վիճակուած է ներկայ գտնուելու «Ռոստամ եւ Սոհրապ» օփերայի այս անդրանիկ բեմադրութեան»:
Դեսպանը իր ելոյթը աւարտած է հայերէնով շեշտելով. «Կեցցէ՛ Հայաստանը, կեցցէ՛ Իրանը»:
Օփերան ներկայացուած է նաեւ ապրիլ 1-ին եւ 2-ին:
